Opnieuw rekenen met aangepaste GLB-eisen

De afgelopen twee jaar heeft de veehouderij leren werken met het nieuwe GLB inclusief eco-regeling. Het was en blijft op bedrijfsniveau een puzzel om het maximale eruit te halen, zeker nu weer wat aanpassingen zijn gedaan.

Met het nieuwe GLB inclusief eco-regeling is twee jaar ervaring. Het is een complex systeem gebleken waar elk bedrijf een eigen puzzel moet leggen om een hoeveelheid premie te krijgen die past bij de mogelijkheden en ambities van het bedrijf en de ondernemer.

€ 45
per hectare levert 1.500 of 2.500 uur weidegang op

Nog even het geheugen opfrissen: sinds 2023 is er een basispremie per hectare plus een premie vanuit de eco-regeling. Daarvoor zijn voor de veehouderij met circa vijftien activiteiten punten te scoren voor vijf doelen: klimaat, bodem & lucht, water, landschap en biodiversiteit. Per doel moet een minimumaantal punten worden gescoord om in aanmerking te komen voor de eco-premie. Elke activiteit vertegenwoordigt een bedrag dat is gebaseerd op kosten en opbrengstderving. Hoe hoger de waarde, hoe hoger de hectaresteun. Deze wordt uitgedrukt in brons, zilver of goud. De tarieven voor 2024 zijn respectievelijk € 60, € 100 en € 200 per hectare. Een waarde per hectare van bijvoorbeeld € 55 is te weinig voor brons en dus geen € 60 extra toeslag per hectare. Een waarde van € 65 betekent brons en dus extra toeslag van € 60.

Tot nu toe zijn elk jaar kleine veranderingen doorgevoerd. Dat is ook voor 2025 het geval. In dat jaar komen er twee nieuwe eco-activiteiten bij, namelijk ‘voedselbos’ en ‘tagetes (afrikaantjes) als aaltjesbestrijding’. De eco-activiteit ‘vroeg ras rooigewas voor 1 november’ is vervallen. Verder zijn een aantal veranderingen in de punten van de eco-activiteiten doorgevoerd. Zo geeft een bufferstrook met kruiden nog maar 20 in plaats van 60 punten voor het eco-doel biodiversiteit. Ook zijn punten voor de activiteiten ‘landschapselement hout’, ‘precisiebemesting’ en ‘precisiegewasbescherming’ aangepast. De voorwaarden voor het behalen van punten en de drempelwaarde blijven in 2025 hetzelfde.

‘We zien vaak alles of niets’

Melkveeadviseur Rinus Wientjens is sinds de pilot in 2021 namens Flynth nauw betrokken bij de uitwerking in de praktijk. Terugkijkend valt hem op dat er veel aanvragen op goud of basis worden gedaan. “We zagen in 2024 vaak de afweging: alles of niets.” Met andere woorden: als veehouders niet kunnen instappen door te weinig punten of waarde, laten ze de aanvraag voor de eco-premie achterwege. Als wel voldoende punten worden behaald, worden ondernemers juist gestimuleerd om een hogere waarde te scoren. Dat RVO voor 2025 althans het voornemen heeft geschrapt om de instapeis te verzwaren en variatie aan te brengen, juicht hij daarom toe. “Een dergelijke verzwaring kan leiden tot een lagere deelname door melkveehouders”, is zijn inschatting.

Wientjens ziet vooral veel afhakers vanwege de veranderde regels voor weidegang. Die is nu minimaal 1.500 of 2.500 uur. “Met weinig langjarig (blijvend) grasland mis je al veel punten. Er is wel wat mogelijk met bijvoorbeeld een bufferstrook of andere maatregelen, maar dat vraagt vaak aanpassingen in de bedrijfsvoering.” Niet iedereen wil of kan dat, zeker als het financiële voordeel beperkt is.

Sinds vorig jaar wordt de maatregel beweiden in de eco-regeling uitgedrukt in 1.500 of 2.500 uur per jaar. Meer uur beweiding levert enkele punten meer op. De vergoeding voor beide keuzes is gelijk, namelijk € 45 per hectare. Foto: Mark Pasveer

Veranderingen in beeld brengen

Wat niet veranderd is, is dat het een flinke puzzel is en keuzes maken vraagt, waarvan de impact niet altijd goed is in te schatten. In 2025 komt daarbij dat de uitbetaling mogelijk lager gaat uitvallen, doordat een voordeel met financiering van de eco-premie vervalt (zie kader Evaringen met twee jaar nieuwe GLB).

Om situaties door te rekenen, zijn er voor de praktijk meerdere simulatieprogramma’s beschikbaar. Ook Flynth beschikt over een eigen systeem om voor klanten veranderingen snel in beeld te brengen. Wientjens heeft daarmee twee praktijkcasussen, waar een aantal veranderingen van 2025 in terugkomen, doorgerekend. Het betreft een extensief bedrijf met veel langjarig gras in Zuid-Holland en een intensiever bedrijf met minder langjarig gras en een aantal andere teelten in de Achterhoek. Zoals uit de uiteenzetting in de twee kaders blijkt, moet het bedrijf met weinig langjarig grasland veel doen om de hoogste premies te kunnen binnenhalen.

René Stevens