Opschalen, overzicht houden en optimaliseren

“Ongeveer 95% van ons werk bestaat uit schilderen en restaureren van monumentale panden, zoals kerken en boerderijen”, vertelt MKB-ondernemer Jan Börchers. Hij is geboren in Finsterwolde (Gr.), waar hij in 2017 begon met zijn eigen bedrijf Börchers Schilder- en Restauratiewerken. Hij vertelt melkveehouder Jan Schouten dat hij altijd al interesse in oude gebouwen had en nu gespecialiseerd is in restauraties van monumenten.

Börchers woont met zijn vriendin Linda Groenewold tijdelijk in een noodwoning achter het nieuwe woonhuis in aanbouw. “Ik wil hier een werkplaats om voor een deel aan huis restauraties te doen”, vertelt Börchers. Voorheen werkte hij zeventien jaar bij een schildersbedrijf en sinds 2016 mag hij zich meesterschilder noemen. “Dat is de hoogst haalbare titel in de schildersbranche. Daarvoor heb ik twaalf jaar lang, naast mijn werk als schilder, verschillende opleidingen gedaan en vakdiploma’s behaald. Zoals Specialist Decoratie en Restauratie en Specialist Interieur en Decoratie. Helaas is het inmiddels geen beschermde titel meer, maar ik ben nog een van de weinige echte meesterschilders.”

Börchers is een van de drie gecertificeerde bedrijven in Groningen die monumenten mogen restaureren. “Ik doe zelf bijvoorbeeld marmer- en houtimitaties, bladgoud aanbrengen of decoratieve afwerkingen op gestucte plafonds.”

Jan Schouten luistert geïnteresseerd naar zijn gesprekspartner. Schouten heeft met zijn vrouw Nathalie een melkvee- en geitenbedrijf in Kantens (Gr.). “Ik focus op lage kosten, veel weidegang en efficiency”, zegt Schouten. Na zijn studie zoötechniek in Wageningen ging hij in 1998 op het ouderlijk melkveebedrijf werken.

Beide ondernemers zijn graag praktisch bezig. Schouten werkt op zijn melkveebedrijf veel samen met zijn medewerkers. Börchers doet klussen die hij alleen kan doen vanwege zijn vakdiploma’s. “Het leukste voor mij is gewoon zelf bezig zijn met een restauratie, daar geniet ik van. Mijn droom is om te mogen werken aan monumenten van de koninklijke familie.”

Werken met personeel

Börchers heeft vier man personeel en Schouten werkt met verschillende parttime krachten. Beiden hebben ze weinig verloop. De medewerkers van Börchers werken zelfstandig op diverse locaties. “Ik kom eens per week kijken hoe het loopt. Als een klus niet goed gaat, moet ik er wat van zeggen, maar dat vind ik niet altijd makkelijk”, vertelt Börchers. “Ik besef nu dat ik geen collega ben, maar een werkgever, die uiteindelijk de beslissingen neemt en verantwoordelijk is. Daar hoort ook controle op het volgen van de juiste procedures bij, zeker bij het werken aan monumenten.” Schouten geeft zijn medewerkers graag de ruimte voor eigen initiatief. “Dat geeft vertrouwen en dan groeit de inzet”, merkt Schouten.

Börchers heeft moeite om de juiste mensen te vinden. “Als er vijf extra mensen bijkomen, zou ik nog genoeg werk voor ze hebben. Maar ons specialistische werk kan niet iedereen. Voor grote klussen hebben we pas tijd in 2025”. Schouten kan redelijk goed nieuwe mensen vinden. “Het meest belangrijk is dat mensen gemotiveerd, eerlijk en betrouwbaar zijn”, zegt de mekveehouder die zijn medewerkers graag wat breder wil inzetten. “Ik ga ze verder opleiden. Dat kost tijd en energie, maar voor ons is het een investering in flexibiliteit. Dan kan ik het melkveebedrijf ook aan mijn medewerkers overlaten.”

Effecten van regelgeving

“Ondanks crisis of oorlog in Oekraïne, wordt ons product gewoon elke dag verkocht”, zegt Schouten. “Melk is een topproduct, maar de langjarige gemiddelde melkprijs is niet goed genoeg voor grote duurzaamheids- of milieu-investeringen.” In de stikstofcrisis vindt hij de overheid onbetrouwbaar in de uitvoering. “De onderbouwing mist voor een groot deel en dat vind ik een fundamentele en grote bedreiging voor de landbouw.” De Groningse veehouder stelt dat ammoniakdepositie juist zorgt voor meer plantengroei, fotosynthese en CO₂-vastlegging. Niet alleen op landbouwgrond, maar ook in natuurterreinen. “Dat is nodig zolang we fossiele brandstoffen gebruiken. Als boeren hun land niet meer voldoende mogen bemesten en gebruiken door bufferstroken, wordt minder CO₂ vastgelegd en dan stimuleer je als overheid global warming. Uiteindelijk moeten innovaties de oplossing brengen”, zegt Schouten.

Voor Börchers zijn de plannen om dieselbusjes in de stad te weigeren een probleem. “Als wij een glaskar achter een busje hangen, is de actieradius van een elektrische bus slechts 100 kilometer. Dat is voor ons niet werkbaar. Beleidsmakers moeten, voordat ze dergelijke regels invoeren, eerst nadenken over de praktische gevolgen.”

Wat de energiecrisis betreft nemen beide ondernemers het heft in eigen hand. In 2022 heeft Schouten 160 zonnepanelen op zijn staldak geplaatst. “Dat scheelt 50% van onze energiekosten”. Börchers heeft zijn nieuwe woonhuis gasloos laten bouwen en er liggen ook al 32 zonnepanelen op.

Investeringen en rendementen

Ondernemers moeten altijd investeren. “In het begin dacht ik niet zoveel nodig te hebben, maar uiteindelijk bleek dat best veel te zijn”, zegt Börchers. “Steigers, goed (elektrisch) gereedschap, ladders, trappen en busjes, al vrij snel voor drie medewerkers, liep aardig op. Ik ging bijna ten onder aan mijn eigen succes. Ik had mijn eigen uurloon veel te laag ingeschat, waardoor mijn rendement praktisch nihil was.”

Zijn vriendin Linda is accountant en heeft Börchers boekhouding op orde gebracht. Zij bepaalt een reëel uurloon op basis van investeringen en wat je terug moet verdienen. “Dat was zo’n 20 euro per uur hoger dan wat ik rekende. Specialistisch werk kost meer en moet dan ook meer opleveren.”

Ook hebben Jan en Linda ervoor gezorgd dat er meer controle kwam op de inkoop van materiaal, via bonnen van personeel, van groothandel en materiaallijsten van de medewerkers. “Op die manier zijn we geen bussen verf meer kwijt die je dan eigenlijk gratis weggeeft.”

De investering van Schouten de afgelopen 25 jaar loopt in de miljoenen. “Ik begon met 58 hectare en 75 koeien. Ik ben gegroeid naar 140 hectare en 320 koeien en we melken in een 48-stands draaimelkstal”, vertelt Schouten. “Omdat grond en stallen waardevast blijven, behaal je altijd een goed langetermijnrendement. We moeten wel zorgen voor voldoende cashflow door technisch goed te draaien.” De productie is ongeveer 7.000 liter per koe. De strategie van de melkveehouders is lage input-lage output.

Groei versus optimaliseren

Börchers begon in zijn eerste jaar al met twee medewerkers, in het derde jaar kwam de derde erbij. “Ik wil wel wat opschalen, maar ik houd ook graag overzicht. Als het bedrijf te groot wordt, heb ik dat niet meer.”

Terwijl Börchers nog in de beginfase zit van zijn onderneming, maakt Schouten pas op de plaats en optimaliseert. “We hebben ons melkveebedrijf steeds verder uitgebreid en we keken nooit op de klok. Nu ben ik zover dat ik geen grote investeringen meer wil doen. Ik wil alleen optimaliseren en eventueel het productieniveau verhogen. Mijn vrouw heeft levensmiddelentechnologie gestudeerd en we praten ook wel eens over verbreding.”

Börchers schildert al vanaf zijn vijftiende met Sigma-verf. “Ik vind synthetische verf eigenlijk niet bij monumenten passen. Vroeger werd op basis van lijnolie geschilderd, dat is meer op natuurlijke basis en ademend en duurzaamheid heeft de toekomst. Maar dat is hier niet te krijgen. Bestellen via internet kan, maar de leveringstermijn is te lang. Dus ik ben nog op zoek hoe ik dat ga oplossen.”