Nog veel te leren over veldbonen en mengteelten

Tijdens de studiedag veldbonen en mengteelten kwamen alle facetten aan bod, van rassenkeuze, zaaitechniek en bewaring en vooral: gewasbescherming. Het advies is om bij de inzaai van de mengteelt en de begeleiding altijd advies van specialisten erbij te betrekken. De teelt is namelijk nog te fris in Nederland, maar heeft zeker toekomst als veehouders steeds meer eiwit van eigen land (moeten) gaan halen.

De studiedag werd georganiseerd door Antoon Verhoeven en Patrick Boosten van de firma Limagrain Nederland. De studiedag werd gehouden op het melkveebedrijf Swolfs in het Brabantse Tilburg. Antoon Verhoeven in een enthousiast voorstander van de veldbonen (meng)teelt op de zand- en lössgronden en ziet daar zeker potentie. Zeker naarmate veehouders steeds meer eiwit van eigen land willen halen. Let wel: dit is geen wettelijke verplichting, maar wel een richting die de sector zelf aangeeft.

Conclusies en bevindingen van de studiedag

• De teelt van veldbonen is niet eenvoudig. Er is links en rechts veel leergeld betaald. Ondanks dat krijgen de boeren die ermee doorzetten de teelt steeds beter onder de knie.
• De veldboon is een vlinderbloemige en legt stikstof vast in de bodem. Bij een mengteelt profiteert de tarwe daar extra van.
• Zware (klei) grond: wél geschikt voor mengteelt, maat het advies is om hier monoteelt te doen van veldbonen. Op de zwaardere grond kan je beter sturen in de teelt en op klei is er veel minder onkruiddruk.
• Bij een geslaagde mengteelt staat de veldboon (qua lengte) fors boven de tarwe uit.
• Zaaien met precisiezaaimachines brengt doorgaan een beter resultaat vanwege de betere verspreiding van de bonenstaken over het perceel. Een betere spreiding maakt dat wind en insecten beter langs de planten af kan. Met name het zaaien op een minimale diepte van 9 à 10 centimeter blijkt voor minde professionele zaaimachines een uitdaging. Diep zaaien is bij winterveldbonen een must in verband met vraat, vorst en vocht.

Gewasbescherming:

• Preventief: begin voordat het ziektebeeld echt de kop op steekt. Anders ben je al snel te laat
• Een goed zichtbare aanwezigheid van de bladrandkever betekent doorgaans een beschadiging aan het blad en vooral verlies qua stikstof-vastlegging (tot 90%) in de bodem. En daarbij beschadigingen aan de wortel, waardoor deze aangetast kan worden door andere bodemgevaren, zoals aaltjes en rhizoctonia.

^Oogst:

• Opbrengsten variëren van 2,6 tot 10,4 ton per hectare waarbij er nog genoeg vragen open liggen wat nu precies de veroorzaker is van die forse opbrengstverschillen. Ook binnen percelen.
• Bij een geslaagd seizoen moet bij zomer-veldbonen 7 ton per hectare en 10 ton bij winterveldbonen haalbaar zijn.
• 2023 was een minder seizoen om veldbonen te telen vanwege het natte voorjaar en de (extreem) droge periode kort erna.
• Heb geduld: als peulen of plantdelen te groen zijn, wacht dan. De maaidorser kan niet overweg met de (te) groene delen: zeven en trommels gaan dan dichtzitten
• Let op de stoppellengte, sommige peulen hangen te diep en daardoor extra verlies als deze op het land achterblijven.
• Ondanks dat verliezen laag lijken, tel eens de korrels die je kan vinden op 1 vierkante meter. Het voorbeeld op die dag duidde op een verlies van 800 à 900 kg per hectare. Ben dus alert bij de oogst.

Bewaring:

• Mogelijkheden te over: van bewaren in kuubskisten, vermalen tot CCM-achtige kuil en pletten. Bij minder goede pletmachines moet het mengsel soms twee keer door de pletter heen. De vuistregel is: fijn malen of grof pletten.
• Toasten van veldbonen is het verhitten in een oven van 280 graden zodat de veldboonkern 130 à 136 graden wordt. Gevolg: bestendiger maken van ruw eiwit en zetmeel. Kosten zijn wel hoog: circa € 65 tot € 70 per ton.