De KringloopWijzer is in de huidige vorm niet geschikt als beleidsinstrument. Extensieve bedrijven kunnen ruim drie keer zoveel betalen voor melkveefosfaatrechten als intensieve opstallers. Vier van de vijf nieuw verkochte grotere trekkers zijn geleased en Rabobank roept de melkveehouderij op een sectorbreed toekomstplan te maken. Zomaar conclusies uit enkele artikelen in de Melkvee100plus die donderdag 18augustus bij de lezer bezorgd wordt. Interessant leesvoer te over dus.
Huirnes column, die we al op de website publiceerden, snijdt hout. Hij benoemt daarin de grote problemen waarmee de melkveehouderij worstelt. De meeste partijen onderstrepen zijn analyse, waarbij natuurlijk iedereen er ook uitvist wat hem het beste past. Opvallend is de afwijzende houding van LTO: ‘Niks aan de hand, prijzen trekken wel weer aan. Rond 2025 is er een tekort aan melk.’ Het nare is echter dat er geen lange termijn is voor hen die op korte termijn niet overleven. De NMV ziet wel wat in de warme sanering voor stoppers. ING onderschrijft Huirnes analyse, maar betwijfelt of oudere melkveehouders zich zullen laten uitkopen. Die hebben geen financiële noodzaak daartoe en kiezen hun eigen moment.
Huirne signaleert dat de melkveehouderij het mest- en fosfaatprobleem niet in de vingers krijgt. De schade loopt elke dag verder op. Hij vreest zelfs verlies van derogatie, wat €100 miljoen per jaar aan extra kosten gaat opleveren. Die vrees uitte LTO-vakgroepvoorzitter Kees Romijn enkele dagen voor het live gaan van de column ook al. Dat is natuurlijk geen toeval. Beiden zijn regelmatig in Brussel en proeven daar de stemming. De meeste EU-landen zien de excessieve groei van de melkplas in Nederland, Ierland en Duitsland met lede ogen aan. Dat drukt immers de boerenprijzen elders ook. Ze zullen weinig scrupules hebben om Nederland de derogatie te ontnemen.
De sector, vertegenwoordigd door LTO en NZO, en de politiek hebben de hete mest- en fosfaataardappel jarenlang heen-en-weer gegooid. De sector wilde onbeperkte groeikansen houden voor zo veel mogelijk bedrijven waar uiteindelijk een gedrocht van regelgeving uitrolde: eerst grondgebonden groei, dan een grens aan fosfaatproductie met een uitweg via de KringloopWijzer – die dus volgens een van de ‘vaders’ ervan in de huidige opzet niet geschikt is om de omvang van de veestapel te sturen.
Een simpele oplossing voor het mestprobleem is er niet. Maar kijk eens van een afstandje wat er gaande is. Zolang het recht om dieren te houden is gekoppeld aan de mestafzet blijft het een chaos aan regelingen. Splits je het recht om dieren te houden van de mestafzet, dan wordt het allemaal ineens heel eenvoudig te regelen en te controleren. Het zal me daarom ook niet verbazen als de nieuwe mestwet onder druk van de Raad van State daarop uitrolt: dierrechten enerzijds op basis van de situatie 2 juli 2015, mestafzetkosten te drukken via de BEX of KringloopWijzer anderzijds. Dan is het alleen nog zaak de lekgelden te voorkomen. Daarvoor zijn genoeg goede voorbeelden in het buitenland van quotumhandel via een interne beurs.