Sterke daling melkproductie Australië

De Australische melkveehouderij krimpt, zowel in aantal bedrijven als in productie. Het is deels een gevolg van weersinvloeden, maar belangrijker is het ontbreken van goede afzetmarkten. De krimp verleidt retailers langjarige contracten af te sluiten voor melklevering

De melkproductie van Australië is in het seizoen 2018-‘19 gedaald met 9%. Hoge voeder- en waterkosten, sterk schommelende melkprijzen en droge weersomstandigheden zetten de melkveehouders in het land sterk onder druk.

Het aantal melkveehouders in Australië krimpt al jaren, hoewel de productie in sommige jaren nog toenam. In 1980 waren er nog 22.000 zuivelboeren. Nu zijn er minder dan 6.000. Volgens schattingen is het aantal melkkoeien in het seizoen 2018-‘19 met 81.000 dieren afgenomen tot 1,56 miljoen koeien. Inmiddels is ook het aandeel van Australië in de wereldwijde handel gedaald van 16% in de jaren 90 tot 6% vorig jaar.

De melkproductie komt uit op ongeveer 8,5 miljard liter. Vorig seizoen steeg de melkproductie nog met 3,4%. De productie kwam in dat jaar uit op 9,3 miljard liter. De gemiddelde prijs voor boeren was 33 eurocent per liter. Dit jaar staan de zaken er een stuk slechter voor, met een gemiddelde prijs van 29,6 eurocent.

Zuivelgigant Fonterra maakte recent duidelijk dat zijn melkaanvoer in het laatst bekende jaar, tot en met april 2019, met 13,7% was gedaald. Een enorme tegenslag voor het bedrijf. Fonterra zag zich genoodzaakt om de sluiting aan te kondigen van de 108 jaar oude zuivelfabriek in Dennington, in het zuidwesten van de staat Victoria waar het gros van de melkveehouders zit. In november gaan de deuren van deze vestiging definitief dicht. Directeur René Dedoncker van Fonterra in Australië benadrukte bij de bekendmaking van de sluiting dat er sprake is van een structurele overcapaciteit, veroorzaakt door de lagere melkproductie. “We kijken aan tegen een productie van ruim 8 miljard liter dit jaar in Australië”, zei hij. “Het zou iets hoger kunnen uitvallen maar we moeten dit probleem aanpakken. We moeten ervoor zorgen dat onze melk een zo hoog mogelijke opbrengst genereert om ons bedrijf ook voor de lange termijn duurzaam te houden.”

Een op vier wisselt van afnemer

Fonterra heeft mede te maken met een dip in de melkaanvoer omdat melkveehouders eerder kiezen voor andere afnemers, blijkt uit cijfers van belangenorganisatie Dairy Australia. Eén op vier melkveehouders kiest dit jaar voor een nieuwe melkverwerker. In 2015 koos nog 10% van de melkveehouders uit onvrede voor een nieuwe afnemer. “Het is duidelijk dat boeren zich minder zeker en veilig voelen bij hun verwerkers”, concludeert Dairy Australia. “Dit is een belangrijke verandering in de trouw van melkveehouders aan hun afnemers.” De belangrijkste reden voor een overstap was de geboden melkprijs (66%). Maar ook andere redenen als betaalstructuren, boetes en terugvorderingen spelen een rol. Wanneer het vertrouwen in de sector daalt, stijgt de bereidheid van melkveehouders om te wisselen van verwerker.

Inmiddels heeft Dairy Australia samen met enkele andere partijen het initiatief genomen om een toekomstplan te ontwikkelen voor de zuivelsector. Doel is om voor de komende vijf jaar een lijst van prioriteiten op te stellen en de eenheid in de sector te bevorderen.

Dairy Australia voorspelt een verdere daling van 3% tot 3,5% van de melkproductie in het nieuwe seizoen. Volgens een recent onderzoek van de belangenorganisatie heeft nog maar 34% van de melkveehouders down under een positieve kijk op de toekomst van de sector. Vorig jaar kwam dat percentage uit op 47% en twee jaar geleden op 53%.

Verdere afname aantal koeien

Onderzoeksbureau Abares voorspelde medio juni al een daling van 8% van de melkproductie in Australië. De hoge kosten en droge omstandigheden hebben veel melkveehouders ertoe aangezet koeien af te stoten. Ze kregen voor deze dieren de laagste prijzen in drie jaar wegens het hoge aanbod van koeien voor de slacht.

Het ziet ernaar uit dat ook in het huidige seizoen het aantal koeien zal afnemen. Melkveehouders blijven hun melkkoeien verkopen. Dit zal overigens resulteren in een hogere opbrengst per koe omdat boeren geneigd zijn hun minder productiever dieren het eerst naar de slachterij te brengen.

Deze trend wordt mede ingegeven door hoge kosten van voer en water. Uiteraard hangen de resultaten voor de Australische boeren ook voor een belangrijk deel af van de weersomstandigheden dit seizoen. Nu al zijn de waterprijzen in sommige delen van Oost-Australië twee keer zo hoog als in juli 2018. De voerkosten zijn mede afhankelijk van de winteroogst later dit jaar.

Melkveehouders kunnen dit seizoen rekenen op een hogere prijs voor mageremelkpoeder en op een lage koers van de dollar. Deze voordelen compenseren de verwachte lagere wereldwijde prijzen voor boter, kaas en vollemelkpoeder. Die lagere prijzen komen onder andere voort uit het feit dat de melkproductie in de Europese Unie, de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland blijft stijgen.

Lage dollarkoers helpt

De gemiddelde melkprijs voor de boeren in het seizoen 2018-‘19 komt uit op 29,6 eurocent per liter. Dankzij de lage koers van de Australische dollar en de sterke exportmarkt valt de prijs gezien de omstandigheden nog mee, stelt Abares.

Inmiddels lijken de melkprijzen down under in de lift te zitten en komt de gemiddelde prijs uit op 38 cent per liter. President Paul Mumford van belangenorganisatite United Dairyfarmers of Victoria geeft dit aan dat het lagere aanbod van melk de concurrentie onder verwerkers versterkt. Hij beklemtoont dat boeren garanties willen voor langere termijn. Volgens Mumford zijn supermarktketens inmiddels zover dat ze meerjarige contracten aanbieden. Zo zou supermarktketen Coles zijn melkveehouders drie jaar gegarandeerde prijzen voorschotelen. “Die hogere prijs is nog maar het begin”, meent hij.