Droogte, devaluatie van de peso, inflatie en een economische crisis. Argentinië maakt weer een moeilijke periode door. Melkveehouders hebben daarbovenop ook nog eens last van een slecht gezondheidsimago van melk.
Melkveehouder Norberto Mulder appt een half uur voor de afspraak in Buenes Aires dat dat hij er al is. Er stroomt blijkbaar nog Hollands bloed door zijn aderen, want voor Zuid-Amerikanen is meestal mañana, mañana het parool. We gaan op bezoek bij één van de vier melkveebedrijven van zijn familie. We verlaten de Argentijnse hoofdstad en komen een klein uurtje later aan in Brandsen, een gehucht met veel landbouw.
Arme Nederlandse boeren uit Friesland, zoals de familie Mulder, waagden in de jaren twintig van de vorige eeuw uit nood geboren de sprong naar Argentinië. Inmiddels zijn het Argentijnen met een volledig Zuid-Amerikaanse bedrijfsvoering. Het enige herkenbare is naast het uiterlijk de Hollandse zuinigheid en werklust.
Ruk naar links
Na vier jaar rechts beleid stort Argentinië zich opnieuw in de armen van het Peronisme. De ruk naar links zorgt voor financiële onzekerheid. Voor de melkveehouders in Brandsen was het de slechtste verkiezingsuitslag denkbaar. “Sinds we hier wonen is het al crisis. Het is nooit een stabiel land geweest”, vertelt de 72-jarige Theo Mulder, die als padre de familia het woord voert. “De mensen denken dat wij rijk zijn, omdat we veel grond bezitten. Maar vergis je niet het is hard werken en iedere dag vechten om te overleven. We praten niet over korte of lange termijn. Het is namelijk iedere maand anders, een visie hebben heeft geen zin. Het is allemaal politiek. We moeten proberen weer meer te exporteren.’’
Argentinië telt ongeveer 10.000 melkveebedrijven. De zuivelindustrie richt zich voor 80% op de binnenlandse markt. Een vijfde van de productie wordt vooral als melkpoeder, kaas en boter geëxporteerd.
De zuivelproductie is afgelopen jaar krap 2% gekrompen vanwege extreme droogte en hitte. Ook de koeien van Mulder hadden stress. “Ze hebben weinig schaduwplekken en watergebrek waardoor ze door de warmte minder melk produceerden.”
De binnenlandse zuivelconsumptie nam in 2019 af met 7,1% omdat door inflatie en devaluatie van de peso de zuivelproducten in de winkel duurder zijn geworden. Daarbovenop heeft melk een slecht gezondheidsimago. Er is veel negatieve publiciteit. Nog maar vier van de tien Argentijnen drinkt iedere dag een glas melk, blijkt uit cijfers van het Centro de la Industria Lactea.
Met de linkse regering aan de macht breken er moeilijke tijden aan voor de melkveehouders, die zich nu al ergeren aan de overheidsbemoeienis. Door devaluatie van de peso ten opzichte van de dollar is de export goedkoper geworden, maar tegelijkertijd heft de overheid 5,3% belasting op de export van zuivelproducten. Het goede nieuws is, dat de regering ook maatregelen neemt om de binnenlandse consumptie te stimuleren door bijvoorbeeld de btw van 21% op melk en yoghurt af te schaffen.
Stabiel inkomen
De melkproductie zorgt voor een stabiel inkomen en daar kunnen ze volgens Theo Mulder goed van leven. Extra geld wordt verdiend met de verkoop van vaarzen voor de fokkerij en slachtvee. “We hebben geen idee welke kant het opgaat met dit land, God weet het. Het gaat op en neer.”
Meer dan de helft van de boeren moet geld lenen om de hoge financiële kosten voor arbeid en energie te betalen. Door de devaluatie van de peso is geld lenen duurder geworden omdat leningen in dollars zijn en inkomsten in peso’s. Ook verhoogde de regering de rente op leningen met meer dan 70%.
“Er zijn veel mensen die niet werken en er serieus werk van maken om niks te doen”, moppert Mulder. Ook moeten ze soms koeien verkopen om leningen af te kunnen lossen. “In slechte tijden moeten we het hoofd boven water houden om in goede tijden te kunnen investeren. We zitten er nu tussen in. De instabiele economie leidt tot enorme onzekerheid.”
