
Friezen overwinnen moeizame start in Australië
De emigratie van familie Gilliam naar Australië had heel wat voeten in de aarde. Eenmaal Down Under was de melkprijs slecht. Door de goede dingen te doen hebben de Friezen een bedrijf met 380 koeien en 240 hectare opgebouwd.

Jan (57) en George (27) Giliam hebben in het Australische Dumbalk (Victoria) een melkveebedrijf met 380 koeien en bijbehorend jongvee op 240 hectare. De Gilliams emigreerden in 1990 vanuit het Friese Bolsward naar Australië. Tekst en foto’s: Edwin Dinkelman

In Bolsward boerden de Gilliams op een pachtbedrijf met 150.000 liter melkquotum. “In 1987 kregen we bezoek van familie uit Australië. Zij waren reeds geëmigreerd en maakten ons enthousiast om ook die kant op te gaan. Vanaf dat moment was de lol er in Bolsward ook wel af”, vertelt Jan Gilliam..

De Gilliams deden er drie jaar over om het papierwerk rond te krijgen en de emigratie voor te bereiden. Het waren jaren van onzekerheid. Het proces om een verblijfsstatus in Australië te krijgen, verliep uiterst moeizaam.

Op advies van zijn familie in Australië kocht Jan Gilliam in 1989 een melkveebedrijf Down Under. Op dat moment had hij het bedrijf nog niet met eigen ogen gezien. Familieleden hadden een aantal bedrijven bekeken en een advies gegeven, waarna Gilliam toehapte. De eigen inbreng was slechts 10 %. Het resterende deel werd door een Australische bank gefinancierd. Op dat moment was het bedrijf 80 hectare groot en waren er 100 melkkoeien.

Gilliam vulde een zeecontainer met huisraad en is richting Australië vertrokken. Op dat moment had hij een gezin met twee jonge kinderen. Toen de Gilliams 5 uur ’s ochtends in Melbourne aankwamen, was er niet lang tijd om te acclimatiseren. Diezelfde avond stond de eerste melkbeurt op het programma. Het bedrijf werd ‘going-concern’ overgenomen. De zeecontainer staat nog altijd op het bedrijf.

In het eerste jaar ontvingen ze een melkprijs van slechts 16 cent per liter. Zware tijden volgden. Toch wisten de Giliams zich er door te slaan door de juiste dingen te doen.
In de jaren die volgden heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot een omvang van 380 koeien en 240 hectare.

Alle percelen liggen naast elkaar en er kan overal beweid worden. Het bedrijf heeft 7 kilometer kavelpad. Dat is tevens een substantiële post onderhoudskosten, evenals de afrastering van de 80 percelen die het bedrijf heeft.

De gehele veestapel bestaat uit driewegkruisingen: Holstein x Montelbiarde x Zweeds roodbont. Gilliam wil efficiënte koeien, met een goede vruchtbaarheid. De gemiddelde melkproductie bedraagt 7.900 liter met 4,20 % vet en 3,42 % eiwit. Naast vers gras krijgen de koeien 1.700 kg krachtvoer per jaar. De vruchtbaarheid is erg goed met 12 % guste dieren per jaar.

De gebouwen zijn sober. Er is een werktuigenberging aanwezig. Daarin zij ook de kalveren gehuisvest zijn. De kalveren worden gevoerd met een drinkautomaat en hebben een uitloop naar buiten. Jonge dieren kalven op 24 maand. Giliam werkt met seizoenskalving, alle kalveren worden geboren in 6 weken in het voorjaar. Voorjaarskalving is het meest voorkomende systeem in deze regio, hoewel enkele bedrijven voor en najaars- kalving toepassen.

De 11-stands swingover was er al bij aankomst. De melkstal is in 2006 uitgebreid naar 18 standen.

Er is een overdekte vreetplaats aanwezig, met daarin een zelfsluitend voerhek. Deze vreetplaats is gebouwd in 2006, een jaar dat het enorm nat was en beweiding onmogelijk leek.
De beweidingstrategie heeft twee harde eisen, maximaal 3 dagen in een perceel en maximaal 2 km lopen naar de melkstal. Verderop gelegen percelen zijn voor jonge en droogstaande dieren.

Sinds twee jaar heeft men een 10KW zonnepaneleninstallatie in gebruik. Met deze installatie wordt voorzien in de stroombehoefte van de middag melkbeurt en de airco in het woonhuis. Terug leveren op het net kan voor 6 cent stroominkoop kost 24 cent. De omgeving van Dumbalk is heuvelachtig. De jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 850 tot 1.000 millimeter.

De melk gaat dit seizoen naar Fonterra. Voorheen werd er altijd geleverd aan Murray Goulburn, waar het bedrijf ook lid van is. Vanwege te hoog uitbetaald voorschot heeft Giliam in 2016 250.000 Australische Dollar terug moeten betalen aan zijn coöperatie. Deze misstap van zijn zuivelcoöperatie was voor Gilliam de druppel om zijn lidmaatschap op te zeggen. Hij heeft de aandelen van het beursgenoteerde Murray Goulburn nog in bezit. Die aandelen zijn echter gehalveerd in waarde.