Weiden levert € 400 per hectare meer rendement

De weidende koe kan rekenen op een breed gedragen maatschappelijke waardering. Van de melkveebedrijven past 80% in het groeiseizoen weidegang toe. Onder de grotere melkveehouders en robotmelkers is het aantal ­opstallers relatief groot. De schaalgrootte van het bedrijf of de complexiteit van de techniek weerhoudt deze veehouders van weiden.

Volgens Flynth adviseurs en accountants laat een deel van hen mogelijkheden liggen. Dat baseren de bedrijfsadviseurs aan de hand van de cijfers van hun klanten. Melkveehouders die weidegang toepassen realiseren ­gemiddeld een hoger saldo per 100 kilo geproduceerde melk dan collega’s die hun vee binnenhouden.

Om dat toe te lichten heeft Flynth uit zijn database een groep van 300 bedrijven geselecteerd met een productie van ongeveer een miljoen kilo melk, die qua intensiteit vergelijkbaar zijn, een kleine 20.000 kilo per hectare. Deze groep is te verdelen in 200 weide­bedrijven en 100 niet-weiders. Flynth hanteert in deze vergelijking gegevens uit 2017. De gegevens van 2018 zijn minder bruikbaar voor de vergelijking, omdat de droogte in dat jaar grote regionale verschillen veroorzaakte.

Beter saldo en lagere kosten

De bedrijven in deze vergelijking hebben gemiddeld 110 koeien aan de melk en de bedrijfsoppervlakte is ruim 50 hectare. Binnen deze groep is het saldo opbrengsten minus directe kosten van de weiders gemiddeld hoger dan dat van de opstallers. Het verschil is € 1,88 per 100 kilo melk. Op de meeste kostenposten scoren de weiders iets gunstiger, maar het verschil is relatief klein. Veruit het grootste deel van dat extra saldo komt van de weidepremie; de meeste melkverwerkers ­betalen ongeveer € 1,50.

Het verschil wordt groter als ook de bewerkingskosten per hectare worden meegenomen. Die zijn bij weidegang lager. Veehouders die hun koeien zelf het gras laten ophalen, hoeven veel minder gras te maaien en in te kuilen. Dat scheelt € 0,38 per 100 kilo. Het totale voordeel komt daarmee op € 2,26 per 100 kilo melk. Voor de continuïteit van een bedrijf is dat een substantieel verschil, vinden bedrijfsadviseurs Rinus Wientjens en René van den Oord van Flynth. Op het gemiddelde bedrijf in deze vergelijking, met een productie van 1.020.000 kilo melk, is dat € 23.000. Dat komt overeen met een extra financieringsruimte van zo’n € 300.000, berekenen de adviseurs.

Verschil tussen wel en niet financieren

“Bij de bank kan 2 cent per liter het verschil bepalen tussen wel en niet financieren”, stelt sectorleider melkvee Hans Scholte. “Het is heel simpel. Met het oog op de toekomst moet je 7 à 8 cent per liter overhouden als buffer voor aflossingen, vervangingsinvesteringen en marge. Bij een lagere reserveringscapaciteit krabt de bank zich eerst nog eens achter de oren of stapt gewoon niet meer in.”

Ook veel melkveehouders die al weiden, kunnen nog veel winnen. “Er is een groot verschil tussen koeien naar buiten jagen voor de weidepremie en goed weiden. Wil je écht goed weiden, dan moet je als doel hebben om zoveel mogelijk gras in de koe te krijgen”, zegt Wientjens.

Accountantsorganisatie Flynth besteedt veel aandacht aan de mogelijkheden van weidegang. Wientjens en Van den Oord zijn opgeleid tot weidecoach. In die rol informeren ze hun collega-adviseurs regelmatig over nieuwe ontwikkelingen en bieden klanten extra ondersteuning bij de uitvoering van weidegang.

De weidecoaches denken dat Nieuw Nederlands Weiden veel melkveehouders kan helpen meer vers gras naar melk om te zetten. Dit beweidingsconcept is gericht op het benutten van weidegras en het bijsturen met aanvullende voeding op stal. Nieuw Nederlands Weiden is breed toepasbaar; ook op bedrijven met een wat intensieve veebezetting. (zie het kader onderaan.)

Variatie in voerkosten

Goed weiden drukt de voerkosten. Daar ligt veel ruimte voor verbetering. Scholte: “Je ziet in de praktijk dat de voerkosten variëren van 7 tot 11 cent per liter. Dan hebben we het over 75% van de bedrijven. Als je de extremen meetelt, is de spreiding nog groter. We zien bedrijven met maar 6 cent voerkosten, maar ook 15 cent per liter komt voor.”

Bedrijven die hun koeien met weidegang veel vers gras laten opnemen, besparen op krachtvoerkosten, stellen Van den Oord en Wientjens. Van den Oord: “Een hoog krachtvoerverbruik is in de praktijk vaak een compensatie van fouten bij het benutten van ruwvoer. We hebben daarover nog wel eens discussie met voeradviseurs. Het ligt ook aan de veehouder, hoor. Als het even niet lekker loopt, verwacht hij van zijn voeradviseur een rantsoenaanpassing. Meer of hoogwaardiger krachtvoer is dan vaak de snelste weg, maar ook duur. Een structurele oplossing zit vaak in een andere manier van werken. Wij vinden dat je ook de aanpak van de weidegang bespreekbaar moet maken.”

Weidecoach

De bedrijfsadviseurs van Flynth doen dat in elk geval regelmatig. Het is zelfs een gespreksonderwerp bij klanten die nu nog niet weiden. Van den Oord: “Wij zijn geen predikers van weidegang, maar als strategisch adviseur kijken wij naar economische kengetallen en marktkansen. Vanuit dat perspectief word je wel gedwongen er serieus over na te denken.”

Scholte onderschrijft dat: “De kern is: een grote groep klanten heeft een kritieke opbrengstprijs die hoger is dan de verwachte melkprijs op de langere termijn. In 2018 lag de kritieke opbrengstprijs gemiddeld op 38 cent, de verwachte gemiddelde melkprijs voor de komende jaren is 36 cent. Dat kun je op twee manieren aanpakken. Óf je zult kosten moeten besparen, óf je moet zorgen voor een hogere opbrengstprijs. In beide gevallen kan het voor opstallers interessant zijn om te gaan weiden en weiders zullen op zoek moeten naar verdere verbetering. Dat nemen we mee in onze gesprekken.”