Veel gras-en eiwitbenutting met weiden

De opbrengsten van het weiden zitten vooral in een betere eiwitkwaliteit en -benutting van het gras. Een maximale grasopname is economisch aantrekkelijk. Voor grote koppels geldt: groot denken en groot weiden.

Weidegang betekent de gras­opname maximaliseren. Hoe meer koeien grazen in het land, hoe economischer het is. Het ­levert een lagere kostprijs op, een beter technisch resultaat en het scoort goed op gebied van duurzaamheid. Voor weiden op grote ­bedrijven geldt dat je groot moet denken.

Volgens Stichting Weidegang wordt weiden economisch pas interessant vanaf een opname van 600 kilo droge stof per koe per jaar. Voor melkveehouders die de koeien vooral naar buiten doen om de weidepremie te halen, zal dat echter minder meewegen.

Moment om te weiden

Als de koe het zelf mag bepalen, dan loopt zij de uren dat het schemert in de wei. Vooral tijdens de avondschemering vreet zij een flinke hoeveelheid gras. Twee momenten van de dag graast zijn dan.

In de ochtend en avond weiden is eigenlijk alleen geschikt voor bedrijven die melken met een robot. Die melkveehouders zijn niet gebonden aan vaste melktijden en kunnen de koeien ’s ochtends en ’s avonds van 5 uur tot 10 uur laten grazen.

Traditioneel melken is bepalend voor het werkritme. Dat ritme verstoort bovenstaande patroon van weidende uren. Deze bedrijven kunnen vaak maximaal een beperkt aantal uren weiden, tussen de melkbeurten door. “Door ze na de middagmelking nog een aantal uren te laten grazen, nemen ze nog een grote hoeveelheid gras op”, weet Mark de Beer, weidecoach bij Stichting Weidegang. “In die paar uur tijd kunnen ze nog relatief veel gras opnemen.” Die hoeveelheid haal je niet als je ze na het melken op stal nog bijvoert. “Als koeien met een volle pens naar buiten gaan dan gaan ze daar liggen en mesten. Dan komt de frisheid van het grasland onder druk te staan.”

Veel weiden, en daarmee grasopname, ­betekent minder inkuilen en dus lagere loonwerkkosten. Omdat de koeien veel eiwit zelf uit het land halen, hoef je minder eiwit in de vorm van bijvoorbeeld soja aan te voeren. Dat is economisch zeer aantrekkelijk.

Grasopname

Stripgrazen met voor- en achterdraad resulteert in de hoogste grasbenutting. De opname is afhankelijk van het totale aanbod en de hoeveelheid resten die je accepteert. Als het goed werkt zou die bij Roterend Standweiden hoger moeten zijn qua opname. Maar heel storend is het niet. Nieuw Nederlands Weiden is daarmee een stuk simpeler en praktisch systeem. Koeien krijgen hierbij elke dag een nieuw perceel. Hoe meer oppervlakte een koe heeft om te grazen, hoe meer gras ze opneemt. “Vuistregel is dat een koe één kilo droge stof per uur opneemt. Dat doet ze de eerste vier tot vijf uur dat ze in de wei loopt. Daarna gaat ze wat meer liggen en herkauwen en verlaagt de opname naar 0,8 kilo”, zegt De Beer. Er zijn bedrijven waarbij de koeien 12 kilo droge stof aan gras opnemen. Van de 15 kilo droge stof ruwvoer die een koe totaal opneemt, is dat veel gras. Bij een intensief bedrijf is het grasaanbod vaak de beperkende factor.

Weiden en hittestress

“Met Nieuw Nederlands Weiden hebben veehouders meer besef van hoeveel gras er staat”, zegt Alidus Hidding, mede-eigenaar van VIB Consulting. Om te weiden is een ­graslengte van 8 tot 12 centimeter nodig.
’s Nachts weiden is vooral tijdens warme ­dagen een goede keuze, want zo kun je de koeien ontzien en hittestress vermijden. Bij droog en warm weer is er weinig grasgroei. Om voldoende ruwvoeropname te behouden zul je ’s nachts en overdag minder uren moeten weiden en meer op stal bijvoeren. Om de graslengte te behouden zul je ’s nachts, of minder uren overdag moeten weiden.

Het nadeel van ’s nachts weiden is dat een koe dan minder actief is, zeker wanneer de nachten weer langer worden. Koeien liggen veel en dat resulteert in meer beweidingsverliezen. Vanaf half augustus zal de grasopname onder druk komen te staan. Vanaf dat moment worden de nachten langer. “Koeien grazen dan wel, maar onvoldoende om veel melk te produceren”, zegt Hidding.

Anderzijds kan ’s nachts weiden tijdens hitte een hoger saldo opleveren”, zegt André Nijhof van Veevoedingsadviesbureau Nijhof. Daarnaast is het goed mogelijk om, door tijdig in te spelen op een warme periode, het rantsoen zo aan te passen dat een productieterugval voor een groot deel wel te voorkomen valt, zeker als de dieren dan ’s nachts kunnen weiden. Doordat de koeien overdag bij hittestress vaak minder vreten op stal, moet je ervoor zorgen dat er genoeg energie (VEM) en eiwit in het rantsoen blijft zitten en de stal proberen te koelen.” De voordelen van ’s nachts weiden wegen volgens Nijhof dan ruimschoots op tegen overdag weiden, ook bij het Nieuw Nederlands weiden.