‘Strategie kiezen en optimaliseren’

De melkprijs is ‘best’, maar dat betekent niet dat veehouders achterover kunnen leunen, aldus Fonterra-topman Theo Spierings.

‘De wereldmarkt is continue in beweging; de melkprijs kan zo weer kelderen, maar wanneer weet niemand. De ondernemende boer kiest een strategie, maakt een begroting, houdt de kostprijs laag en houdt een buffer achter de hand voor mindere tijden.” Daarmee beet Fonterra CEO Theo Spierings vanuit Nieuw-Zeeland het spits af bij het evenement ‘Ondernemen in de Melkveehouderij’ dat Boerderij donderdag 14 september in Drachten organiseerde.

Fonterra is een enorme speler op de zuivelmarkt, met voor Nederlandse boeren niet te beseffen jaarcijfers. Toch zijn er overeenkomsten met de Nederlandse melkveehouderij. “Ook in Nieuw-Zeeland moeten we op Nitraat en fosfaat letten. Het is nog niet zover als in Nederland, omdat we hier meer land hebben, maar het wordt in de toekomst een beperkende factor”, voorspelt Spierings.

Spierings: “In de toekomst moeten 9 miljard monden gevoed worden, zuivel speelt een belangrijke rol in de dagelijkse proteïnebehoefte.” Hij pleit dan ook voor volledig open grenzen en afzien van overheidsbemoeienis. “Alle ondersteuning van buitenaf is weggegooid geld. Het is belangrijker voor melkveehouders om op schaal te produceren en de kostprijs laag te houden.”

Kritieke opbrengstprijs

“De melkprijs is fragiel, bij het kleinste tekort schiet de prijs omhoog en andersom ook”, aldus agrarisch adviseur Johan Achten. Op de melkprijs heeft de veehouder geen invloed, beter focust hij zich op de kritieke opbrengstprijs (KPO) die alle contante uitgaven dekt. De hoogte daarvan is bepalend hoe je als ondernemer door prijsdalen komt. Die KPO moet onder de 29 cent per liter zijn.

Als de melkprijs wel goed is, is het belangrijk een buffer te vormen. Achten adviseert zo’n € 750 per koe aan te houden. “Liefst in cash, maar ik merk dat melkveehouders liever de sleufsilo’s vol hebben liggen dan dat er geld op de bank staat.” Een neventak als een boerencamping of ijswinkel kan zorgen voor extra inkomsten die vooral welkom zijn in tijden van lage melkprijzen en bijdragen aan de beoogde buffer. Belangrijk is dat de schaal ervan in verhouding staat tot de grootte van de melkveehouderij. Een B&B telt niet aan om de pijn van een lage melkprijs op een bedrijf met 500 melkkoeien te verlichten.

Strategie

De bezoekers waren het erover eens: boeren doe je met passie en elke ondernemer heeft z’n eigen werkwijze, waar ook een strategie bij hoort. Drie ondernemers vertelden over hun strategie. Jan Schouten koos ervoor in een paar jaar tijd zijn bedrijf flink uit te breiden, met koeien en grond. “Ik zoek graag de grenzen op en ga er soms overheen. Ondernemen moet een uitdaging zijn.” Melken doet hij alleen als er wat aan te verdienen is. “Als de melkprijs laag is, loop ik naar de krachtvoercomputer en haal ik er 2 cent per kilo vanaf.”

Iets voorzichtiger is Harm Holman. Hij is in zijn bedrijf op zoek naar de optimalisatie. “Tussen de 160 en 200 koeien, daar ligt mijn grootste rendement, dat zoek ik op.” Holman streeft ernaar zijn investeringen zoveel mogelijk uit eigen verdiensten te betalen, geen schulden te maken en zeker geen investeringen te doen om maar geen belasting te hoeven betalen. “Leasen is voor losers. Wie niet genoeg geld heeft, is geen goede ondernemer.”

Het rendement is belangrijk, elke cent moet wat opleveren. Adviseur van Achten houdt kantoor in België, maar heeft ook klanten in ons land. “Nederlandse boeren hebben het vaak over terugverdienen, Belgen hebben het over bijverdienen,” ziet hij regelmatig.

Fokkerij

In de jaren zeventig leken fokkerijen het erover eens: de Holstein is de ultieme melkkoe. Stieren met hoge fokwaardes voor weerstand, benen en productie werden massaal gebruikt. De afgelopen 10 jaar lijken de resultaten te stagneren. Jan Hiddink van Koole & Liebregts ziet dat dit het gevolg is van verhoogde verwantschap. Hij is licht kritisch over de werkwijze van Schouten. “Niet alle Holsteins houden zich goed als ze minder krachtvoer krijgen.” Een oplossing is kruisen, daardoor krijgen koeien meer weerstand, zijn ze gezonder en stijgt de productie uiteindelijk ook mee, is zijn filosofie.

De algemene conclusie van de dag? Melkveehouders moeten zich voorbereiden op de toekomst; een bij hen passende strategie kiezen, eraan vasthouden en vooruitdenken met de rekenmachine in de hand.