
Welzijn en compostering zijn grote pluspunten in de vrijloopstal van Hoeve Biesland in Delfgauw (Z.-H.). Er kwam een extra voerrobot bij voor meer voercapaciteit.

Landschappelijke inpassing was een vereiste. Het bedrijf is ingeklemd tussen een natuurgebied en de steden Delft en Den Haag. Toch springt de stal met een lengte van 167 meter en een hoogte van slechts 6,5 meter wel degelijk in het oog.

Ventilatie en licht is er voldoende in de vrijloopstal, ook door de witte en transparante gordijnen in het lage dak. Duijndam zette in op automatisering met een stroverdeler en twee voerrobots die dagelijks rondjes maken tussen vrijloop, jongveestal en voeropslag.

Duijndam is erg tevreden over de diergezondheid in de open vrijloopstal. Na het eerste jaar zijn er 80% minder klauwproblemen en het antibioticagebruik is van 0,6 naar 0,4 gezakt. De weerstand van de Fleckvieh-Montbeliarde-koeien is flink vooruitgegaan, stelt hij.

Van de melkkoeien heeft 20% hoorns. Bij jongvee tot 1 jaar bijna 90%. Bij de melkkoeien is geen sprake van agressie van dominante dieren, terwijl ze elkaar in de separatie wel de tent uit kunnen vechten. Met 30 m² ruimte per dier is er in de vrijloop ook plek genoeg.

De bodem van de vrijloop bestaat uit ‘natuurafval’. Het composteren daarvan met koeienmest gaat goed. In februari haalde Duijndam een deel van de bodem weg en onder de eerste 10/15 centimeter bleek alles perfect gecomposteerd.

Qua mestafzet bleef de gehoopte 1.500 ton nog buiten bereik. Duijndam zette 700 ton af. Ook was het soms lastig om geen verlies te maken. De opbrengstprijs kwam niet altijd in de buurt van de kostprijs van €12 per kuub.

Afgelopen herfst vloog driekwart van de voervoorraad (natuurafval) in de fik. Het was niet optimaal gestapeld en de overvloedige regen in augustus drong overal door, wat de kiem legde voor broei. Brand was het gevolg. Duijndam moest daardoor voor €26.000 aan stro bijkopen.

Een mechanische storing leidde tot brand in de automatische stroverdeler. De hooitouwtjes waren om de assen gaan wikkelen en vielen vervolgens brandend in de vrijloop. Een deel van de dakconstructie smolt weg. Totale schade: €80.000. Gelukkig was Duijndam goed verzekerd.

Er is veel gefinetuned aan de elektronica van de stroverdeler. In Duijndams ideaalplaatje strooit de stroverdeler drie keer per dag volautomatisch kleinere porties in. Maar tot nu toe is een keer dagelijks instrooien het maximum. Aanpassing van de software moet dit verhelpen.

Het finetunen gold niet alleen voor de stroverdeler zelf. Ook het vullen van de machine met strobalen gaat nog niet optimaal.

Begin dit jaar is er een tweede voerrobot à €55.000 bijgekomen. De capaciteit bleek onvoldoende, vooral vanwege het hoge aandeel gras in het rantsoen, 90 procent. Bij gras ligt de capaciteit namelijk veel lager dan bij bijproducten; 350 om krap 800 kilo per uur.

Met een extra voerrobot is er overcapaciteit, maar dat vindt Duijndam ook wel prettig. Als er een keer iets misgaat, is er marge. En met twee robots kan hij de pieken tijdens de weidegang gemakkelijk wegwerken.

Duijndam koos aan de zijkant van de stal voor een band in plaats van een voerhek. Het geeft meer welzijn en het is goedkoop, stelt hij. De koeien kunnen ook niet zomaar de stal uit. De mestgang ligt ruim 30 centimeter lager dan het voerpad buiten.

Tussen de vrijloop en de ‘voerband’ lopen de koeien op een dichte vloer. Die wordt schoongehouden door een vaste mestschuif. Hoe dat in zo’n open stal in een strenge winter uitpakt, is lastig te zeggen. Afgelopen winter is er niet of nauwelijks vorst geweest.

Op meerdere plekken op de dichte vloer kan Duijndam een fontein aanzetten. Zo kan de mestschuif ook bij sterk drogend weer goed zijn werk blijven doen. Het water is percolaatwater van de compostplaats dat via een buizensysteem op de vloer terechtkomt.

Duijndam melkt in een 2×15-zij-aan-zijmelkstal. Ook zonder wachtruimte komt 90 tot 95% van de koeien automatisch naar de melkstal. De melkmeting werkt nog niet goed en geeft teveel afwijkingen.

De ophaalbrug staat open. Zo lopen de koeien vanuit de melkstal terug de stal in.

De stal bestaat uit drie delen. Deel één is het grootste vrijloopgedeelte, deel twee de melkstal en deel drie is het kleinere vrijloopdeel. Dit deel was een jaar geleden nog niet in gebruik, maar inmiddels lopen er ruim 40 melkkoeien. Ook zijn er enkele varkens gehuisvest.

Een bont gezelschap.

Duijndam was met 450 zonnepanelen op de jongveestal energieneutraal. Maar omdat er enkele machines bij zijn gekomen (onder meer een extra voerrobot) moet er weer een tandje bij om energieneutraal te worden. Concreet: 150 extra zonnepanelen.