Foto's: Henk Riswick
Het melkveebedrijf van de Finse familie Keisala groeide altijd gestaag vanuit eigen middelen. De groeistap die zij in 2013 zetten, leidde tot problemen.
Aan de muur van de skybox hangen acht ingelijste stamboekoorkondes voor koeien die meer dan 50.000 kilo melk produceerden. Minstens drie ervan haalden een levensproductie van 80.000 tot 90.000 kilo. “Zeker, die oorkondes werken motiverend”, zegt melkveehouder Merja Keisala uit Ritola (Finland). “Maar de productie is niet maatgevend. Het gaat erom dat we met de koeien een inkomen halen. En dat zit de laatste tijd tegen. We hebben de aflossing moeten uitstellen.”
De familie startte in 1987 op een klein bedrijf met twintig koeien, 24 hectare en 104.000 kilo melkquotum. “We zijn altijd geleidelijk gegroeid zonder grote financiering”, stelt Keisala. In 2002 molken ze zestig koeien en kwam de eerste tweedehands melkrobot. In 2010 molken ze er ruim tachtig en kwam de tweede robot. Op dat moment werd al zes jaar gewerkt aan de vergunning voor nieuwbouw van een ligboxenstal met 156 boxen. Die vergunning kwam er in 2011, de stal was in 2012 klaar en kostte € 1,5 miljoen.
Prognose op melkprijs van 37 cent
De stal is gebouwd op basis van een geprognotiseerde melkprijs van 37 cent. “Dat is fors lager dan onze gemiddelde prijs van 40 à 43 cent”, zegt de ondernemer, die vrijwel alle relevante informatie zo ophoest. Daar komt nog eens 8,5 cent per kilo aan inkomensondersteuning bij vanuit de EU.
Het eerste jaar gaf dat geen problemen. De melkprijs lag met 42 cent ruim boven begroting, waardoor de Keisala’s de aanloopkosten van de uitbreiding en gedeeltelijke onderbezetting konden opvangen. Medio 2014 molken ze de beoogde 120 koeien. De productie is prima ‘maar die kan en moet altijd beter worden’ met ruim 10.000 kilo per lactatie met 3,90 procent vet en 3,35 procent eiwit.
Toen klapte de melkprijs in doordat de belangrijkste exportmarkt Rusland wegviel na de Oekraïne-crisis. De melkprijs is nu al een tijd 34,3 cent per liter. “Reserves konden we nog niet vormen. We moesten dus naar de bank om te onderhandelen over meerjarig opschorten van de aflossingen”, zegt Keisala.
Goed resultaat, genoeg onderpand
Op zich vormde dat geen probleem. De ondernemers hebben een nieuwe stal van € 1,5 miljoen, een modern machinepark, prima resultaten en 140 hectare grond in eigendom, die bij een gemiddelde waarde van € 11.000 per hectare ook snel € 1,6 miljoen waard is. “De bank zette enkele leningen om naar langere aflossingstermijnen en lagere rentes. We hebben nu een financiering van € 2 miljoen, waarover we gemiddeld 2,2 procent rente betalen en jaarlijks € 60.000 moeten aflossen. Juist die hoge aflossing maakt het de eerste jaren nog moeilijk. Het liquiditeitsprobleem is probleemloos opgelost. Maar het was wel slikken, we waren nooit zwaar gefinancierd. We wilden onze zoon een goede uitgangspositie geven door te groeien en dan kom je buiten je schuld in een wat lastig parket.”
Keisala heeft er alle vertrouwen in dat de melkprijs zal herstellen. “Dan gaan we eerst versneld aflossen en daarna weer gestaag groeien”, zegt ze optimistisch. De eerste stap is al gezet. Een derde melkrobot wordt binnenkort geplaatst. Weer een Lely, alleen is deze niet gekocht zoals de eerste twee, maar geleased voor € 1.400 per maand. “We hebben continu 120 tot 125 koeien aan de melk. De gemiddelde dagproductie is nu 36,1 kilo per dag. De huidige twee robots konden het niet meer goed aan, er zijn nauwelijks nog koeien die vaker dan twee keer per dag gemolken worden.”
Met toch al drie robots in bedrijf is groei eenvoudig en versneld door te zetten. Er ligt voldoende grond onder het bedrijf om onder de Finse mestwetten tot 180 melkkoeien en 160 stuks jongvee te gaan. De nieuwe ligboxenstal huisvest nu 122 melkkoeien en 20 droge koeien. De jongveedieren zijn wel elders in het bedrijf te plaatsen, zodat er ruim 150 melkgevende koeien in kunnen. De melkquotering is immers iets van het verleden. Daardoor kan de melkproductie ruim 200.000 kilo per jaar aantrekken, ofwel snel € 70.000 extra cashflow. Dit tegen maximaal € 25.000 aan extra voerkosten, omdat dan alle koeien wat meer krachtvoer moeten krijgen. Dat krachtvoerverbruik ligt nu op 2.200 kilo per koe per jaar, waarvan de helft granen en koolzaadschroot. “Ons doel was gestage groei, over een paar jaar nieuw bouwen voor de droge koeien en dan 156 koeien continu melken. Maar doelen zijn te herzien. We rekenen enkele opties nu door.”
‘Kosten in de hand houden’
Twijfelen aan de toekomst doet ze niet. “We hebben in 28 jaar niet anders gezien dan dat de melkprijs schommelde. Het is vooral zaak de kosten in de hand te houden, zoals die van energie.” De lampen in de oudere stallen zijn vervangen door ledlampen en een houtkachel wekt het benodigde warme water op. Ook overwegen de Keisala’s zonnepanelen te plaatsen. Helaas zijn die door de lange, donkere Finse winters – 500 kilometer onder de poolcirkel – minder rendabel dan in Nederland. “Maar we gaan wel die kant op. En naar meer koeien”, besluit ze.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht