Melkziekte de deur uit bij familie Oegema

Melkveehouder Henk Oegema kan ’s avonds weer met een gerust hart naar bed. In zijn avondronde loopt hij de verse koeien altijd even na om de oren te voelen. Tegenwoordig zijn die allemaal netjes warm en is het aantal melkziektegevallen minimaal. “De koeien beginnen na het kalven direct te vreten en de nageboorte komt er vlot af. Het is gewoon een feest zo”, vertelt Henk enthousiast, die zich ’s nachts geen zorgen meer hoeft te maken over zijn verse koeien.

Bij familie Oegema kom je niet zomaar onopgemerkt de stal in. De nieuwsgierige Jersey-koeien komen direct naar je toe. Een prachtig gezicht, die attente reebruine koppen van de kleine, sterke koeien met hun grote oren. Henk, Rita en hun dochter Maike Oegema houden 125 melkkoeien en 50 stuks jongvee in Dalfsen. Al 50 jaar bestaat de veestapel uit Jerseys. Sterke, efficiënte koeien die alleen één nadeel hebben: ze zijn gevoeliger voor melkziekte. En dat heeft familie Oegema geweten. Er gingen teveel calciumflesjes door. Sommige koeien hadden wel 5 flesjes nodig om weer op te knappen en er zijn zelfs koeien door uitgevallen. “Het is echt een zorg. Je moet heel alert zijn, het kost je zoveel energie”, deelt Henk. “Mijn vader ging niet altijd met een gerust hart de stal uit”, zag Maike. De ondernemers hebben van alles geprobeerd, maar niets was blijvend succesvol om melkziekte sterk te reduceren.

Gemengd basisrantsoen voor de droge koeien

De nieuwe mengwagen blijkt bij Oegema de eerste stap naar een zorgeloze droogstand en opstart. De droge koeien krijgen een gemengd rantsoen van graskuil, maïs, gehamerd tarwestro, mineralen, soja en water. “We zagen al direct verbetering door het gemengd voeren, maar het kan nog beter”, blikt Henk terug. Op advies van Agrifirm zijn ze toen het anionische zout DairyFit® KAV bij gaan voeren. Dat was dé oplossing voor de melkveehouders. “De koeien kalven vlot af, de nageboorte is er snel af. De koeien beginnen snel te vreten en hebben warme oren. Je kunt niet 100% van melkziekte afkomen, zeker niet met zulke gevoelige dieren als de Jerseys, maar ik ben echt enorm tevreden met hoe het nu loopt. Zelfs onze twee oudste koeien van 14 en 17 jaar zijn zonder melkziekte opgestart”, vertelt Henk trots, en terecht!

Calciummetabolisme actief houden

Wat anionische zout is? Dat legt Jorien Papen, manager van het team transitiespecialisten bij Agrifirm graag uit. “Anionisch zout helpt om het Kation-Anion Verschil in het rantsoen te verlagen. Het rantsoen van de droge koeien bij Oegema verzuurt het bloed licht. Hierdoor blijft het calciummechanisme in de koe actief. De koe blijft een klein beetje calcium uit de botten halen, dit scheidt ze uit in de urine. Het is eigenlijk net alsof de koe melk blijft geven, want dan scheidt ze dat uit in de melk. We zien hierdoor dat het metabolisme actief blijft, waardoor de koe direct al bij het kalven veel beter calcium kan mobiliseren. Je voorkomt hiermee die 1 á 2 dagen opstarttijd die je normaal nodig hebt om het calciummetabolisme na het kalven te activeren.” Kan iedereen dan zomaar anionisch zout inzetten? “Nee, zeker niet. Een succesvolle droogstand kent 7 stappen. Binnen onze aanpak Dry2Fit bekijken we deze totale droogstand, dus van watervoorziening tot ligplekken en van droogzetmanagement tot aan de opstartcurve. Als alles in orde is en het basisrantsoen goed staat kan het in specifieke gevallen zinvol zijn om het rantsoen te optimaliseren met behulp van anionisch zout, zoals Soychlor of DairyFit® KAV. Beide producten hebben specifieke eigenschappen, we kijken altijd wat er past bij het bedrijf. Dit kun je nooit zomaar inzetten”, legt Papen uit. Binnen Agrifirm is er dan ook een gespecialiseerd team van transitiespecialisten, die een uitgebreide analyse van de droogstand kunnen maken.

Wekelijks pH meten

Een droogstandsrantsoen met anionische zouten vraagt om een goede monitoring. En dat is bij Maike in goede handen. Naast haar werk als nutritionist is zij twee dagen per week tussen de koeien te vinden. Elke week meet Maike de pH van de droge koeien. Door het opvangen van urine en deze met de digitale pH-meter te analyseren, houdt ze scherp in de gaten of de pH tussen de 6 en 7 blijft. “Als het lager is, is het rantsoen te verzurend. Hoger dan 7 betekent een positief Kation-Anion-Verschil, waardoor er weer meer risico is op melkziekte. Met wekelijks meten houden we goed in de gaten of het rantsoen klopt”, vertelt Maike.

Goede droogstand, goede opstart

De koeien staan bij familie Oegema ongeveer 40 dagen droog. In de close-up groep krijgen de dieren naast het gemengde rantsoen 2 kg Prestart Excellent. Nu de droogstand goed loopt, geven de koeien 4 á 5 liter biest, met een goede brixwaarde. In de stal liggen dan ook gezonde, attente jerseyskalfjes én half Belgisch blauwe kalveren. Na afkalven wordt de brokgift in 12 dagen opgebouwd. De efficiënte Jerseys produceren nu 6.800 kg melk met 6,18% vet en 4,08% eiwit onder het PlanetProof-label van Friesland Campina. De krachtvoerkosten inclusief jongvee liggen op 7,6 cent per kg meetmelk. “Het draait financieel dan ook prima”, besluit Henk tevreden.

Geen gedoe en gaan. Gemakkelijk melken begint in de droogstand!