Ondergesneeuwd succes

De sector heeft vorig jaar een immense prestatie geleverd met betrekking tot de fosfaatreductie. Door het succes van het Fosfaatreductieplan is de fosfaatwet nu ingevoerd en kan de derogatie behouden blijven. Dat was en is het einddoel en het is goed dat de sector dat met gezamenlijke inspanningen heeft bereikt.

Melkveehouders hebben hiervoor enorme offers gebracht. Volgens CBS-cijfers nam de melk- en jongveestapel vorig jaar af met meer dan 8%, dat wil zeggen met ruim 130.000 melkkoeien en met nog eens 150.000 kalveren, pinken en vaarzen. Mede hierdoor is de totale fosfaatproductie gedaald tot 167,9 miljoen kilo. Ruim binnen het plafond van 172,9 miljoen kilo.

Koeien en jongvee moesten weg en lege stalplaatsen blijven over. Emotioneel en financieel is dat erg zwaar, ook dit jaar nog. Snijden in eigen vlees. Daarnaast hebben zich bijna 600 bedrijven aangemeld voor de bedrijfsbeëindigingsregeling. Ongetwijfeld waren dat in al die gezinnen heel lastige afwegingen. Gelukkig hadden we een heel goed ruwvoer jaar en waren de melkprijzen prima. Al weegt dat niet op tegen de getroffen maatregelen.

Tegelijkertijd zien we beschuldigingen van fraude. Mest-, kalver-, importvee en bermfraude kwamen de laatste tijd voorbij. De kranten stonden er vol mee. Onderzoek loopt nog en laten we dat afwachten om te zien wat er precies aan de hand is.

Maar ook zonder de exacte bevindingen is wel duidelijk dat dit de immense prestatie van de sector met betrekking tot de fosfaatreductie overvleugelt. Dat is bijzonder teleurstellend. Alles draait om vertrouwen voor een integere werking van de zuivelmarkt, zowel nationaal als internationaal. Vertrouwen is de basis voor maatschappelijke acceptatie van de sector én voor ons internationale succes. Juist in een tijd waarin een groot deel van de sector werkt aan die maatschappelijke acceptatie is fraude door een ander deel van diezelfde sector bijzonder schadelijk en ongewenst.

Maar de tijd gaat door en veel bedrijven overwegen fosfaatrechten aan te schaffen om zo de leegstand in de stal te verminderen. Voor aankoop van fosfaatrechten moeten we rekening houden met korte aflossingstermijnen van maximaal 5 jaar. De prijs van fosfaatrechten is immers erg onzeker. Bedenk dat fosfaatrechten echt anders zijn dan het toenmalige melkquotum. We hebben nu te maken met extra eisen ten aanzien van grondgebondenheid, mestverwerking, biodiversiteit en emissie van broeikasgassen. Dit kan zich vertalen in nog meer bedrijven die gaan stoppen, bijvoorbeeld in provincies die extra milieueisen stellen aan de bedrijven, zodat er veel rechten beschikbaar komen. Het is niet ondenkbaar dat de fosfaatrechten over een aantal jaar aanzienlijk goedkoper worden. En dan wil je niet zitten met leningen die nog afgelost moeten worden.

Veel mensen waren aanvankelijk erg sceptisch of dit plan zou gaan lukken. Ik herinner me bijeenkomsten waarin ngo’s hun steun omdat ze geen vertrouwen hadden in een goede afloop. Ze konden zich niet voorstellen dat melkveehouders en sector dit gezamenlijk tot een goed einde konden brengen. Dit toont maar weer eens aan hoe sterk de sector is als het er echt op aan komt. Nederland is en blijft een daadkrachtig zuivelland, met goede ondernemers, moderne bedrijven, een optimaal klimaat en een goede infrastructuur. Laten we met die daadkracht gestaag doorwerken aan herstel van de bedrijfsresultaten én het maatschappelijk vertrouwen.