‘Pak nu je winst’

De prijzen van grondstoffen voor veevoer hebben hun hoogtepunt bereikt. Voorlopig blijven de prijzen van mengvoer, enkelvoudige ­voeders en bijproducten nog op een hoog ­niveau. De prijs van A-brok lag in de eerste week van juli 2022 op € 39,30 per 100 kilo, dat is ruim € 11 meer dan een jaar eerder. “Sinds de inval van Rusland in Oekraïne is de graanprijs fors gestegen, in twee weken tijd ging de prijs met € 120 tot € 130 per ton omhoog. Ook prijzen van eiwitgrondstoffen liepen flink op”, zegt Wim Marien, traider grondstoffen van Agrifirm. Een minder goede wereldwijde graanbalans, hoge energieprijzen en problemen met transport waren ook debet aan de grote prijsstijging van grondstoffen.

Vanwege goede verwachtingen van de nieuwe graanoogst, dalen momenteel de noteringen op de grondstoffenmarkt. In de eerste week van juli 2022 noteerde EU-voertarwe € 353 per ton, een paar maanden eerder brak deze prijs nog een record door boven € 400 per ton uit te komen. Ook eiwitrijke grondstoffen zoals soja zijn goedkoper dan een paar maanden geleden. “De grondstofprijzen dalen, maar het prijsniveau van alle voeders is nog steeds hoog”, zegt Marien. “We zien de mengvoerprijzen medio juli al wel dalen.”

Voerfirma’s informeren veehouders over de grondstoffenmarkt met dag- en termijnprijzen van diverse producten. De prijzen zijn gebaseerd op de termijnmarkten van Parijs (granen) en Chicago (soja) en rapporten over het verwachte aanbod van granen en eiwit­rijke producten. Denk daarbij aan informatie van de International Grains Council (www.igc.itc) en rapporten van het Amerikaanse ministerie van landbouw (www.usda.gov/oce/commodity/wasde). “Het wasde-rapport van juni geeft belangrijke informatie over het wereldwijde aanbod van grondstoffen, voorraden, gebruik ervan en oogstverwachtingen van granen en soja”, zegt Marien.

Inkopen op dagprijs of termijnmarkt

Wat betekent de grillige grondstoffenmarkt voor inkoop van enkelvoudige voeders en bijproducten door melkveehouders die een gemengd rantsoen voeren? Kunnen ze een voordeel halen door voorkoop van producten? “Veehouders zoeken naar alternatieven voor inkoop van duur krachtvoer, maar alle voeders zijn momenteel duur. Ook enkelvoudigen, zoals soja, raap- of zonnepitschroot of energierijke producten, zoals tarwe, gerst, mais, bietenpulp of palmpitschilfers”, zegt Marien. “Qua voederwaarde zijn sommige ­eiwithoudende producten of granen onderling uitwisselbaar, maar als de prijs van het ene product hoog is, zijn vergelijkbare producten ook aan prijs. Bovendien verschilt de kwaliteit van het zetmeel of eiwit per grondstof.” Cor van Dijk, commercieel directeur van ABZ De Samenwerking, adviseert om niet steeds het rantsoen te wisselen als reactie op actuele prijsveranderingen. “Op een stabiel rantsoen melk je het beste”, zegt Van Dijk.

De voerfirma’s merken dat de meeste melkveehouders enkelvoudigen en bijproducten inkopen op dagprijs. “Een klein deel koopt producten op termijn, die we op een later tijdstip leveren. In het algemeen zijn dat grotere melkveehouders die vaker een TMR of PMR voeren. Zij kopen meer enkelvoudige producten en hebben hiervoor ook opslagcapaciteit”, vertelt Marien. Deze groep veehouders houdt zelf de grondstoffenmarkt goed in de gaten en stapt op een gegeven moment in en legt de prijs vast. “Dat gebeurt vaak op ­basis van het gevoel dat boeren daarbij hebben. Ze zoeken het dieptepunt in de prijs op, maar je weet nooit waar die zit. Dat blijft gokken, speculeren en risico nemen. Soms zit je daarmee goed, maar je kunt ook mis zitten”, weet Marien.

Haalt een veehouder over een langere termijn (zeg tien jaar) met inkoop op dagprijs uiteindelijk niet hetzelfde rendement in vergelijking met voorkoop van producten? Teun Sleurink van Dairy Tuner, die vooral rantsoenen berekent voor grotere melkveebedrijven, ziet dat inkoop op termijn voordeliger is. “Ik heb niet vaak gezien dat veehouders enkelvoudigen of bijproducten voor een te hoge prijs hebben vastgelegd. Met voorkoop valt zeker wat te halen. Als je bijvoorbeeld 30 ton soja voor 100 euro per ton minder vastlegt, levert dat toch 3.000 euro op”, zegt Sleurink. Hij relativeert dit voordeel ook direct. “Het is serieus geld, maar bij wijze van spreken centen achter de komma als je het vergelijkt met het financiële voordeel van efficiënter melken.”

Oogsttijd

Volgens Sleurink is de oogsttijd meestal het beste moment voor het vastleggen van de prijs. “Bij nieuwe oogsten zien we eerst een dip in de prijzen, daarna houden voerleveranciers producten vast en stijgen de prijzen weer.” Hij adviseert veehouders om een prijs vast te leggen waarmee ze kunnen leven. “Bij inkoop rond augustus, weet je dat het niet veel goedkoper gaat worden. Alhoewel het altijd een gok blijft omdat veranderingen in beleid rondom biobrandstoffen, bijvoorbeeld raap wel of niet in biodiesel, de prijzen ook beïnvloeden.”

Van Dijk ziet ook dat de markt in juli vaak nog verder daalt. “Maar momenteel is de markt erg volatiel, dus het blijft lastig voorspellen. De markt kan alle kanten op. Lage voorraden, een sterk dalende euro/dollarkoers, het blijven hangen van tarwe in Rusland en Oekraïne en weersinvloeden spelen allemaal een rol. Net als allerlei hedgefunds in de markt. De impact van deze factoren op de prijs van grondstoffen is niet altijd goed in te schatten en soms ook tegenstrijdig.”

Meer melk per koe levert geld op

Het sturen op een hogere melkproductie per koe levert bij een melkprijs van 60 cent nog veel meer rendement op dan scherper inkopen van voer. “Bij hoge voerprijzen is de eerste en logische reactie om de hand op de knip te houden bij voeren van krachtvoer”, zegt Robert Meijer, manager marketing van ForFarmers. “Maar wij zien dat bedrijven met de laagste voerkosten per kilo melk nu zeker niet het hoogste voersaldo halen. Door de ongekend hoge melkprijs, is het rendement van extra krachtvoer voeren nog nooit zo hoog geweest. Stuur daarom op voersaldo en ­bereken dit bij sterk fluctuerende voerprijzen minimaal eens per maand.”

ForFarmers becijferde voor een praktijk­bedrijf met 120 melkkoeien wat het effect is van bijvoorbeeld 1,5 kilo extra brok per koe
of van 250 gram pensbestendig vetten per koe op de melkproductie en het voersaldo (zie tabellen onderaan dit artikel). Meijer: “Ondanks de hogere voerprijs kan het zeker uit om met extra krachtvoer de melkproductie per koe te ­verhogen. Op jaarbasis levert dat voor de melkveehouder met 120 koeien meer dan 20.000 euro extra rendement op.”

Ook pensbestendige vetten toevoegen aan het melkveerantsoen rendeert, want 250 gram hiervan per koe verhoogt de melkproductie gemiddeld met 1,2 kilo melk en het geeft een vetstijging van 0,10%. “Dat ver­betert het voersaldo met 29 cent per koe per dag en bijna € 106 per koe per jaar”, zegt Meijer.

Van Dijk pleit voor het optimaliseren van melkveerantsoenen afgestemd op specifieke bedrijfsomstandigheden. Sleurink ziet een beter rendement bij meer liters per koe. “Pak nu je winst bij een melkprijs van 60 cent en zorg voor een goed voermanagement”, zegt Sleurink. Hij adviseert veehouders om 24 uur per etmaal te zorgen voor voldoende voer aan het voerhek en een basis waarin koeien niet kunnen selecteren. “Als dat niet goed gaat, kost dat heel veel melk, ook al klopt het rantsoen. Door hieraan te sleutelen, steeg bij een klant de melkproductie van 29 naar 36 liter per dag. Puur door een betere beschikbaarheid van voer van exact dezelfde samenstelling. Daarmee is heel veel winst te behalen.”