Onzeker perspectief voor ruitzaai

Ruitzaai heeft qua opbrengst zeker perspectief, maar regelgeving staat de kansen van het systeem in de weg.

In vierjarig onderzoek levert ruitzaai, waarbij de maisplanten op een rijafstand van 37,5 centimeter zijn gezaaid, een meeropbrengst van 400 kilo droge stof per hectare ten opzichte van gangbare teelt. In beide situaties wordt eerst bouwlandinjectie toegepast met dierlijke mest en vervolgens geploegd en gezaaid. Onderzoeker Herman van Schooten, van Wageningen University & Research geeft aan dat dit verschil weliswaar significant is, maar het verschil economisch mogelijk niet groot genoeg om de gehele sector daar op in te richten.

Verschil met rijenbemesting

Het onderzoek krijgt echter een nieuwe wending als er gekeken wordt naar het verschil met rijenbemesting. “Het onderzoek is vooral ingesteld om de verschillen met de gangbare teelt in kaart te brengen. Maar de tijd heeft ons ingehaald vanwege het zesde actieprogramma nitraatrichtlijn.” Daarin staat namelijk dat alle organische mest in de rij moet per 2021, behalve bij volveldse zaai.

Het idee is dat bij rijenbemesting een betere mineralenbenutting geeft. “Dat is gebaseerd op eerdere proeven waarbij dat is aangetoond”, zegt Van Schooten “Echter, in veel van die proeven is, om verschil in mogelijke bodemverdichting uit te sluiten, eerst geploegd en vervolgens bouwlandinjectie dan wel rijenbemesting toegepast.” Dit verklaart mogelijk het verschil in resultaat met dit onderzoek.

Opmerkelijke verschillen

Ruitzaai is ook vergeleken met rijenbemesting, maar bij dat laatste systeem is, gelijk aan de praktijk, éérst bemest en daarna pas geploegd. Van Schooten: “En dat levert opmerkelijke verschillen. Die zijn significant en wijzen op een verschil in opbrengst tussen ruitzaai en rijenbemesting van liefst 900 kilo droge stof. Het levert zo ook de hoogste zetmeel- en VEM-opbrengst per hectare.”

Het zesde actieprogramma nitraatrichtlijn meldt dat ook bij ruitzaai rijenbemesting mogelijk is, dus wordt dat per 2021 ook verplicht. Van Schooten: “Die optie is niet onderzocht, want dat was bij de start van het onderzoek nog niet in beeld.”

Het mogelijke voordeel van ruitzaai kan door de verplichte rijenbemesting dan wel eens wegvallen. Het is aan de partners in de publiek private samenwerking (pps), onder andere LTO Nederland, Cumela en ZuivelNL, om de overheid te vragen de voorwaarden in het zesde actieprogramma nitraatrichtlijn aan te passen, waarbij ruitzaai vrijgesteld wordt van rijenbemesting.

Duurzaam bodemmanagement

Het onderzoek naar ruitzaai is onderdeel van het werkpakket ’Plant-bodem interacties bij maisteelt’ in de publiek private samenwerking (pps) Ruwvoerproductie en bodemmanagement. In de pps stellen overheid en projectpartners tijd en geld beschikbaar om samen onderzoek uit te voeren met als doel te komen tot een duurzaam bodemmanagement met hoge ruwvoerproductie samen met een lage milieubelasting.