Foto: Ronald Hissink
Sinds 2019 verkoopt maatschap Bolhuis zelfgeproduceerde zuivel in de lokale Jumbo. Eerst in een melktap in de winkel, later met flessen zuivel. “Ik merk dat consumenten enthousiast zijn over herkenbare producten uit hun regio”, zegt Wenda Bolhuis.
Aan de Beilervaart, enkele kilometers van Beilen (Dr.), ligt in de open ruimte het melkveebedrijf en zuivelboerderij van de familie Bolhuis. Direct naast de oprit van het melkveebedrijf valt het bord met opschrift ‘Zuivelboerderij Bolhuis’ op. Net als hun eigen verkooppunt van diverse agrarische producten in de vorm van een kleine hooischuur.
In 2010 hebben Arjan en Wenda Bolhuis het ouderlijke bedrijf van Arjan overgenomen. In 2014 is een nieuwe ligboxenstal gebouwd voor 130 koeien. “In de oude stal hadden onze koeien te weinig ruimte en nieuwbouw was goedkoper dan renovatie”, vertelt Wenda Bolhuis. Vanaf 1997 melken de maten al met robots. “Drie keer daags melken vonden wij geen optie en met melkrobots ben je veel flexibeler in je tijd. We hebben ook een mestrobot, een Juno voeraanschuifrobot en kalverdrinkautomaat.”
Wenda (38) en Arjan (39) Bolhuis in Beilen (Dr.) hebben in maatschap 125 koeien met 80 stuks jongvee op 69 hectare grond in gebruik. Daarvan is 13 hectare pachtgrond. Er is 55 hectare gras en 14 hectare mais. Het rollend jaargemiddelde in 2021 is 9.500 kg melk met 4,50% vet en 3,50% eiwit. Het melken gebeurt drie keer daags met twee Lely A2-melkrobots. FrieslandCampina Domo in Beilen neemt het gros van de melk af. Daarnaast verwerkt Wenda jaarlijks 20.000 liter melk tot zuivelproducten, die de maten in de lokale supermarkt en boerderijwinkels afzetten.
Strategie: optimaliseren van het melkveebedrijf met sturing op zoveel mogelijk melk uit een goede kwaliteit ruwvoer. Het doel van het zelfzuivelen, is voorlopig een stabiele afzet van ongeveer 20.000 liter zuivel per jaar.
Productie van eigen zuivel
In oktober 2019 zijn de maten begonnen met het leveren van melk aan de Jumbo-supermarkt in Beilen. “Dat was de start van verkoop van onze dagverse koeienmelk rechtstreeks aan de consument”, vertelt Bolhuis. “We hebben daartoe zelf de Jumbo in Beilen benaderd. Dat was wel een kwestie van lange adem en steeds opnieuw weer contact zoeken. Maar na 1,5 jaar was het zover dat wij een melktap in de winkel mochten plaatsen. Het liep direct als een trein, ook al is onze melk iets duurder dan het Jumbo-huismerk. We krijgen heel veel enthousiaste reacties en daar worden we heel blij van.” De mensen in de winkel konden melk tappen en tegelijkertijd video’s ‘Van gras tot glas’ bekijken van de melkproductie op het bedrijf van Bolhuis. “Een directe link met de herkomst van de melk en zien hoe het wordt geproduceerd, weten consumenten steeds meer te waarderen.”
In 2021 is Bolhuis overgeschakeld op het leveren van flessen melk en andere zuivel aan de supermarkt en dat levert netto 80 cent per liter op. “We hebben de melktap verkocht en zijn aan huis ook karnemelk, diverse smaken yoghurt en vanillevla gaan maken. Per week leveren we ongeveer 400 liter zuivel aan de Jumbo en boerderijwinkels. Gepasteuriseerde producten in flessen zijn langer houdbaar dan verse melk en het aanvullen van de flessenvoorraad in de winkel is voor ons ook eenvoudiger dan telkens de voorraad verse melk in een melktap op peil houden.”
Een klein deel van de zuivel zet Bolhuis aan huis af en via een camping in Beilen en boerderijwinkels in Nieuweroord en Uffelte. “We proberen elkaar te versterken met een breder assortiment.” In de eigen ‘hooischuur’ kunnen consumenten naast zuivel ook eieren, uien, aardappelen, fruitsap, droge worst, meelmixen, cacao en kant-en-klare pannenkoekenpakketten kopen. “Klanten kunnen producten ook online bestellen en afhalen. Daarnaast maken we zuivelmanden en vleespakketten”, zegt Bolhuis. Zij merkt in haar omgeving en ook elders dat er meer melkveehouders beginnen met zelfzuivelen. “Vanuit de politiek en LTO is er veel promotie voor regionale productie en verkoop. We moeten oppassen dat het geen hype wordt, want dan is het ook niet meer bijzonder en levert het geen meerwaarde meer op.”
