Weidevogels beschermen met moderne techniek

Het is een mooi plaatje; het waterrijke weidelandschap in het meest volgebouwde gebied van Nederland. Hier in het Zuid-Hollandse Warmond, vlakbij de stad Leiden, heeft melkveehouder Gerard Mul grote plannen. Naar dit melkveebedrijf van zijn schoonfamilie verhuist namelijk binnenkort een deel van de koeien vanaf zijn ouderlijk bedrijf in Drenthe. “Thuis hebben we een pachtbedrijf. Ik zie hier meer toekomstmogelijkheden”, legt de ondernemer uit. Zijn vader gaat met het bedrijf op de thuislocatie door. Het is de bedoeling om op de nieuwe locatie biologisch te gaan melken in de bestaande stallen; het jongvee blijft vooralsnog op het bedrijf in Drenthe. Daar ontplooien de ondernemers ook andere activiteiten, zoals zelf ijs maken.

Bij biologische landbouw wordt misschien niet direct aan precisielandbouw gedacht. Volledig onterecht aldus Mul. “Met moderne technieken minder middelen gebruiken en efficiënt werken past juist heel goed bij deze manier van landbouw. Natuur en techniek lijken op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken te hebben maar dat is niet zo.”

Hij noemt bijvoorbeeld nauwkeurige bemesting, maar ook hightech onkruidbestrijding die goed passen bij biologische landbouw. “Onkruid is daar een belangrijk item.” In het algemeen, maar zeker ook op de gronden hier in de polders van West-Nederland. “Op deze gronden is het moeilijker onkruid bestrijden dan de zandgrond in Drenthe. Daar kunnen we het onkruid vaker onderploegen.” Een systeem om onkruiden op te sporen met speciale scanapparatuur zou daarom wel passen. Overigens gaat hij na de renovatie van de stallen melken met een melkrobot wat hij ook een vorm van precisielandbouw vindt. “Het levert data op om beslissingen te nemen en in andere toepassingen te gebruiken.”

Versterken draagvlak

De melkveehouder vindt technische ontwikkelingen voor bemesten en onkruid bestrijden interessant. Binnen het NPPL-project richt hij zich echter op het opsporen en behouden van vogelnesten. “In verband met de verhuizing en ombouw van het bedrijf kan ik mijn aandacht niet op alles tegelijk richten.” Een bijkomend voordeel van het beschermen van de weidevogels wat dat betreft is dat het maar een beperkte tijd van toepassing is, grofweg van half maart tot begin juli.

De keuze voor weidevogels is niet vreemd in dit gebied want in het typische Hollandse weidelandschap zijn weidevogels graag geziene gasten. “In het seizoen hoor je ze van alle kanten”, heeft hij inmiddels zelf ook ervaren. Het vinden van een nest om te beschermen is niet altijd even eenvoudig. Hij weet dat ondernemers uit de buurt onder andere met visuele aanduiding aan nestbescherming doen. Toch blijft het aantal geredde vogels in deze polder helaas beperkt. “De veehouder moet zelf goed oplettend zijn. Maar ook andere mensen zoals de loonwerker moeten er rekening mee houden.” Ook heeft het plaatsen van visuele aanduiding nadelen; roofdieren kunnen de plekken herkennen en bovendien laten mensen tijdens het lopen door het veld een geurspoor achter.

Dat biedt dus kansen voor precisielandbouw. In tegenstelling tot veel andere NPPL-toepassingen, levert het beschermen van weidevogels niet direct voordeel op voor de bedrijfsvoering of de economie. Mul doet het beschermen van weidevogels vooral voor het versterken van het draagvlak van de sector. “Als veehouder zijn we altijd bezig met de natuur. Maar het meeste is voor de maatschappij niet zichtbaar. Weidevogelbescherming is één van de weinige dingen die we écht kunnen laten zien.” Op de achtergrond speelt mee dat de gemeente plannen heeft voor het maken van een weidevogelreservaat van de polder waarin hun eigen weilanden liggen. Mul vindt dat een prima plan en verwacht van de gemeente ondersteuning bij investeringen eventuele aanschaf van apparatuur. “Investeringen in dit soort toepassingen mag niet te veel kosten want economisch rond rekenen lukt niet.”

Optimale frequentie

De melkveehouder verwacht door deelname aan het NPPL-project met apparatuur te kunnen gaan werken om de nesten op te sporen. “Er zijn bedrijven die drones hebben met een camera die temperatuurverschillen kan waarnemen.” De specifieke plaatsen worden op basis van GPS-locatie vastgelegd. Vervolgens moet de informatie van de nesten worden overgezet naar kaarten en digitaal in te lezen zijn in een tablet of scherm in de trekker van de loonwerker. Zijn ambitie is om komend jaar minimaal 30 nesten veilig te stellen, op een oppervlakte van 28 hectare grond. “Ik vind het lastig om een exact aantal te geven. Maar het afgelopen jaren is er maar één nest in deze polder gevonden, dat aantal moet dus wel omhoog kunnen.”

Samen met de deskundigen van het NPPL-project wil Mul het systeem voor zijn bedrijf praktijkrijp krijgen. Naast de technische invulling moet onder andere een optimale frequentie voor vliegen met de drone worden bepaald. Hij beseft goed dat bij het vraagstuk niet alleen techniek komt kijken maar ook goede communicatie vergt met alle betrokken partijen. “Techniek is mooi maar als de mensen het niet willen dan levert het nog weinig op.” Hoe ver de stand van de techniek is of welke aanpassingen nog nodig zijn voor praktische toepassingen is hij nog niet mee bekend.

Mul ziet ook wel voordeel op een ander vlak van de nieuwe techniek. “Het zijn tot nu toe vooral wat oudere gepassioneerde mensen die met de bescherming van vogels bezig zijn. Misschien dat met toepassingen uit de precisielandbouw er ook jongeren meer bij betrokken raken.”