Foto's: Marleen Purmer
Het typisch Britse melkveebedrijf van Shiles heeft veel gebouwen, vraagt veel arbeid, loonwerk en voeraankopen en werkt met een strikt afvoerregime. Dankzij het melkcontract wordt er toch veel geld verdiend.
Vlak na het middaguur is het op het melkveebedrijf van John en Henry Shiles een drukke bedoening. In de melkput zijn twee medewerkers de 439 koeien aan het melken en de ligboxen zijn net opnieuw gevuld. Het bedrijf oogt als een typisch Brits melkveebedrijf, met hoge ruwvoerkuilen en een dichte vloer tussen de boxen. De mest wordt elke ochtend met een trekker de stal uitgeschraapt. Er staan veel gebouwen. Dat is een resultaat van geleidelijke groei.
Zoon John staat aan het roer van het bedrijf. Van 2001 tot 2013 werkte hij als dierenarts. Toen hij kenbaar maakte het bedrijf te willen overnemen, was uitbreiding een stap om er meerdere inkomens uit te halen. In 2014 is er een nieuwe stal bijgebouwd voor ruim 200 koeien. Vader Henry: “Ik geef gevraagd en vooral ongevraagd mijn advies en mening.”
Tien man in dienst
De maten hebben tien personeelsleden, voornamelijk Roemenen, in dienst. Dat is vrij veel, aangezien al het landwerk wordt uitbesteedt aan loonwerkers. Toch kunnen de melkveehouders er goed mee uit de voeten. Vooral in de ochtend lopen er veel mensen door de stal. “Twee mensen melken de koeien. Een derde persoon haalt de koeien op en schraapt met een trekker de mest uit de stal, een vierde persoon voert de koeien en een vijfde maakt de ligboxen schoon”, zegt John. Het voeren neemt zes uur in beslag en voor het schoonmaken van de ligboxen rekent de veehouder drie uur. Een draaimelkstal kan hem een hoop arbeid besparen, maar de investering is te groot.
Het vinden van personeel was altijd al een uitdaging, maar sinds de brexit is het nog eens een stuk moeilijker geworden om genoeg medewerkers te vinden. “Buitenlanders krijgen steeds minder makkelijk een werkvergunning”, stelt John. Ook met het bestellen van materiaal is het moeilijker. “Als bij import er één dingetje niet helemaal juist op een formulier ingevuld is, kan de hele lading wel eens terug naar het land van verzenden gaan.”
John zet zijn veterinaire expertise in op het bedrijf, houdt zich bezig met de fokkerij en voert de Belgisch Blauw-kalveren. “We hebben veertig vleeskalveren die we verkopen als ze vier tot zes weken oud zijn. Ze hebben snel last van diarree en longaandoeningen. Daarom houden we ze apart van de fokkalveren. Zolang ik er niet over uit ben hoe ik ze wil managen, voer ik ze zelf, want dit heeft dit mijn aandacht nodig.” Op termijn wil de veehouder een andere huisvesting voor de vleeskalveren bouwen om de luchtwegproblemen en diarree te voorkomen.
Melkcontract
De 2×14-stands zij-aan-zij melkstal met rapid exit dateert uit 2001. Van begin tot eind neemt een melkbeurt vijf uur in beslag. De melkveehouder heeft bovenop het contract met zijn melkfabriek een contract met supermarktketen Tesco. Tesco stelt enkele eisen, waaronder een vetpercentage van ten minste 3,55%. Dat is voor Shiles geen zware belemmering. Het is hierdoor voor de melkveehouder interessant te koersen op maximaal te melken. Dat probeert hij zo goed mogelijk te doen door de koeien driemaal daags te melken. In 2022 ontving Shiles ruim € 2,9 miljoen aan melkgeld. Na aftrek van de voerkosten van bijna 9 ton blijft er ruim € 2 miljoen over.
Ruwvoer
De koeien gaven in november 2022 bijna 39 liter melk per dag. Daarvan kwam bijna 9 liter van eigen ruwvoer. De 203 hectare van de ondernemer is niet toereikend om al het ruwvoer zelf te verbouwen. Van de 158 hectare blijvend grasland maakt de veehouder flinke kuilen met gemiddeld 28% tot 30% droge stof. Van zijn overige 45 hectare maait hij eerst een snede gras voordat hij het inzaait met mais. Die kuilt hij in bij 30 tot 33% droge stof. Dat is natter dan in Nederland gangbaar. Om de kuilen zo goed mogelijk te bewaren, voegt de veehouder Ecosyl toe tijdens het inkuilen. “Dat is voor ons een verzekering dat we het ruwvoer optimaal bewaren.”
Een akkerbouwer in de omgeving verbouwt 70 hectare mais voor Shiles. In ruil daarvoor brengt de veehouder hem geregeld dikke fractie. De akkerbouwer ploegt de grond niet.
Shiles mikt erop jaarlijks 6.400 ton gras en 4.200 ton mais te oogsten. De rest van het rantsoen vult hij aan met onder andere tarwe, raap, soja, stro, mineralen en melasse. Per kilo melk voert hij 340 gram krachtvoer. Controle over de voeropname van de koeien is voor de veehouder heel belangrijk. “Dat is voor ons de het grootste argument om de koeien niet te weiden”, zegt Henry.
Om het vetgehalte boven de gestelde eis van Tesco te houden, voert de veehouder pensbestendige vetten in het rantsoen. Deze zorgen niet alleen voor een hogere melkproductie en melkvetgehalte, ze dragen ook bij aan de vertering van het ruwvoer en een betere vruchtbaarheid.
Veel afvoer van koeien
Het vervangingspercentage van Shiles ligt rond de 35%. Dat is vrij hoog voor Engelse begrippen. De afgelopen jaren maakte de veehouder een snelle groei door met het bedrijf. Daarvoor kocht hij koeien aan. Een aantal bleken besmet met paratuberculose. De besmette dieren voert hij nu af.
Naast de afvoer wegens paratuberculose hanteert de veehouder een strikt regime rondom de vruchtbaarheid van de koeien. De gemiddelde tussenkalftijd is 370 dagen en driekwart van de melkveestapel is minder dan 200 dagen in lactatie. Om dit te bereiken neemt de veehouder resolute beslissingen in zijn fokkerijplanning. Alle koeien worden geïnsemineerd met gesekst sperma of sperma van Belgisch Blauw. Alle vaarzen worden geïnsemineerd met gesekst sperma. “Ze krijgen drie kansen voordat we ze met Belgisch Blauw insemineren.” De helft van de eerste kalfskoeien krijgt twee kansen om drachtig te raken van een gesekst rietje voor er een vleesstier op gaat. Bij de tweede kalfskoeien krijgt de 25% beste koeien twee kansen voordat er Belgisch Blauw in gaat. “We beginnen met insemineren zodra koeien de eerste tocht laten zien en stoppen ermee als ze voorbij de 200 lactatiedagen zijn. Wat niet drachtig raakt voeren we af.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht