‘Ik geloof heilig in de kracht van innovatie’

Hij is begin juli nog maar net terug uit de Verenigde Staten en maakt zich na een weekje op kantoor alweer op voor een trip naar Japan. Het zijn drukke tijden voor Arend Kuperus, CEO van het in Westwoud (N.-H.) gevestigde JOZ. Na de recente overname van Fullwood Milking is Kuperus actief bezig het wereldwijde dealernetwerk te versterken. “We zijn bezig de organisatie te stroomlijnen en willen een vliegende start maken”, zo zegt de Fries, die sinds 2019 CEO is van JOZ.

Het Noord-Hollandse bedrijf richtte zich 75 jaar lang op het verplaatsen van mest in de stal. Met de kapitaalinjectie van Rabobank Participaties – dat in 2019 een meerderheidsbelang nam in JOZ – veranderde het bedrijf van koers. Onder leiding van Kuperus zet JOZ duidelijk in op groei en innovatie. De overname van Fullwood Milking – dat in handen was van investeringsmaatschappij Pindustry – past in het plaatje dat Kuperus voor ogen heeft.

Met welke doelstelling heeft JOZ deze overname gedaan?

“We willen groeien en zoeken naar synergiën. Met de overname van Fullwood Milking worden we een vollijner, die een compleet pakket van technische hulpmiddelen in de stal kan aanbieden. Dit was voor ons een logische stap om verder te groeien. Wij zijn gespecialiseerd in mesttechniek, zij in melktechniek. We passen bij elkaar omdat we elkaar versterken. Het is een perfect huwelijk. Onze reikwijdte is veel groter geworden, ook op het gebied van service. Als een boer belt met een robotstoring dan moet je gewoon zo snel mogelijk naar hem toe, ongeacht het tijdstip. Met de overname van Fullwood Milking kunnen we onze service combineren en versterken. Dat is een kracht.”

Uw affiniteit met melktechniek is groot.

“Melktechniek is mijn wereld. Het is mijn grote passie. Ik heb voor veel grote merken gewerkt. Dit voelt als thuiskomen.”

Had u deze overname al bij uw aantreden in 2019 voor ogen?

”Tijdens de eerste aandeelhoudersvergadering werd ik door Rabobank Participaties gevraagd naar mijn droomwens. ‘Dat is het overnemen van Fullwood Milking’, zo antwoordde ik. In 2014 kwam Fullwood ook al te koop. Toen kwam het bedrijf in handen van Pindustry. Ik heb Fullwood altijd gevolgd en contact gehouden.”

Hoe ziet de organisatie er straks uit?

“We gaan verder met twee groepen: JOZ en Fullwood JOZ. Beide takken worden ondergebracht in een holding. Met JOZ blijven we onze klanten op dezelfde manier bedienen. Veel bestaande dealers hebben hun eigen activiteiten als het gaat om melktechniek. We gaan het niet platbombarderen met onze Fullwood-activiteiten. JOZ blijft gevestigd in Westwoud.
Met Fullwood JOZ nemen we per 1 november een pand op bedrijventerrein Agriport A7 in gebruik. Daar gaan we met de melktechniek aan de slag. Onze Fullwood-dealers krijgen toegang tot de JOZ-producten.”

Wat is jullie groeistrategie?

“Beide groepen hebben een omzet van circa € 40 miljoen, met een gezamenlijke omzet van zo’n € 80 miljoen. De stip op de horizon is dat we binnen twee jaar doorgroeien naar een omzet van € 100 miljoen. We kijken op wat voor terreinen we ons nog kunnen verbeteren.”

Wat mogen boeren van Fullwood JOZ verwachten?

“We zijn koeienmensen en staan dichtbij de boer. We hebben nu 250 medewerkers, maar we hebben een kleine organisatie. We kunnen snel schakelen. Onze kracht is innovatie. Ik wil ieder jaar met nieuwe producten komen, met behoud van ons DNA. We luisteren naar de markt en willen producten verbeteren en nieuwe machines ontwikkelen. We zijn een maakbedrijf en richten ons puur op de agrarische tak. We gaan niets doen buiten de sector. Dat is ook de reden dat we de koeltechniek van Fullwood niet overnemen. Schoenmaker blijf bij je leest. We richten ons op melktechniek, zowel melkrobots als conventionele systemen.”

Welke technische hulpmiddelen in de stal kan Fullwood JOZ nu nog niet aanbieden?

“Er is nog één logisch ontbrekend puzzelstukje. Daar zijn we druk mee bezig. We gaan het zelf maken. Ik kom daar in een later stadium op terug.”

U doelt op automatisch voeren?

“…” Kuperus kan een veelbetekenende glimlach niet onderdrukken, maar wil er verder niet op ingaan.

Welke positie in de markt streven jullie na?

“Lastig te zeggen. De Nederlandse markt voor melkrobots groeit nog altijd 14% per jaar. Dat is een gigantische groeimarkt. We willen niet concurreren met de gevestigde orde, maar we willen wel in de ontstane gaten springen.”

Welke gaten ziet u?

“De grote spelers hebben een verfijnd dealernetwerk. Sommige dealers hebben ambities om in de melktechniek te stappen maar komen er simpelweg niet tussen. Bij ons zijn die mogelijkheden er wel. Wij kunnen meerdere dealers aantrekken.”

Hoe ziet jullie dealernetwerk eruit?

“JOZ heeft alleen al 256 dealers. Met de dealers van Fullwood erbij heb je een groot netwerk te pakken. We zijn beide sterk in Europa. Fullwood heeft een sterke basis in Engeland. Dat blijft zo. JOZ is sterk in Canada. We hebben een leuk pakket aan dealers in Azië, met name in Japan. In de VS kan het beter. We hebben tal van groeimogelijkheden. Een kwart van onze klanten bevindt zich in Nederland. Driekwart van onze machines en producten gaan de grens over.”

Wat is uw visie als het gaat om technische ontwikkelingen in de landbouw?

“Schaalvergroting en efficiënter werken is een must. Anders heb je als boer geen overlevingskans. Daarbij zie je dat er te weinig mensen beschikbaar zijn. Vroeger werkte de hele familie mee. Die tijd is voorbij. Automatisering neemt daardoor een steeds grotere vlucht. De boer richt zich op het managen van de koeien en laat routineklussen door robots uitvoeren. Zo speelt hij zichzelf vrij en kan hij grotendeels in z’n eentje 150 koeien houden.”

Tegenover mij zit de man die een oplossing biedt voor het stikstofprobleem?

“Ja, absoluut. Met onze stikstofkraker Gazoo kunnen we op bedrijfsniveau 80% van de ammoniakale stikstofuitstoot reduceren. We halen 80% van de totale ammoniak uit de meststroom. Daardoor haalt de Gazoo het hoogst haalbare rendement van de industrie, meer dan bijvoorbeeld met putafzuiging wordt behaald. Ik geloof heilig in de kracht van innovatie. We hebben met JOZ ingezet op circulaire oplossingen. Maar in Den Haag willen ze er niet naar luisteren. We hebben de politieke partijen uitgenodigd om aan hen te laten zien wat wij kunnen betekenen, maar we worden genegeerd. Alleen de gedeputeerde van Noord-Holland heeft onze stikstofkraker gezien.”

Hoe kijkt u naar de huidige stikstofcrisis?

“Het verbaast en frustreert me. Ik voel mee met de boeren. Het stikstofplan van het kabinet is sociaal en economisch niet haalbaar. Het onteigenen van boeren kost veel tijd. Je bent zo acht jaar verder. Kijk naar het verloop van de boerenstand. Er zijn veel boeren zonder opvolger. Geef boeren die doorgaan de technische mogelijkheden om te innoveren. Ondernemers willen heus wel iets doen, als ze maar perspectief hebben voor de lange termijn. Je kan vele miljarden besparen door melkveehouders rentevrij een stikstofkraker te laten huren.”

Heeft de Gazoo al een RAV-code?

”We zijn nog altijd druk bezig met die RAV-code. ”Het is ongekend hoe lang het duurt om dat voor elkaar te krijgen. We zijn 1,5 jaar verder. Dat is zo jammer. We moeten door die bureaucratie heen. De RAV-lijst is een theoretische tijger. Wij willen onze technieken uitrusten met sensoren, om realtime te meten.”

Hoeveel Gazoo’s draaien er nu?

”De Gazoo draait op negen bedrijven. We hebben nu 236 serieuze aanvragen, vooral boeren nabij Natura 2000-gebieden. Zij zitten klem. Maar iedereen wacht af wat er gaat gebeuren en of er ruimte is voor innovatieve oplossingen. Deze stikstofcrisis remt alles en heeft een verlammend effect. Er is geen duidelijkheid en geen perspectief.”

Wat is het doemscenario?

”Als deze stikstofplannen worden doorgezet, dan heeft dat een enorme impact. Het is de doodsteek voor een florerende sector. De landbouwexport bedroeg in 2021 meer dan € 100 miljard. In het buitenland kijken ze er met verbazing naar hoe wij een van onze succesvolste industrieën de nek omdraaien. Als we zo doorgaan dan worden we een importerend land.”

Wat zou dat betekenen voor jullie bedrijf?

”Innovatie wordt getorpedeerd. Wij hebben straks 250 medewerkers die in Nederland niet veel meer hebben te zoeken. We moeten verplaatsen en reken maar dat we niet de enige zijn.”