Streekgebonden kwaliteitsproduct, geen bulkproductie

25-10-2021 Updated on: 20-01-2023

Management Binnenland

Foto: Ronald Hissink

Wijnboer John Huisman en melkveehouder Evert Kremer maken zich sterk voor streekgebonden kwaliteitsproducten. Zoals Reestlander wijnen van De Reestlandhoeve of Beemster kaas van Cono-melkveehouders. Ze geloven niet in bulkproductie.

Bij aankomst op Wijngoed en Zorghoeve Reestlandhoeve in Balkbrug (Ov.) valt direct de kwaliteit van de professionele en prachtig ingerichte Wijnbarn op. In deze grote open ruimte in de historische boerderij, herinneren vooral de oude hoge eikenhouten spanten nog aan de voormalige koeienstal. “Ondanks een moeilijk jaar zijn we toch erg tevreden over de kwaliteit van onze druiven van dit jaar. 2021 belooft een goed wijnjaar te worden, maar dat lukt alleen met jarenlange ervaring”, weet John Huisman, die al 18 jaar wijnboer is.

De voormalig melkveehouder raakte in december 2002 enthousiast over de wijnbouw na een gesprek met Roelof en Ilse Visscher, eigenaren van Wijngaard Hof van Twente. “Zij waren in 2000 al gestart met wijnbouw en een wijnmakerij. Toen stond dat in Nederland nog in de kinderschoenen. Bij veel pioniers was de wijn nog te zuur, maar de wijn van Visscher smaakte goed.

In 2003 en 2004 besloten we om in totaal 10.500 wijnstokken te planten”, vertelt Huisman. Hij becijferde dat investeren in een eigen wijnmakerij niet uitkon. “Daarom werken we samen met Hof van Twente, die een Duitse wijnmaker inschakelt voor de broodnodige kennisoverdracht. Onze druiven gaan naar de Bentelose wijnmakerij, waar ze worden verwerkt tot Reestlander wijnen. We laten witte, rode en rosé wijn maken en port.”

Grillen van de natuur

Voorheen produceerde Huisman altijd biologisch, maar vanaf dit jaar niet meer. “We hebben dit seizoen voor het eerst last gehad van zwartrotschimmel. We moesten deze schimmel bestrijden met gewasbeschermingsmiddelen, anders raak je de hele wijngaard kwijt. Daardoor zijn we het Skal-certificaat kwijt”, zegt Huisman. Gelukkig heeft dat economisch weinig impact. Want de wijnmakerij van Visscher is niet Skal-gecertificeerd, waardoor Huisman zijn wijn nooit onder EKO-label heeft verkocht.

Melkveehouder Evert Kremer luistert aandachtig naar zijn gesprekspartner en diens koerswijziging in 2002. Ook Kremer ervaart op zijn bedrijf de grillen van de natuur. “Er is geen jaar hetzelfde. Dat is lastig, maar dat maakt ons vak ook uitdagend”, zegt Kremer. “Dit voorjaar was het erg nat en koud, waardoor we pas laat konden maaien. Ook in de zomer was het steeds tussen de buien door gras oogsten en het eiwitgehalte van gras viel tegen. Daar moet je op bijsturen.” Huisman moest dit seizoen ook flink corrigeren in zijn druiventeelt. “Veel beregenen door nachtvorst in het voorjaar en dunnen van druiven door uitspoeling van meststoffen. Dat kost opbrengst, maar we moeten een goede druivenkwaliteit behouden”, zegt Huisman, die al vele nationale en internationale prijzen won voor de Reestlander wijnen.

Evert (53, links op de foto) houdt in maatschap met zijn vrouw Allina (50) in Stegeren (Ov.) 120 koeien en 75 stuks jongvee. Evert is daarnaast bestuurlijk actief als voorzitter van CONO Kaasmakers. John Huisman (56, rechts) runt samen met zijn vrouw Wilma (55) en zoon Bas (23) een druiventeeltbedrijf in Balkbrug (Ov.). Daarnaast is er dagbesteding voor mensen met Alzheimer.

Geen bulk, maar specialiteiten

Beide Overijsselse ondernemers vinden dat agrarisch Nederland moet produceren voor het hogere segment. “Bulk moet je produceren in landen waar dat veel goedkoper kan dan in Nederland”, zegt Kremer. “Daar kunnen wij niet mee concurreren.”

Daarnaast ziet Kremer dat steeds meer Nederlandse consumenten willen weten waar hun voedsel vandaan komt. “Naast herkomst, vinden ze dierenwelzijn en milieu steeds belangrijker. Daar speelt onze kleinschalige coöperatie Cono Kaasmakers op in. In 2002 met weidegangpremie, in 2008 met het Caring Dairy-concept, in 2018 met GMO-vrije productie en nu met de ambitie om klimaatpositief te produceren”, zegt de melkveehouder en Cono-voorzitter. De Beemster kaas is dit jaar door de consument opnieuw uitgeroepen tot het meest duurzame kaasmerk van Nederland. Dat blijkt uit de Sustainable Brand Index 2021.

Huisman herkent veel in het verhaal van Kremer. “Wij moeten het ook hebben van kwaliteit, streekgebonden en rechtstreekse afzet naar de consument. De laatste jaren loopt de wijnverkoop via onze website erg goed, maar dat is ook wel anders geweest.” Door de crisis rond 2010 gaven mensen minder geld uit aan luxeproducten, zoals kwaliteitswijn. “Toen was een faillissement dichtbij”, zegt Huisman.

Om te overleven, begon de familie Huisman in 2012 met dagbesteding, hoofdzakelijk voor mensen met Alzheimer. Wilma komt uit de zorg en heeft dit professioneel opgepakt. De inkomsten uit de zorgtak zijn ongeveer gelijk aan die uit de wijnverkoop. “De beginjaren waren ook niet makkelijk, want er was te weinig bekend over hybride rassen en druiventeelt in Nederland. Tijdens een rondleiding in onze wijngaard zei een ondernemer dat ik tien jaar nodig zou hebben om de afzet van de wijn goed voor elkaar te krijgen. Hij heeft gelijk gekregen.”

Niet met de massa mee

Zowel Kremer als Huisman zien vooral toekomst in streekgebonden kwaliteitsproducten met een eerlijk verhaal naar de consument. Beiden geloven in vermarkting via beleving en proeven. “Onderscheid op smaak van kaas is heel erg belangrijk. In kaasspeciaalzaken kun je mensen nog laten proeven en adviseren en dat werkt”, zegt Kremer. Huisman weet dat hij met wijnproeverijen op zijn bedrijf consumenten kan overtuigen van de goede wijnkwaliteit. “Mensen zijn nog altijd wat sceptisch over Nederlandse wijn. Maar als ze hebben geproefd, gaan ze met twee dozen wijn naar huis en zie je vaak herhalingsaankopen.”

Kremer vertelt dat 410 veehouders melk leveren aan Cono Kaasmakers. “Zij leveren jaarlijks 420 miljoen liter melk, waarvan ongeveer driekwart in de kaasproductie gaat. Naast de verkoop van kaas via supermarkten, met Beemster als hoofdmerk, wordt veel kaas verkocht via speciaalzaken en exportmarkten.

Cono Kaasmakers wil niet meer kaas maken dan waar afzet voor is”, zegt Kremer. Hij is graag bezig met de afzet van zijn eigen product en met het vergroten van de betrokkenheid van leden bij hun coöperatie. “De markt is vraaggedreven en een eerlijke prijs is alleen mogelijk met premiumproducten en evenwicht in vraag en aanbod. Cono is daar de afgelopen 20 jaar goed in geslaagd en betaalde een ruim bovengemiddelde melkprijs.”

Huisman wil met zijn wijngaard groeien tot maximaal 5 hectare en kleinschalig blijven. “Dankzij de uitbouw van onze naamsbekendheid, zijn we nu zover dat we de gehele oogst kunnen doen met vrijwilligers. Ze komen uit heel Nederland en zijn stuk voor stuk erg enthousiast om ons te helpen bij de oogst. Dat is ontzettend mooi”, vertelt Huisman. “Bij veel grotere volumes wijn is afzet naar supermarkten nodig. Daar zien wij geen heil in vanwege onze lagere marge”, zegt Huisman.

Het gezin kiest liever voor verbreding met agrotoerisme. “Dat past uitstekend bij wat we nu al hebben opgebouwd. Onze zoon Bas heeft een hbo-opleiding marketing en communicatie gevolgd en verdiept zich verder met een internationale wijnopleiding.” Kremer heeft geen opvolger en richt zich niet op groei van zijn bedrijf, maar op groei in efficiëntie en ondernemerschap. Dat laatste doet hij ook graag buiten zijn bedrijf. “Binnenkort geef ik na drie jaar het stokje van Cono-voorzitter over en ga ik op zoek naar een andere uitdaging buitenshuis”, zegt Kremer, die de verzorging van zijn vee met een gerust hart overlaat aan zijn medewerker. “Delegeren is ook ondernemerschap”, lacht hij.