Foto: Hans Prinsen
Veehouders benutten het herfstgras het beste via weidegang of zomerstalvoeren. Grasbrok levert extra voederwaarde en bespaart op krachtvoer.
Herfstgras bevat doorgaans meer (onbestendig) eiwit en minder suiker dan voorjaars- en zomersneden. De kunst is om dit extra eiwit te benutten in melkveerantsoenen. Maar hoe doe je dat het beste? Het inkuilen van najaarsgras is immers niet eenvoudig.
“Najaarsgras is vaak nat en suikerarm en stikstofverbindingen zijn zeer oplosbaar en van matige kwaliteit voor de koe”, zegt Klaas Coppens, productmanager rundvee van De Heus. Bij een overmaat aan eiwit en minder suiker conserveert herfstgras slecht en valt de smaak tegen.
Herfstkuil minder smakelijk
Natte omstandigheden leiden tot meer verontreinigingen in de kuil, waardoor herfstkuil ook minder smakelijk is. “Aan nat gras plakt meer grond, waardoor het ruw-asgehalte hoger is. Een minder goede conservering van nat gras vergroot het risico op boterzuurvorming en een kuil die gaat stinken en dat vermindert de opname van najaarskuil”, zegt Coppens. Hij ziet in de praktijk dat veehouders door een kleiner aandeel jongvee op melkveebedrijven het herfstgras vaak ook voeren aan melkvee.
Voorkom roest in najaarsgras
Volgens Jos Groot Koerkamp, commercieel manager veehouderij van Limagrain, is najaarsgras ook minder smakelijk door aantasting van schimmels, zoals kroonroest. “De mate van aantasting hangt uiteraard erg af van de weersomstandigheden. In 2016 was het de hele maand september erg warm en droog en dan heb je weinig last van schimmels. Maar in warme, natte nazomers is het wel een probleem.”
Vee langer weiden door klimaatverandering
Vanwege klimaatverandering, waarbij het in het najaar langer warm blijft, kunnen veehouders hun melkvee langer in de wei houden. “Voor behoud van kwalitatief goed gras in het najaar is een hoge roestresistentie, 8,5 tot 9, belangrijk. Bij het kiezen van een grasmengsel voor vernieuwing of herinzaai van graspercelen kunnen veehouders hier rekening mee houden. Tetraploid Engels raaigras is bijvoorbeeld veel minder gevoelig voor kroonroest”, zegt Groot Koerkamp.
Kiezen voor gras-klavermengsels helpt ook, omdat het gras door de stikstofwerking van klaver minder gevoelig wordt voor kroonroest. Veehouders kunnen kroonroest ook voorkomen of uitstellen met een kleine stikstof- of kali-bemesting.
Tips benutting herfstgras
- Om herfstgras zo goed mogelijk te benutten, zijn onderstaande maatregelen van belang:
- Blijf koeien zo lang mogelijk weiden of pas zomerstalvoeren toe.
- Blijf voldoende maaien in dienst van de beweiding. Houd het herfstgras smakelijk door eind augustus veel gras weg te maaien en het gras kort te houden.
- Weid vaker om en roteer over de percelen. Door de koeien elke dag een nieuw perceel te geven, blijft de smakelijkheid beter.
- Weid kort en intensief, 2 tot 3 uur grazen en weer naar binnen. Daardoor gaan koeien niet veel lopen en liggen.
- Combineer herfstgras met de juiste bijvoeding. Voer herfstgras naast een tweede snede met voldoende structuur en verstrek extra mais of andere energierijke producten.
- Verlaag de soja/raapgift, voer graskuil met een lager eiwitgehalte of (natuur)hooi.
- Stel het krachtvoer bij en voer een eiwitarmere brok als de koeien nog herfstgras vreten.
- Begin snel met het voeren van een najaarskuil in kleine hoeveelheden gedurende een lange periode. Dat heeft een positief effect op de eiwitdekking in het rantsoen.
- Bewaar wat stikstofruimte om wat later in het seizoen nog wat stikstof te bemesten voor groei van najaarsgras met extra eiwit.
