Foto's: Mark Pasveer
Door de toegenomen energieprijzen en de aandacht voor CO2-reductie staat mono-mestvergisting volop in de picture. Jumpstart schaalt het aantal installaties op.
FrieslandCampina (RFC) zet via meerdere projecten actief in op de reductie van CO2. De doelstellingen zijn helder. De zuivelreus wil er samen met zijn leden-melkveehouders voor zorgen dat er in 2030 een 33% lagere broeikasgasuitstoot op het boerenerf wordt gerealiseerd. Voor 2050 staat het klimaatneutraal produceren van zuivel op de rol.
Mono-mestvergisting is een van de sporen om CO2 te reduceren. Met het oog op de klimaatdoelstellingen liggen er grote kansen voor het opwekken van groene energie uit mest, zo stelt RFC, dat ziet dat de markt vraagt om te versnellen op duurzaamheid.
Bij de ingebruikname van de eerste mono-mestvergister in 2016 sprak toenmalig RFC-topman Roelof Joosten de wens uit om in 2020 1.000 installaties te laten draaien. Dat bleek niet haalbaar. Het doel om Jumpstart – in eerste instantie een initiatief van RFC – verder uit te breiden is echter onveranderd. Namens RFC wil projectleider Jan Dirk van Mourik nu bewust geen verwachtingen creëren.
“Destijds hebben we concrete aantallen genoemd. Dat hebben we losgelaten. Maar de ambitie is onveranderd: we willen stimuleren dat er meer mono-mestvergisters komen en verder opschalen.”
Jumpstart heeft een samenwerkingsverband met drie leveranciers van installaties. Het gaat om Biolectric, HoSt en Biogas Plus. Biolectric levert de installaties met een warmte-krachtkoppeling (wkk), voor de productie van groene stroom en warmtebenutting. Biogas Plus en HoSt leveren mono-mestvergisters voor de productie van groen gas.
Hoeveel mono-mestvergisters zijn er onder de vlag van Jumpstart in gebruik?
“Op dit moment zijn dat er 36. In 2022 zijn er geen nieuwe mono-mestvergisters opgestart. Dat zagen we al langer aankomen. Toch is er vorig jaar veel veranderd. Twee dingen liggen daaraan ten grondslag. Na de Russische inval in Oekraïne namen de energieprijzen fors toe. Dat heeft de interesse in mono-mestvergisting flink aangewakkerd en voor momentum gezorgd. Daar komt de aandacht voor CO2-reductie nog eens bovenop. ”
Hoeveel boeren overwegen te beginnen met mono-mestvergisting?
“Met honderden geïnteresseerde boeren is er volop interesse. Ik verwacht dat er de komende jaren meer installaties worden geplaatst. FrieslandCampina heeft 100 geïnteresseerde leden-melkveehouders alvast gestimuleerd met een bijdrage van € 1.000. De maximale ruimte voor deze stimuleringsbijdrage was zomaar vergeven. Het geld kan gebruikt worden voor het aanvragen van een vergunning en SDE-subsidie. Afhankelijk van onder andere de bedrijfsgrootte wordt gekozen voor het produceren van stroom of van groen gas. Daarnaast zijn er initiatieven waarbij meerdere melkveebedrijven via één gasleiding direct aan een productielocatie van FrieslandCampina willen leveren.”
Mono-mestvergisting past niet op ieder bedrijf. Schaalgrootte is vereist. Over welke omvang hebben we het dan?
“Voor melkveebedrijven met een wkk – die groene stroom opwekken en warmte hergebruiken – gaan we uit van minimaal 175 koeien. Bedrijven die inzetten op de productie van groen gas hebben 300 of liever nog 400 koeien. Niet alleen omvang is van belang. Met een dichte vloer – voor het vergisten van dagverse mest – is het hoogste rendement te behalen. Er zijn goede oplossingen voor het dichtleggen van stalvloeren.”
Wat is de terugverdientijd van de investering?
“Dat hangt heel erg af van de businesscase. Die is bedrijfsspecifiek. De reële terugverdientijd ligt tussen 5 en 10 jaar. Het is ook de vraag wat er de komende 5 jaar op de energiemarkt gaat gebeuren. Waar geloof je in en waar hou je rekening mee? Dat is een worsteling bij het maken van businesscases.”
Kan mono-mestvergisting ook zonder SDE-subsidie?
“Vandaag de dag is het misschien rond te rekenen. De prijzen op de energiemarkt veranderen echter continu. Daar moet je mee oppassen. Het is ook niet zo dat de hoge energieprijzen direct bij de boer terechtkomen. Dat ligt een stuk ingewikkelder. De melkveehouders die via Jumpstart aan mono-mestvergisting doen, ontvangen SDE-subsidie voor de productie van groen gas of groene stroom en het benutten van warmte. SDE-subsidie biedt zekerheid voor de financiering en geeft bovendien de onderkant van de businesscase aan.”
FrieslandCampina zet volop in op CO2-reductie. Melkveehouders die daaraan bijdragen ontvangen een premie. Heb je met een mono-mestvergister direct de maximale premie te pakken?
“Nee, het gaat om een combinatie van maatregelen. Leden-melkveehouders die erin slagen om minder CO2-equivalenten per kilo melk uit te stoten, ontvangen een toeslag die kan oplopen tot maximaal 1,5 cent per kilo melk. Met een mono-mestvergister alleen gaat het om een plus van 0,3 cent per kilo melk. De KringloopWijzer is een waardevol instrument om de CO2-footprint te toetsen en de CO2-reductie wetenschappelijk onderbouwd te kunnen vermarkten. Met een mono-mestvergister kun je de CO2-uitstoot met 7% verlagen. Voor het reduceren van de CO2-uitstoot kun je daarnaast ook denken aan het inzetten van een voeradditief als Bovaer en het gebruik van ontbossingsvrije soja. Ook het nog efficiënter omzetten van gras in melk wordt beloond.”
De stikstofcrisis zorgt voor grote onzekerheid in de agrarische sector. Hoe worden de ambities van Jumpstart hierdoor geraakt?
“Voor mono-mestvergisting is het niet anders dan voor andere investeringen in de sector. Hoe dichter een bedrijf zich bij een Natura2000-gebied bevindt, hoe groter de uitdaging. We zien echter volop kansen en komen veel positief gestemde leden-melkveehouders tegen die de marktkansen willen benutten.”
Onbekend maakt onbemind. Zijn provincies en gemeenten voldoende bekend met de techniek en de mogelijkheden van mono-mestvergisting?
“Mono-mestvergisting wordt steeds bekender. Dat neemt niet weg dat je als melkveehouder ondernemend moet zijn om het op je bedrijf voor elkaar te krijgen. Dat lukt op de ene plek gemakkelijker dan op de andere plek. We zien nog altijd grote verschillen tussen gemeenten, zelfs als die zich in dezelfde provincie bevinden. Ook banken reageren verschillend. Met het oog op het behalen van de klimaatdoelstellingen zou er juist een positieve houding moeten zijn ten opzichte van boeren die met mono-mestvergisting aan de slag willen.”
Wat is volgens u de potentie van mono-mestvergisting?
“De productie van groen gas uit mest is zeer kansrijk, zeker als je kijkt naar de klimaatdoelstellingen. Jumpstart is betrokken bij het opzetten van hubs rondom stedelijke gebieden, waarbij groen gas van meerdere melkveebedrijven bij elkaar wordt gebracht. De vraag naar groen gas neemt toe, zeker als er straks ook nog een bijmengverplichting van groen gas wordt ingevoerd. De kracht van mono-mestvergisting is de eenvoud. Het is een simpel concept, met een constante input van dagverse mest zonder co-producten. Het is een bewezen techniek. De onzekerheden waarmee we in 2016 zijn begonnen zijn weggenomen.”
U hebt op uw eigen melkveebedrijf ook een mono-mestvergister in gebruik. Hoe draait de installatie?
“We werken nu anderhalf jaar met een mono-mestvergister van Biogas Plus. De installatie draait voorspelbaar. In 2022 hebben we 350.000 kuub groen gas geproduceerd, 10% meer dan de SDE-doelstelling. We hebben € 1 miljoen geïnvesteerd en verwachten de installatie in 5 tot 6 jaar terug te verdienen. We liggen nog wat achter op dat schema, maar we zijn aan het inhalen.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht