Foto's: Marleen Purmer
Op Holly Green Farm melken Neil en Jane Dyson met zes medewerkers 440 koeien. Met een goede plus op de prijs voor wintermelk, realiseren de vier maten een ondernemersinkomen van ruim vier ton. Vanwege zijn melkcontract met Arla streeft hij naar een maximale productie in de winter.
Neil Dyson wijst de kalfjes aan die buiten onder het afdak van de stal staan. “We mogen ze niet afvoeren omdat twee koeien misschien tuberculose hebben. Daarom mag geen enkel levend dier het bedrijf verlaten.” Rundertuberculose komt veel voor in het Verenigd Koninkrijk. Ten oosten van het bedrijf komt deze ziekte vrijwel niet voor. De brandhaard ervan bevindt zich in Zuidwest-Engeland en Wales.
Door bloed te tappen probeert Dyson grip te krijgen op de ziekte. “Het enige positieve aan dit hele verhaal is dat we er eind oktober achter kwamen. Dat was aan het einde van het afkalfseizoen.” Het bacteriologisch onderzoek van de laatste bloedmeting duurt vier maanden. Het bedrijf zit dus minstens tot maart op slot. Om de blokkadeperiode door te komen zitten zo’n 60 kalfjes in tijdelijke huisvesting.
Om de verspreiding van tuberculose op het bedrijf te voorkomen, gebruikte Dyson gesekst sperma. “Omdat tuberculose betekent dat we soms onze kalveren niet kunnen verkopen en we de Belgische blauwe stierenkalveren niet willen aanhouden. De rietjes zijn relatief goedkoop”, legt hij uit. “Ik betaal € 14 voor een gewoon rietje. Een gesekst rietje kost € 28.” Dyson heeft ongeveer 2,5 rietjes nodig voor één dracht.
6 cent extra
Dyson streeft naar maximale productie in de winter, wegens zijn melkcontract. Hij melkt dan de helft van de koeien driemaal daags. In de winter krijgt de melkveehouder een bonus op de melk. De melkprijs voor Dyson is
40 cent per liter. Dat is bijna zes cent meer dan de gemiddelde melkveehouder in het VK. “Op veel Engelse melkveebedrijven kalven de koeien in het voorjaar af. Gevolg is dat er veel te veel melk is in het voorjaar en te weinig in het najaar en de winter. Wij kiezen ervoor om veel melk te leveren in de winter.” Daarom hanteert de melkveehouder een ander afkalfpatroon. De koeien kalven in de zomer en in het najaar af. De meeste Engelse melkveehouders laten de koeien in het voorjaar afkalven.
In een supermarktcontract is de positie van de variabele kosten van Dyson en van 750 andere Britse melkveehouders te zien. Zijn variabele kosten van bijna 13 cent per liter zijn laag vergeleken met de andere boeren.
Veel melk leveren in de winter en een hoge melkprijs zorgen voor veel melkgeld. Daarvan kan Dyson voldoende personeel inhuren. Er werken vier fulltimers en vier parttimers, inclusief familieleden. Neil en Jane zijn twee van de parttimers. Neil houdt zich vooral met het personeel bezig en Jane rekent alle rantsoenen uit. Een paar jaar geleden besloten zij een stapje terug te doen en ruimte te geven aan dochter Susanna en schoonzoon Adam. Zij hebben interesse om het bedrijf over te nemen. Met zijn vieren zetten zij het bedrijf rond. Acht mensen op 440 koeien klinkt als een ruime bezetting. De totale arbeidskosten zijn met ruim 7,2 cent (4,3 betaalde arbeid, 2,9 eigen arbeid) hoger dan op het gemiddelde Britse bedrijf (5,9 cent). De totale kosten zijn 38 cent, tegenover een totale opbrengstprijs van ruim 45 cent. Dat levert een marge van € 285.000 op. De berekende arbeid van de ondernemers is ruim € 115.000, zodat een ondernemersinkomen voor de vier maten van vier ton resteert.
Personeel
Het personeel maakt veel uren op Holly Green Farm. “Melken gebeurt met twee mensen, iemand anders haalt de koeien op en maakt de boxen schoon. Dit zijn al drie mensen per melkshift. Een vierde persoon is aan het voeren.” Een melkshift duurt minstens drie uur in de 2×17 zij-aan-zij melkstal. Zo maakt iedereen de werkdagen wel vol.
Engelse bedrijven zijn erop ingericht om personeel te huisvesten. Dyson bezit zes huizen. Hier wonen de families en werknemers. Veel werknemers werken tijdelijk op het bedrijf. Als zij uit andere delen van het land komen dan hebben zij voor de contractperiode woonruimte nodig. “Als iemand beslist om een paar jaar hier te werken, dan weten we dat van tevoren al. Mensen komen hier ook om te leren.” Dyson zoekt personeel uit dat gemotiveerd is om te leren. Het zijn met name jonge mensen die goed met elkaar overweg kunnen. “Mensen uit eenzelfde leeftijdscategorie hebben de mogelijkheid om elkaar te motiveren. Op dit bedrijf doen we veel dingen zelf, zoals insemineren en klauwbekappen. Er is dus veel te leren.” Dyson speelt hierop in door woonruimte aan te bieden. Dit kan op het bedrijf zelf zijn maar ook even verderop.