Nette presentatie melkveebedrijf
Wenda vertelt dat haar man Arjan graag wil dat het bedrijf er strak bij ligt. “Dat is heel fijn, want ons bedrijf is het visitekaartje van onze zuivelproducten. Ook weidegang en veel aandacht voor koecomfort en koegezondheid zijn daarin belangrijk.”
De afgelopen jaren had Bolhuis te veel uitval van vee. De maten weten niet precies waardoor dit komt. Mogelijk spelen inteelt en ziekte-insleep een rol. Door overleg met de dierenarts en de voeradviseur en het doorvoeren van diverse verbeteringen gaat het geleidelijk beter. Dat komt onder andere door vervanging van rubberen boxbedekking door diepstrooiselboxen. Sinds half december 2021 zijn deze gevuld met biobedding, waarvoor Bolhuis een mestscheider huurt. Andere maatregelen zijn het enten tegen coli-mastitis, een voetenbad tegen Mortellaro en het kruisen met robuustere rassen als Montbelliarde en Swiss-roodbonten. “We gaan weer de goede kant op, de koeien zijn gezond en we zien sterkere kalveren in de jongveestal. De melkproductie ligt weer op 31,5 kilo bij gemiddeld 11 cent voerkosten. We voeren nu zo veel mogelijk eigen ruwvoer met aanvulling van bierbostel en brol. De loop naar de robot is goed. Enig punt van aandacht zijn de klauwen, maar je moet toch iets hebben om aan te werken!”
In de zomer van 2021 was de gemiddelde jaarproducten van de koeien 9.900 liter per koe met een dagproductie van 31 liter per koe. Nu geven de koeien met 26 liter wat minder en ligt de jaarproductie op 9.500 liter per koe. “Op langere termijn verwachten we dat de productie weer gaat stijgen.” De maten sturen op zoveel mogelijk melk uit ruwvoer van een goede kwaliteit. Dat lukt door op tijd bemesten en elke vier weken grasmaaien. Het hakselen en inkuilen van gras is uitbesteed aan loonbedrijf Van Unen in Dwingeloo, het bedrijf van de ouders van Wenda. Loonbedrijf Zinger hakselt en kuilt de mais in. “Aan de grove, zware grassnede en mais van dit jaar hebben we inkuilmiddelen toegevoegd voor een betere conservering. Het aanrijden van de kuilen gebeurt ook goed.”
Bolhuis werkt samen met een akkerbouwer met grondruil voor lelieteelt. “Dat betekent ook vaker graslandvernieuwing en dat levert meer gras per hectare op.” Arjan voert eenmaal daags met een voermengwagen een basisrantsoen met graskuil, mais, bierbostel aangevuld met mineralen. De koeien krijgen krachtvoer in de melkrobots. Er is één krachtvoerbox waarin verse koeien extra brok kunnen vreten. De krachtvoergift wordt geleidelijk opgebouwd en weer afgebouwd, afhankelijk van de productie.
Bedrijfsvoering verder optimaliseren
Op een totale melkproductie van 1,2 miljoen liter per jaar gebruikt Bolhuis ongeveer 20.000 liter voor het zelfzuivelen. “Verder uitbreiden hierin zien we nu niet zo zitten. Dan moet je fors investeren in een zuivelruimte, koelcellen, een vulmachine en inpaklijn. Voorlopig hebben we daar het geld niet voor. Het werk op het melkveebedrijf kost ook veel tijd en we moeten eerst onze technische en financiële resultaten verder optimaliseren”, zegt Bolhuis.
Kijkje nemen op boerenbedrijven is waardevol in een beter contact tussen boer en burger
Wenda heeft volop nieuwe ideeën voor het vergroten van de maatschappelijke acceptatie van de melkveehouderij en om consumenten dichter bij het boerenerf te krijgen. “Ik denk dan aan het inzaaien van akkerranden met bloemenmengsels, een eigen windmolen plaatsen voor duurzame energie, ijs verkopen in de zomer en een klein speeltuintje voor kinderen. Ook een open dag staat op de planning. Dit jaar organiseert Boerderijpuzzelfietstocht Beilen weer een fietstocht langs boerderijen. Daarbij kunnen deelnemers een kijkje nemen op diverse boerenbedrijven en dat is ook erg waardevol in een beter contact tussen boer en burger.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht