13 vragen over PAS-melders

De legalisering van PAS-melders is een ingewikkelde operatie. Op een webinar van de overheid kwamen in mei zoveel vragen dat pas in juni overal antwoord op was. Hier een selectie.

Kan ik de kosten van de legalisering verhalen op de Staat?
Nee. Maar er komt wel een vergoeding van € 1.600 per bedrijf om de kosten van het aanleveren van de gegevens te dekken. Kosten voor leges vallen hier niet onder. Er is nog overleg gaande over een mogelijke tegemoetkoming hierin. Leges moet je betalen bij een vergunning, maar ook als je een traject ingaat van een zogeheten positieve afwijzing.

Wanneer heb ik mijn vergunning?
Volgens de stikstofwet moeten de PAS-melders en anderen die buiten hun schuld om geen NB-vergunning hebben, binnen drie jaar na de start van de legalisering hun vergunning hebben. Die start is dit najaar, uiterlijk januari. Dus begin 2025 zouden de laatsten hun vergunning moeten hebben, LNV spreekt zelf van eind 2024. Bedrijven waarvan blijkt dat ze toch geen vergunning nodig hebben, krijgen hierover deze zomer al bericht. Het langst duurt het waarschijnlijk voor bedrijven op plekken waar het lastig is om stikstofruimte te vinden.

Dan blijft er alsnog de mogelijkheid dat er onvoldoende stikstofruimte is in een bepaald gebied. Laatste redmiddel is dan de zogeheten ADC-toets. Het ministerie bekijkt de mogelijkheden daarvan.

Hoe juridisch zeker zijn een vergunning en een positieve afwijzing?
Een vergunning aanvragen – dat is wat de PAS-melders feitelijk moeten gaan doen – betekent in principe ook dat bezwaar en beroep mogelijk zijn, met een termijn van zes weken. Daarna is de vergunning onherroepelijk.

Ook een zogeheten ‘positieve afwijzing’ is formeel een besluit, waarbij bezwaar en beroep mogelijk zijn. Zo’n positieve afwijzing is eigenlijk een verhaal apart, dat in beeld komt nu de Raad van State heeft geoordeeld dat bij intern salderen geen vergunning mogelijk is. Dat geeft mogelijk rechtsonzekerheid bij bedrijven in die situatie. Ze hebben dan immers weer geen keiharde vergunning. Zij kunnen, ook al weten ze dat de vergunning niet verstrekt wordt, toch een aanvraag doen. De afwijzing is dan een formeel bewijs dat ze geen vergunning hoefden.
Deze optie ligt ook open voor andere bedrijven dan PAS-melders die intern salderen.

Welke volgorde wordt er aangehouden bij het legaliseren van de PAS-melders?
De beschikbare stikstofruimte is in principe leidend. Daar waar ruimte vrijkomt, wordt deze zo snel mogelijk uitgegeven voor het legaliseren van meldingen. Waar ruimte vrijkomt, komen melders die te maken hebben met een handhavingsverzoek het eerst aan de beurt, als het handhavingsverzoek voor 1 mei dit jaar ingediend is. Daarna wordt gekeken naar het best passende depositiepatroon. Dit om de beschikbare depositieruimte zo goed mogelijk te benutten. Vergunningen zullen waarschijnlijk in groepjes worden verleend. Overigens is actiegroep MOB nu gestart met op grote schaal het indienen van handhavingsverzoeken tegen PAS-melders.
Wie laat is, loopt wel kans ook later zijn vergunning te krijgen

Tot wanneer kun je gegevens inleveren?
Verzoek was om dit voor 30 april te doen. Maar een derde van de betrokkenen had het toen nog niet gedaan, zo blijkt. Het kan nog steeds, maar wie laat is, loopt wel kans ook later zijn vergunning te krijgen.

Kan een aangevraagde vergunning geweigerd worden? Wat betekent dit voor het bedrijf?
Ja, dit is helaas mogelijk. Als een melding niet aan de voorwaarden voldoet, is legalisering niet mogelijk.

Zijn melders met traditionele vloeren verplicht om eerst intern te salderen via emissiearme vloeren voor ze een vergunning krijgen?
Nee. De gemelde en feitelijk gerealiseerde situatie wordt gelegaliseerd. Deze ondernemers hoeven niet eerst te investeren in emissiearme technieken.

Hoe zit het met de bedrijven die geen PAS-melding hebben en destijds geen vergunning konden krijgen omdat ze maar 0,00 tot 0,05 mol per ha/jaar depositie hadden?
De zogeheten meldingsvrije activiteiten onder het PAS worden ook gelegaliseerd. Maar hoe dit legalisatieprogramma er precies uit gaat zien, is nog niet bekend. Wie in deze situatie zit, hoeft nu nog niets te doen.

Hoe zit het met zogeheten ‘interimmers’?
Interimmers zijn activiteiten die zijn gestart of uitgebreid voordat de Habitatrichtlijn goed was opgenomen in de Nederlandse wet, en daarom soms geen rechtmatig toestemmingsbesluit hebben. Waar die situaties tijdens het PAS niet in een vergunning zijn omgezet, geldt dat voor deze activiteiten alsnog een vergunningaanvraag gedaan moet worden om een vergunning verleend te krijgen. Een interimmer met een melding waarvan ten tijde van de melding het totale projecteffect (interim-situatie + melding) maximaal 1,00 mol/ha/jaar was, komt wel in aanmerking voor legalisatie van de melding. Dan wordt meteen de interim-situatie meegenomen.

Zijn vergunningen verleend onder het PAS nog steeds rechtsgeldig?
Afgegeven vergunningen zijn onherroepelijk. Ook vergunningen afgegeven ten tijde van het PAS.

Hebben bedrijven waarvan de NB-vergunning is afgeschoten na rechtszaken door MOB of anderen, dezelfde status als PAS-melders?
Nee. In deze gevallen was de vergunning waarschijnlijk nog niet onherroepelijk. Hoewel het toegestaan is met een definitieve, maar nog niet onherroepelijke, vergunning van start te gaan, neemt een ondernemer dit risico zelf. Omdat dit onder het ondernemersrisico valt, hebben deze bedrijven geen aparte status. Deze veehouders moeten een nieuwe vergunning aanvragen.

Zijn bedrijfsgegevens van PAS-melders openbaar?
Op 2 april 2021 is naar aanleiding van een WOB-verzoek een lijst gepubliceerd met locatiegegevens van alle bedrijven waarvan een PAS-melding is gedaan in de periode juli 2015 tot 13 januari 2019. Op deze lijst is alleen een kaart opgenomen met de coördinaten van de emissiebron of de activiteit die emissie veroorzaakt. Naam en adres van het bedrijf zijn niet vrijgegeven.

Kan er als gevolg van een nieuwe regering nog een kink in de kabel komen?
Zowel de Eerste als Tweede Kamer zijn akkoord gegaan met het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering om de stikstofuitstoot te verlagen en de natuur te verbeteren. Het wetsvoorstel voorziet in de wettelijke verankering van de structurele aanpak van de stikstofproblematiek. Tenzij een nieuwe regering de wet wijzigt, geldt de wet zoals deze nu is vastgesteld.