Opvallend is dat de mate van stijging in de verschillende EU-landen enorm verschilt. Dat blijkt uit een overzicht opgesteld door Rabobank. De grootste stijging is zichtbaar in de prijzen van boter. Zo ligt de gemiddelde EU-prijs voor boter in juli 31% hoger dan in juli vorig jaar. In Duitsland is sprake van een stijging van 48%, terwijl de Fransen slechts 13% meer betalen dan vorig jaar. In Nederland gaat het om een stijging van 35%.

Botercontracten verschillen

De behoorlijke verschillen in de stijging van de consumentenprijzen zijn onder meer een gevolg van de duur van lopende contracten met retailers, het prijsniveau voorafgaand aan de oplopende inflatie en het marktaandeel van merken. Zo zijn de botercontracten met Duitse retailers veelal korte-termijncontracten met de duur van een maand. Hierdoor kunnen prijsstijgingen sneller worden doorberekend. Ook kiezen Duitsers vaak voor huismerkproducten; goed voor een gecombineerde waarde met een marktaandeel van 40%.

In Frankrijk kent boter een hele andere dynamiek. Boter is een traditioneel Frans product en fabrikanten leggen vaak de nadruk op het regionale karakter van hun producten. In Frankrijk winnen huismerkproducten in de boterverkoop terrein, maar toch hebben de A-merken een groter marktaandeel.

Duitse melkprijs sneller gestegen dan Franse

Voor melkveehouders betekent dit dat gedurende de eerste helft van het jaar de melkprijs in Duitsland sneller is gestegen dan in Frankrijk. In de afgelopen jaren lag de gemiddelde melkprijs in Frankrijk hoger dan in Duitsland. In 2019 ging het om € 2,13 per 100 kilo melk en in 2020 om € 2,46 per 100 kilo. In november vorig jaar kwam het omslagpunt en heeft de Duitse melkprijs een inhaalslag gemaakt.

Helft Nederlandse melk in kaasproductie

In Nederland gaat ongeveer de helft van de melk de kaasproductie in. De gemiddelde EU-kaasprijs ligt in juli bijna 15% hoger ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. In Nederland ligt de stijging met 19% hoger, maar in Polen en Duitsland – met stijgingspercentages ruim boven de 20% – is de kaas nog duurder geworden. Volgens Rabobank is de gestegen melkprijs in Nederland voor veel melkveehouders voldoende om de gestegen kosten te dekken.

Meer kaas dan melkpoeder verwerken

Zuivelverwerkers zien de kosten voor het verwerken van melk nog wel oplopen. Het energievraagstuk kan ertoe leiden dat de fabrieken meer melk verwerken tot kaas in plaats van melkpoeder, aangezien het drogen van melk tot poeder relatief veel energie en warmte vraag. Verder verwacht Rabobank dat consumenten hun uitgaven aanpassen om de inflatie wat te verzachten. De impact hiervan op de zuivelvolumes zal begin 2023 veel duidelijker zichtbaar zijn.