De Mulders bezitten nog de zuinige Nederlandse mentaliteit. Het verdiende geld wordt geïnvesteerd in het bedrijf, want geld op de bank verwatert. Zo hebben ze met z’n allen drie jaar geleden dit land gekocht voor ongeveer €11.000 per hectare. Het was een buitenkansje, de eigenaar overleed en zijn kinderen wilden het graag kwijt.
De meeste boeren in Argentinië zijn geen eigenaar van de grond. Ze huren de landerijen, zijn managers met genoeg deskundig personeel. De eigenaren wonen in de stad en komen in het weekeinde genieten van hun vakantiehuis op het platteland.
130 melkkoeien op 240 hectare
Theo Mulder is al vanaf zijn geboorte met koeien bezig. Inmiddels heeft hij het melkveebedrijf overgedaan aan zijn zoon, maar nog steeds is hij iedere dag te vinden op het land. Het melkveebedrijf telt 130 Holsteins op 240 hectare land. De beesten lopen het hele jaar buiten en worden twee keer daags in een 2×8 visgraat gemolken.
De andere melkveebedrijven zijn van dezelfde omvang en liggen op zo’n 25 kilometer van elkaar. De neven hebben ieder hun eigen bedrijf, maar kopen gezamenlijk veevoer in. Ook delen ze 24 landarbeiders en 5 trekkers. De koeien produceren gemiddeld 27 kilo per dag. Ze krijgen 8 tot 10 kilo krachtvoer per dag met onder andere gemengde granen, mais en wat soja.
Door de val van de peso daalde de melkprijs van 41 naar 32 cent per kilo. Als een echte Hollandse boer klaagt Theo over de prijs. “De supermarkten betalen te weinig. De mensen in de stad hebben geen idee hoeveel het kost om die melk te maken.”
Fokkerij als hobby en geldmaker
De volbloed stamboekkoeien doen ook mee aan keuringswedstrijden want de familie fokt ermee. Dat is hobby, maar er wordt wel geld mee verdiend. “Het is de slagroom op de taart”, zegt Theo Mulder niet zonder trots. Het is zijn lust en zijn leven. De familie heeft in Argentinië maar ook ver daarbuiten naam gemaakt in de fokkerij.
Ondanks de ongewisse toekomst kijken de melkveehouders vooruit en hopen op betere tijden. Het aantal koeien kan, gezien het areaal, nog makkelijk verdubbelen. De afzetmarkt ontbreekt echter nog. Theo Mulder zou graag van de vier bedrijven één groot bedrijf maken, maar dat is een droom. De melkproductie per bedrijf is bruto ongeveer €28.000 per maand. Na aftrek van bedrijfslasten blijft er ongeveer €8000 over.
Of de kleinkinderen straks zitten te springen om mee te werken op het land betwijfelt Mulder. “Veel bedrijven zijn failliet gegaan door de crisis en de concurrentie is groot. Daarnaast is het net als bij jullie. De jongelui studeren, werken en wonen in de stad. Ze willen niks met het platteland te maken hebben, maar ik hoop toch dat er tegen die tijd iemand is die het wil doen.”
Wereldspeler in landbouw
Argentinië is 70 keer zo groot als Nederland, maar er wonen slechts 44,3 miljoen mensen. Het is met 34 miljoen hectare landbouw een wereldspeler. Het land is een grote exporteur van granen (soja, tarwe en mais) en rundvlees. Deze landbouwproducten zijn goed voor 60% van alle Argentijnse export.
Maar deze wereldspeler verkeert in een diepe economische crisis, met een torenhoge inflatie en een werkloosheidspercentage van meer dan 10%. In februari 2020 klopte het land aan bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor financiële hulp en dat was niet de eerste keer. De schuldenlast van het land is volgens de nieuwe regering ‘onhoudbaar’. Veel Argentijnen zijn bang voor het IMF omdat de laatste keer dat ze daarmee in zee zijn gegaan, in 2001, het land bijna failliet ging.