Wat weten we van het wondermiddel Bovaer?

Een toevoegmiddel voor het voer van runderen om de uitstoot van broeikasgas methaan af te remmen. Het klinkt als het ei van Columbus. Wat is dat middel Bovaer van DSM precies, hoe werkt het en wat is het effect?

Bovaer is de merknaam van een stofje genaamd 3-NOP (3-nitrooxypropanol). Het gaat om een poeder, waarvan een kwart theelepel per dag per dier – verwerkt in het mengvoer – genoeg is voor een forse vermindering van de uitstoot van methaan door koeien. DSM rekent met 30% minder methaanemissie bij melkvee en 40% of misschien nog wel hoger bij vleesvee. Het middel werkt ook bij kleine herkauwers zoals schapen en geiten, maar het bedrijf richt zich eerst op rundvee. Voor de toediening is geen speciale apparatuur nodig.

Middel werkt onmiddellijk

Methaan ontstaat bij herkauwers in de pens, als ongewenst bijproduct van de afbraakprocessen die daar plaatsvinden door micro-organismen. De werkzame stof van Bovaer blokkeert een enzym dat betrokken is bij de laatste stap in die methaanvormgende processen in de pens. Maar het heeft geen invloed op de micro-organismen die deze enzymen niet hebben en geen methaan produceren. Het middel werkt onmiddellijk en wordt afgebroken in het verteringskanaal van de koe tot componenten die daar anders ook al in zitten.

Proef Wageningen UR: emissiereductie van 27% tot 40%

In een proef van Wageningen UR is Bovaer onderzocht op 64 melkkoeien. De uitkomst: een emissiereductie van 27% tot 40% methaan per kilo droge stof in het voer, afhankelijk van het rantsoen van de dieren en van de dosering van het middel. De grootste reductie (35-40%) werd bereikt in een rantsoen met veel mais (80%) en een hoge dosering van het middel (80 milligram middel per kilo droge stof in het over). Het gehalte werkzame stof in het middel is niet bekend.

Bovaer doodt geen bacteriën

Van mogelijk schadelijke residuen of bijwerkingen is volgens DSM geen sprake. De Wageningse onderzoeker Theun Vellinga bevestigde dat eerder op basis van onderzoek van Wageningen UR en andere universiteiten. Vellinga toonde zich in een interview positief over het middel: “Dit middel doodt geen bacteriën, waardoor het een heel ander soort toevoegmiddel is dan bijvoorbeeld zeewier, dat ook wel genoemd wordt. De werking daarvan berust op de stof broom, die wel schadelijk kan zijn.”

Geen zorgen voor consument en milieu

De eerste toelating was eind vorig jaar in Chili en Brazilië. In november kwam er een positief advies van de Europese toelatingsautoriteit Efsa voor het gebruik bij melkvee. Geen zorgen voor consument en milieu, was de conclusie. Het gevonden afbraakproduct NOPA (3-nitrooxpropionzuur) is niet giftig. Wel kan de werkzame stof van het product (3-NOP) schadelijk kan zijn bij inademing en irritatie veroorzaken aan ogen en huid, aldus Efsa. Het instituut concludeert ook dat het middel werkzaam is bij alle herkauwers.

Productie in Schotland

In februari kwam er inderdaad groen licht van de EU. Het is de eerste keer dat een door de EU goedgekeurd voersupplement met voordelen voor het milieu verkocht kan worden. DSM noemt het zelf een ‘significante mijlpaal die de weg vrijmaakt voor een revolutie op de zuivelmarkt’. DSM gaat Bovaer op grote schaal produceren in een nieuwe fabriek in het Schotse Dalry. In die plaats produceert het bedrijf nu vitamines. Voor de eerste afzet heeft het concern vooralsnog voldoende product beschikbaar.

Ruim tien jaar ontwikkeling

Aan de goedkeuring door de EU ging ruim tien jaar ontwikkeling vooraf. Bovaer is getest in dertien landen op vier continenten, onder meer in Nederland op Dairy Campus in Leeuwarden. Bij dat onderzoek waren ook bedrijven als FrieslandCampina, Agrifirm, De Heus Voeders en ForFarmers betrokken partijen. Vleesproducent JBS gaat het middel inzetten op vleesveebedrijven in Brazilië, in een uitgebreide praktijkproef van in eerste instantie 6 maanden. Daarna wordt de proef uitgebreid naar andere markten, JBS noemt Australië en de VS, 2 andere grote markten van de vleesgigant. JBS wil in 2040 klimaatneutraal zijn.