- Zorg voor een goede draagkracht van percelen door een goede ontwatering, want daardoor kunnen koeien in het najaar langer blijven weiden. Houd greppels en duikers open en pas zo nodig drainage toe. Deze investering verdien je terug door een hogere gras/eiwitbenutting.
Weiden en smakelijk gras
Voor smakelijk herfstgras is het belangrijk om in het najaar voldoende te blijven maaien. Eind augustus of begin september veel gras wegmaaien, houdt het herfstgras smakelijk. Het gras moet rechtop blijven staan, dan kan de wind erdoor en blijft het smakelijk. Bossen gras en langer gras gaan platliggen en onderin schimmelen en stinken en dat is de belangrijkste oorzaak van afnemende smakelijkheid.
Voldoende diep grazen
Korter gras zorgt er ook voor dat weidende koeien voldoende diep grazen. Want in de puntjes van het gras zit het eiwit en meer onder in de grasstengel de suiker. Als gras te lang en vochtig is, ruikt het minder fris en vreet de koe alleen de toppen van het gras en hierdoor krijgt ze onvoldoende energie binnen. Dan is bijvoeren van een energierijk product op stal nodig. “Het strooien van een natrium- of kalimeststof op zandgrond helpt om de smakelijkheid van najaarsgras op peil te houden”, vertelt Tom Niehof, productmanager ruwvoer van Barenbrug.
Maai eind augustus of begin september veel gras weg, dan blijft het herfstgras langer smakelijk
Benut het herfstgras
Om meer eiwit van eigen land te halen, is een goede benutting van herfstgras nodig. Want herfstgras bevat het meeste eiwit. De goedkoopste optie is vers herfstgras voeren via weidegang. Dat is ook gunstig voor een efficiëntere BEX-berekening. Het aanleggen van najaarskuilen brengt ook het gemiddelde eiwitgehalte van graskuil omhoog en dat beïnvloedt het berekende eiwitgehalte van weidegras.
Inkuilen najaarsgras lastig
Het inkuilen van najaarsgras is lastig, omdat het weinig suikers en veel eiwit bevat. “Als je gaat inkuilen, probeer dan te maaien bij voldoende goed drogend weer om het gras toch zo goed mogelijk te drogen”, adviseert Tom Niehof. “En maai niet te kort om een te hoog ruw-asgehalte en teveel boterzuurbacteriën te voorkomen.”
Coppens beveelt in de herfst een korte veldperiode aan. “Het gras droogt slecht door dauw en een lage zonintensiteit. Bij een te lange veldperiode in het najaar gaat het gras rotten op het land en verlies je schaarse suikers.”
Niehof en Coppens adviseren om aan najaarskuil een inkuilmiddel toe te voegen. Dat stimuleert de ontwikkeling van melkzuurbacteriën, waardoor de graskuil snel conserveert. “Dat gaat groei van boterzuurbacteriën tegen en het verhoogt het aandeel energie en eiwit in de kuil”, zegt Niehof.
Dit is een artikel uit de Grasdagspecial 2020. De hele Grasdagspecial lees je hier digitaal!
Grasbrok als optie
Veehouders die voldoende ruwvoer hebben, kunnen grasbrok laten maken van najaarssneden. “Dat levert een hogere voederwaarde op, ofwel brok met veel RE en VEM”, zegt Groot Koerkamp. Niehof vindt het opwaarderen van gras naar grasbrok ofwel naar droog krachtvoer ook een goed idee. “Met grasbrok heb je gras met bestendiger eiwit en benut je maximaal het hoge eiwitgehalte in najaarsgras. Je kunt zelfs in het volgende voorjaar het eiwit van eigen land extra benutten. Dat spaart krachtvoer uit en het heeft voordelen in de kringloopwijzer”, zegt Niehof.
Voorkeur voor zomerstalvoeren
Coppens blijft een voorkeur houden voor zomerstalvoeren. “Want de droogkosten van grasbrok zijn hoog door het lage drogestofpercentage van herfstgras”, zegt Coppens. Hij vindt het persen van najaarsgras in wikkelbalen ook een optie. Of het inkuilen van mais over de najaarsnede heen. “Dan conserveert het beter en kun je het met een klein aandeel goed benutten in het rantsoen.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht