EU-Rekenkamer: betere analyse hulp melkveehouderij

De Europese Unie heeft de verstoring van de interne zuivelmarkt in de jaren 2014 tot en met 2016 met veel energie en ook inzet van middelen aangepakt, maar heeft nagelaten eerst een goede analyse te maken van wat er nodig is en heeft evenmin vooraf heldere doelen gesteld.

Dit zegt de Europese Rekenkamer in een rapportage over de aanpak van deze kwestie.

In genoemde periode kwamen diverse zaken bij elkaar, die tot grote verstoring van de zuivelmarkt leidden. Zo had de melkveehouderij in de EU in 2013 en deels ook in 2014 een periode van hoogconjunctuur meegemaakt, met hoge prijzen. Dit joeg extra productie aan, versterkt door het einde van de melkquotering in 2015. In najaar 2014, stopte Rusland daarbij de import van Europese zuivel, vanwege Europese kritiek en sancties na de inval in Oekraïne. Dit alles raakte de bedrijfstak hard, want door een toch al hoge melkproductie, gecombineerd met exportbelemmeringen, gingen de prijzen sterk onderuit.

Effectief ingezet

Om de melkveehouderij te ‘redden’ kwam de Europese Commissie met een pakket steunmaatregelen ter waarde van € 740 miljoen, aangevuld met € 360 miljoen nationaal geld vanuit de lidstaten. Deze gelden werden in dank aanvaard door de getroffen bedrijven, maar de vraag is wel of de ongeveer € 1,1 miljard aan steun ook zo effectief mogelijk is ingezet.

De Rekenkamer twijfelt daarover. Als er eerst een betere analyse was gemaakt de situatie en de steun daardoor scherper gefocust was geweest op de echte probleemsituaties, dan was wellicht minder geld nodig geweest en waren de na-ijleffecten van de verstoring van kortere duur geweest, meent de Rekenkamer. Het is een les voor eventuele volgende keren.

Eerst goede doelen stellen

De Rekenkamer adviseert de Europese Commissie en Raad ook om bij een volgende marktverstoring eerst goede doelen te stellen, voor wat men wil bereiken bij een mogelijk nieuwe hulpactie.

De conclusies van de Rekenkamer komen deels overeen met wat andere organisaties, inclusief de Europese Commissie zelf, eerder al hebben vastgesteld. Oud-Europees landbouwcommissaris Hogan zei enkele jaren terug al dat bij een mogelijk nieuw verstoren van de zuivelmarkt wellicht sterker zal worden ingezet op zaken als het afremmen van de productie en inkomenssteun dan op zaken als het stabiliseren van de zuivelmarkt en het opkopen en opslaan van overtollige hoeveelheden product.