Groepen
De koeien zijn verdeeld over vijf groepen. Er is een groep vaarzen, een groep laagproductieve koeien, twee hoogproductieve groepen en een groep op stro. Als er veel mastitis-koeien zijn, dan gaan deze in een aparte groep, op roosters. De groepsgrootte is afhankelijk van het feit of zij wel of niet worden beweid. Groepen die weiden bevatten maximaal 80 koeien. De hoogproductieve koeien staan jaarrond op stal, net als de afgekalfde vaarzen. Deze groepen bevatten elk net boven de 100 dieren.
Pinken die oud genoeg zijn om te dekken, staan in een nieuwe openfrontstal. Dit is de enige stal waarin de dieren vastgezet kunnen worden in het voerhek. Tot 2018 gebruikte de melkveehouder Hereford-stieren om de pinken te dekken. Nu worden die geïnsemineerd, ook met gesekst sperma. Om te kijken welke dieren dekrijp zijn, gebruikt Dyson een dekblok. Met een stift kleurt hij de achterkanten van de pinken. De volgende dag zet de veehouder alle dieren voor controle vast in het voerhek. Als de kleur weg is, dan is de pink bereden en is de pink waarschijnlijk tochtig en kan ze geïnsemineerd worden.
Mastitis
Veel koeien krijgen last van mastitis. Dit komt door de E-coli- en de Staphylococcus aureus-bacterie. Beide bacteriën zijn omgevingsgebonden. De dierenarts komt elke week langs om onder andere hier tegen op te treden. “De dierenarts raadt een backflush (airwash)-systeem niet aan, omdat de bacterie zich niet tijdens het melken verspreidt, maar in de stal. Daarom hebben we op haar advies een aantal ligbedden vervangen.” Dyson had in 2019 zo’n 35 klinische mastitis gevallen per maand. Om de koeien resistenter te maken tegen E-coli, vaccineert de dierenarts de koeien.
Dyson melkt de mastitiskoeien als laatste. Na de laatste groep koeien wisselt de melker van melktank. Zo gaat de vervuilde melk in een apart tankje. Het melktankcelgetal blijft zo rond 187.000 cellen per milliliter melk. Antibioticamelk gaat in het riool. Voorheen kregen stierkalfjes dit te drinken maar dat is niet meer toegestaan in het Verenigd Koninkrijk.
Extra melktank
Vorig jaar kocht Dyson een tweede melkkoeltank. “Het idee kwam van Arla”, legt hij uit. “Zij kunnen de melk dan ook tijdens het melken ophalen. Hiervoor betalen zij een vergoeding van een halve cent per liter. De tank moesten we zelf betalen. Met een jaarlijkse levering van vier miljoen liter melk levert dit € 23.600 op. Dit is exact de aankoopprijs van de melkkoeltank. De tweede melkkoeltank was binnen een jaar terugverdiend.”
Aankoop dieren
In Engeland zijn veel publieke voetpaden door graslanden. Daardoor komen de koeien in contact met mest van honden. Dat zorgt elk jaar voor enkele verwerpingen door paratuberculose. De veevervanging is 28%. Dit is gelijk aan het gemiddelde in Engeland. Om dit aantal dieren te kunnen vervangen, kocht Dyson voorjaar van 2018 drachtige vaarzen bij, veelal kwamen deze uit Nederland. Alle kalveren die buiten het afkalfseizoen geboren worden, verkoopt Dyson. De laatste twee jaar heeft Dyson geen vee meer aangekocht. De veestapel krimpt daardoor iets.
Mest scheiden
Zoals op veel melkveebedrijven in Engeland, hebben de stallen van Dyson geen mestkelder. Dit is vaak te duur voor het low-budget boeren. In elke vrijloopstal liggen mestschuiven. Tweemaal daags schraapt de medewerker die de koeien ophaalt voor het melken de gangpaden. Vaste mest gaat op de mesthoop buiten de stal. Drijfmest gaat door een klein rooster. Een pomp scheidt de vloeibare fractie van de mest van elkaar. De vloeibare fractie rijdt Dyson uit over het maisland. De droge fractie haalt een akkerbouwer op. Alleen de aanschafkosten van de pomp zijn voor rekening van Dyson.
Toekomstplannen
Binnenkort hangt Arla camera’s in de stal. De melkverwerker wil de beelden gebruiken om de consument te laten zien dat koeien die op stal staan, een goed leven hebben. Het gaat om een pilot, Dyson werkt mee als proefbedrijf.
Uitbreiden staat niet op het programma van Dyson. “De vraag is waar we kunnen uitbreiden. Op deze locatie is het moeilijk”, zegt Susannah. Ze kiest liever voor het optimaliseren van het bedrijf. “Misschien wil ik over een paar jaar een nieuwe melkstal.” Concrete plannen zijn er nog niet, maar langzamerhand denkt de jonge melkveehoudster er wel over na.
Bedrijfsgegevens
Neil en Jane Dyson melken met dochter Susannah en schoonzoon Adam 440 melkkoeien in het Engelse Bledlow. Zij houden 270 stuks jongvee aan. De melkveehouder heeft 210 hectare in eigendom en huurt 100 hectare. De melkproductie is 9.270 kilo melk koe/jaar met 4,5% vet en 3,4% eiwit. De koeien worden gemolken in een 2×17 zij-aan-zij melkstal. Vanwege zijn melkcontract met Arla streeft hij naar een maximale productie in de winter. In de winter melkt Dyson de hoogproductieve koeien driemaal daags.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht