Dreigende verrassing

De voerindustrie is niet proactief rond stikstof. Daarmee komt gedwongen krimp in zicht.

Eind oktober bezocht ik een bijeenkomst over ­ammoniakemissie in het westen van het land. Aanleiding voor deze sessie zijn de Natura2000-gebieden die ook daar liggen, met daardoor grote uitdagingen om de ammoniakemissie te verlagen.

In de zaal waren verschillende voerfirma’s vertegenwoordigd en ook de overheid en enkele onderzoekers. De beleidsambtenaar gaf aan dat de ammoniakemissie omlaag moet en wel in heel Nederland. Landbouw en overheid hebben hier ook afspraken over gemaakt. De overheid zet wetgeving in om de emissie bij het mestuitrijden en in de huisvesting te verlagen.

De sector gaat werken aan voer- en managementmaatregelen om de emissie te verlagen. Dat moet uiteindelijk 3.000 ton ammoniak opleveren. Denk hierbij aan een laag ureumgehalte in tankmelk of een laag stikstofgehalte in het rantsoen. In 2021 zou dit al gerealiseerd moeten zijn. Een mooie deal om dan via de zogenaamde PAS ontwikkelruimte te verdienen.

Uit monitoring blijkt echter dat de ammoniakemissie de afgelopen jaren niet verlaagd is, maar juist verhoogd. Iedereen weet dat dit niet door de varkens of het pluimvee komt en dat vooral de rundveesector aan zet is. “Dus de uitdaging is groot en de urgentie is hoog”, gaf de overheidsvertegenwoordiger aan. “Zeker ook in het veenweidegebied.”

We zaten daar met vertegenwoordigers van de voerindustrie om de tafel. Slimme en creatieve mensen om voer- en managementmaatregelen in te vullen voor een lagere ammoniakemissie. Ze werden gesterkt door een WUR-voedingsonderzoeker die aangaf dat in theorie het ruw-eiwitgehalte van het rantsoen wel naar
125 gram per kilo kan. Bij dat lage ruweiwitgehalte zijn er nog geen nadelige effecten voor de melkproductie te verwachten. Maar wat schetst mijn verbazing? De creativiteit van de voerindustrie maakte plaats voor een sterk defensieve houding. ‘Met dit gras en deze veenbodem halen we geen lage eiwitgehalten in het rantsoen”, “dat kan helemaal niet’, of “hoe denk jij 1.000 VEM uit dit gras te halen?”

Toegegeven, eenvoudig is het allemaal niet, maar een verlaging van de huidige circa 170 gram naar 145 gram ruw eiwit per kilo voer is ook al een flinke stap met een behoorlijk groot effect op de stikstofverliezen, en daarmee ook op de uitstoot van ammoniak. Bovendien laten Koeien & Kansen-bedrijven in die omgeving ook aardige resultaten zien.

Ik had hoge verwachtingen van de voerindustrie. In het Fosfaatreductieplan 2017 heeft die industrie ook een mooie inspanning geleverd zodat de sector uiteindelijk onder het fosfaatplafond uitkwam. Mijn angst is nu dat het stikstofplafond ons door de vingers glipt als creativiteit op het voer- en managementspoor uitblijft. Dit kan, maar eerder nog: zál weer leiden tot ingrijpen van de overheid. En die heeft nu de sleutel op dieraantallen al in de hand met de fosfaatrechten. Dus wees alert en laat je niet verrassen door stikstof. “Ik weet wat ons te doen staat”, zuchtte de overheidsvertegenwoordiger na afloop van de bijeenkomst.