‘Je verwacht geen melkveehouderijen in de Chinese woestijnen’

Welke grote veranderingen heeft u de afgelopen jaren op de Chinese zuivelmarkt gezien?
“De belangrijkste verandering is zonder twijfel de snelle ontwikkeling van kleine boeren naar grote bedrijven. Een paar jaar terug telde China nog veel kleine boerderijen met vaak één stal, gezamenlijk bezit in een coöperatie. Die bedrijven zijn nu meestal eigendom van één familie die de andere boeren heeft uitgekocht. Destijds telden de bedrijven slechts enkele tientallen tot 200 koeien. Nu bezoeken we nauwelijks nog bedrijven met minder dan 500 koeien en vaak hebben ze er al meer dan 1.000.

De bloeiende zuivelmarkt heeft ook nog eens veel ondernemers van buiten de sector naar de melkveehouderij geleid. Sommigen zijn meerdere locaties met tienduizenden koeien gestart. De koeien en werknemers komen deels van de stoppende kleine bedrijven. Die hebben namelijk moeite om te voldoen aan de strenge regels en voorschriften die nu gelden voor de melkproductie in China.

Die strenge regels hebben geleid tot een indrukwekkende professionalisering en verbetering van de werkroutines. Het heeft ook geleid tot een sterke verhoging van de gemiddelde productie. Die ligt op ruim 30 kilo per koe per dag, op de beste bedrijven op 40 kilo.

De nieuwe ondernemers lijken meer open te staan voor een andere manier van werken met koeien en melkproductie dan boeren en medewerkers die al generaties lang met koeien werken. Ze twijfelen niet aan het advies dat ze krijgen en het is verrassend te zien dat wanneer zo’n eigenaar besluit dat er dingen moeten veranderen, die verandering van de ene op de andere dag doorgevoerd wordt.”

Wat zijn de belangrijkste trends op het gebied van voeding, automatisering en melkpraktijken?
“De melkkoeien, meestal Holsteins, krijgen net als in veel andere landen een typisch TMR-rantsoen. Boeren verbouwen lokaal de snijmais. Sommige telen ook gras of luzerne, maar velen verbouwen geen enkele eiwitbron. Veel voer wordt geïmporteerd.

De grote trend in het melken zijn de draaimelkstallen, veelal 80-stands op de grotere bedrijven. Op bedrijven tot 2.000 koeien wordt de rapid exit melkstal het meest toegepast. Er zijn enkele bedrijven met melkrobots maar dat komt niet van de grond, waarschijnlijk doordat de bedrijven makkelijk medewerkers kunnen vinden. Daardoor is de automatisering ook minder ver doorgevoerd dan in het westen, ook niet op de nieuw gebouwde bedrijven. Het mestschuiven, voerschuiven en vegen is meestal niet geautomatiseerd maar wordt gedaan door de medewerkers.”

Staat de Chinese melkveehouderij nu ‘op de kaart’?
“Nee, niet echt. Als het gaat over de wereldzuivelproductie denken mensen nauwelijks aan de Chinese, ook al is die zeer geavanceerd en zeer snel ontwikkeld. Dat komt simpelweg doordat veel mensen daar niet van op de hoogte zijn. Begrijpelijk, aangezien deze ontwikkeling in China zich voornamelijk in de afgelopen tien jaar heeft voorgedaan.”

Wat zijn de belangrijkste problemen in de melkaanvoer en -productie?
“Het grote probleem is de enorm groeiende vraag naar zuivel. De lokale productie kan die vraag moeilijk bijblijven. Doel is om 70% van de in China geconsumeerde zuivel te leveren. Maar om de vraaggroei elk jaar bij te houden, moeten er nieuwe melkveehouderijen worden gebouwd of de oudere worden uitgebreid. Toegang tot land is een beperkende factor, maar door buiten de gebaande paden te denken hebben de Chinezen boerderijen opgericht in gebieden waar je geen melkveebedrijf zou verwachten, zoals in de woestijnen.”

Wat is de gemiddelde bedrijfsgrootte?
“De grootschalige bedrijven tekenen voor een groot deel van de melkproductie. Maar het gemiddelde bedrijf is nog steeds klein. In China tel je, ook al heb je maar één koe, als een melkveebedrijf. Veel gezinnen hebben nog steeds een of twee koeien om in de eigen behoefte te voorzien. Die melk komt nooit op de markt, maar trekt wel de gemiddelde bedrijfsomvang in China sterk omlaag.”

Hoe gaan de grote bedrijven om met het gebruik van antibiotica?
“De mentaliteit ten aanzien van antibioticagebruik is in China heel anders dan wat we in Europa kennen. Selectief droogzetten is in de hele wereld in opkomst, maar komt in China nog niet echt van de grond. De infrastructuur en de service-omgeving hebben de snelle ontwikkeling van de melkveehouderij daar niet kunnen bijbenen. Daarom is de toegang tot laboratoria die melk snel kunnen analyseren, zoals bij PCR-testen, niet overal beschikbaar. Dat komt natuurlijk wel, en verstandig gebruik van antibiotica staat zeker op de agenda van de overheid.”

Heeft Covid-19 impact op de sector gehad?
“Toen de lockdown in grote delen van China werd ingevoerd, was de impact op melkveebedrijven vergelijkbaar met wat boeren in andere landen hebben meegemaakt. Eerst was er wat melkoverschot maar dat veranderde al snel in extra vraag doordat mensen die thuis bleven meer conventionele zuivelproducten gebruikten. De foodservicesector had te lijden onder de sluiting van openbare gelegenheden en restaurants. De algehele impact op de lokale zuivelproductie was uiteindelijk niet enorm groot.”

Arla Foods en het Chinese zuivelbedrijf Mengniu werken nauw samen om de lokale zuivelproductie te verbeteren. Wat heeft dat opgeleverd?
“We begonnen onze samenwerking in 2012 met als belangrijkste doel de melkveehouderij in China te verbeteren. Destijds was de melkveehouderijsituatie in China heel anders dan nu. De bedrijven waren klein, de melkkwaliteit was niet altijd even goed, op het gebied van dierenwelzijn kon er nog veel verbeterd worden en de algemene kennis over de melkveehouderij ontbrak. Daarom organiseerden we trainingen, conferenties en workshops, studiereizen naar Europa, deden we honderden adviesbezoeken aan boerderijen en publiceerden we een groot aantal leermiddelen voor lokale boeren. Dit alles heeft een zeer positieve impact gehad en lokale boeren geholpen om hun melkveebedrijf te verbeteren, met name de productiviteit.”

Hoe zal de Chinese zuivelsector zich de komende vijf tot tien jaar ontwikkelen?
“De trend zal doorzetten naar meer grootschalige bedrijven met minimaal 3.000 koeien op een draaimelkstal. Deze bedrijven draaien efficiënt, zijn productief en de verschillende lokale autoriteiten zien hen als belangrijk onderdeel van hun toekomstplannen met de landbouw. Een tweede trend is dat op verschillende plaatsen in China clusters met rond de 20 grote boerderijen in aanbouw zijn met elk 60.000-80.000 koeien. Ik voorzie niet dat de automatisering het volledig overneemt, maar ik verwacht ook op dat vlak wel groei, zeker met de groeiende economie. In andere landen zagen we immers ook dat economische groei ertoe heeft geleid dat mensen van het platteland naar de steden zijn verhuisd. Dat zal de Chinese boeren uiteindelijk dwingen om naar meer geautomatiseerde oplossingen te zoeken.”