Investering fosfaatrechten – kijk wat je over houdt

In het melkquotumtijdperk werd er 10.000 tot 15.000 euro in melkquotum geïnvesteerd om een extra koe te kunnen melken. Dit was beduidend meer dan het huidige investeringsniveau in fosfaatrechten van 6.000 tot 8.000 euro per (extra) koe. Maar vandaag de dag hebben we naast fosfaatrechten ook nog te maken met de noodzaak van voldoende grond om de dieren te mogen houden (wet grondgebonden groei) en beschikbare stikstofruimte in de vergunning. En eventueel speelt de investering in vervangende of extra stalruimte.

Het is ook van alle tijden om te bezien hoe een investering kan worden terugverdiend. Bij melkvee is hiervoor het saldo per kg melk of het saldo per koe sterk bepalend. Hierbij gaat het om het saldo van de opbrengsten minus de toegerekende kosten. Bij de opbrengsten gaat het om het melkgeld en de opbrengst via uitstoot vee. Hier moeten de kosten vanaf om de melk te produceren, dus de kosten die zijn toe te rekenen aan het vee, zoals de kosten voor voer, veearts, fok- en controle, strooisel en de kosten voor de teelt zoals voor bemesting, zaaizaad en gewasbescherming. Voor een goed saldo per koe of per liter melk maakt het weinig uit of een bedrijf kleiner of groter is. Het kunnen benutten van eventuele schaalvoordelen speelt bij het saldo nauwelijks, behalve misschien bij het kunnen realiseren van een inkoop- of prijsvoordeel bij grotere bedrijfsomvang.

We zien grote verschillen tussen individuele melkveebedrijven in saldo per kg melk en saldo per koe. Op een extensief bedrijf ligt het saldo per kg melk meestal hoger dan op een intensief bedrijf. Oorzaak zijn de (extra) kosten voor aankoop van ruwvoer en kosten voor mestafzet. Via een hoger saldo wordt een investering in bijvoorbeeld fosfaatrechten sneller terugverdiend. Hierdoor loopt het bedrijf weer minder risico. Van belang is om na te gaan hoe het saldo op uw eigen bedrijf is.

In de tabel is een overzicht gegeven van de investering in fosfaatrechten bij verschillende melkproductieniveau’s. Uitgangspunt is een marktprijs bij koop van 140 euro per kg.

Vanzelfsprekend loopt het investeringsbedrag in fosfaatrechten op, naarmate de melkproductie per koe hoger wordt: het investeringsniveau per koe varieert tussen 6.200 euro en 8.200 euro. Uitgangspunt is een jongveebezetting van 60% voor vervanging van de melkkoeien. Omgerekend per koe is er dan 9,5 kg fosfaat nodig voor kalven en pinken.

Voorbeeld: bij een melkproductieniveau van 7.000 kg melk zijn per koe inclusief jongvee 47,2 kg fosfaatrechten nodig, een investering van 6.608 euro. Bij een melkproductieniveau van 9.500 kg zijn per koe inclusief jongvee, 53 kg fosfaatrechten nodig, een investering van 7.616 euro. Uit de tabel blijkt ook dat de hoeveelheid melk die per kg fosfaat wordt geproduceerd, varieert tussen 135 en ruim 180 kg melk en stijgt naarmate de melkproductie per koe hoger is. Ook bij dit kengetal zien we in de praktijk grote verschillen tussen individuele bedrijven.

Terugverdientijd

Met het saldo van opbrengsten minus directe kosten moet de investering in fosfaatrechten worden terugverdiend. In de tabel is bij verschillende melkproductieniveau’s en saldo’s per kg melk, het saldo per koe weergegeven en de terugverdientijd van geïnvesteerde fosfaatrechten. Bij de vermelde terugverdientijd is een eventuele rentelast buiten beschouwing gelaten.

De terugverdientijd varieert tussen ruim 3 jaar en 10 jaar, afhankelijk van melkproductieniveau en saldo.

Ter vergelijking:

Bedrijf A: Heeft een melkproductieniveau van 7.000 kg melk. De investering in fosfaatrechten is 6.608 euro per koe. Op basis van (bijvoorbeeld) 3% rente en 5 jaar aflossen bedraagt de financieringslast het eerste jaar 1.520 euro en gemiddeld over de looptijd 1.241 euro. Hiervoor is het eerste jaar een saldo per kg melk nodig van minimaal 21,7 cent per kg melk en gemiddeld over 5 jaar een minimaal saldo van 20,3 cent.

Bedrijf B: Heeft een melkproductieniveau van 9.500 kg melk. De investering in fosfaatrechten is 7.616 euro per koe. Op basis van (bijvoorbeeld) 3% rente en 5 jaar aflossen bedraagt de financieringslast het eerste jaar 1.751 euro en gemiddeld over de looptijd 1.6.37 euro. Hiervoor is het eerste jaar een saldo per kg melk nodig van minimaal 18,4 cent per kg melk en gemiddeld over 5 jaar een minimaal saldo van 17,2 cent per kg melk.