Goed uitkuilen vraagt confrontatie met zuurstofinslag

Onder het kuilplastic van een kuil ligt voor duizenden euro’s aan waarde. Goed uitkuilen zorgt ervoor dat er zo weinig mogelijk verloren gaat.

De kwaliteit van mais- en graskuilen wil je optimaal benutten. Dat doe je door de kuil goed te bewaren. Maar ook het uitkuilen is hierin belangrijk.

Broei, schimmels of verminderde smakelijkheid

Verlies tijdens het in- en uitkuilen uit zich als koeien niet de gewenste hoeveelheid melk van het oorspronkelijk geoogste product maken. Dat kan bijvoorbeeld komen door broei, schimmels of een verminderde smakelijkheid. Het niet goed aanrijden van de kuil is een mogelijke oorzaak. Of door te grof hakselen en een te lage voersnelheid.

Verschillen per kuil

Hoeveel droge stof, en dus geld, er verloren gaat bij het in- en uitkuilen verschilt per kuil. De broei of schimmelvorming verschilt per kuil. “Ervaringen uit de praktijk spreken dat mogelijks jaarlijks wel de helft van de veehouders ongewild geconfronteerd wordt met broei of schimmel”, zegt Arjan Lassche, Agro service manager bij KWS Benelux. “In de literatuur wordt hierover gemeld dat het verlies van voederwaarde door broei kan oplopen tot ongeveer 10%. Wanneer een hectare mais een waarde vertegenwoordigd van € 2.000, dan gaat het in dit geval om een verlies van € 200 per hectare.”

Een ander, niet direct in geld uit te drukken gevolg van broei is een minder goede opname door het vee als gevolg van een minder smakelijk product. “Grof gezegd kost elke kilo droge stof die een koe niet vreet, 2 kilo melk”, zegt Bob Fabri, productmanager bij Eurofins Agro. “Smaakverbeteraars kunnen het probleem van een minder smakelijke kuil beheersen maar het neemt je probleem niet weg. De kuil is nog steeds van minder goede kwaliteit.”

Grof gezegd kost elke kilo droge stof die een koe niet vreet, 2 kilo melk

^{Bob Fabri, productmanager bij Eurofins Agro}

Broeiremmers

Als je eenmaal broei hebt in de kuil, dan kan je overwegen om broeiremmers toe te voegen, maar de kwaliteit zal minder blijven. “Echt broeiende gedeeltes van kuilen kan je het beste weggooien, hier kunnen bacteriesporen in zitten die de jaargetijden kunnen overleven. Niet op de mesthoop gooien, dan komen ze via het uitrijden van de mest weer het land op en terug de kuil in, maar echt afvoeren. In de groene container zeg maar. Anders blijven de broei veroorzakende bacteriën op je bedrijf aanwezig.”

Voersnelheid

Bij warm weer adviseert Fabri een voersnelheid voor gras en mais van twee meter per week. “Dat geldt dan vooral veehouders die niet de mogelijkheid hebben om gewicht op de kuil te zetten bij het snijvlak. De kuil bovenop aandrukken met bijvoorbeeld balen zorgt voor minder zuurstofinslag, en dus dat de slechte micro-organismen minder snel groeien.”

Uitkuilapparatuur

Bij warm weer kan je beter twee keer per dag kuil snijden vanwege broei. “Dat kost tijd, maar je beperkt de broeisnelheid er wel mee. Een open kuil is in direct contact met zuurstof. Onder die omstandigheden kunnen slechte micro-organismen goed groeien.”

Uitkuilverliezen kan je beperken door de kuil glad af te snijden met scherpe messen. “Botte messen zorgen ervoor dat er plukken uit de kuil steken, wat resulteert in meer zuurstofinslag. Ook daar voelen de slechte micro-organismen zich goed thuis.”

Niet wringen en drukken

Probeer ook niet te wringen met uitkuilapparatuur. “Pak tijdens het lossnijden of happen een hoeveelheid wat in de bek van de machine past en rij dan weer naar achteren”, zegt Mark de Beer, ruwvoerexpert bij Groeikracht. Wringen en drukken in de kuil zorgt voor een verhoogd risico op zuurstofinslag, en dus voor broei. “Dit speelt vooral bij graskuilen een rol. Maiskuilen laten zich makkelijker happen omdat de voerdeeltjes kleiner zijn.”

Gronddek

Het gronddek wil je zo lang mogelijk op de kuil laten liggen. Open je de kuil voor een nieuwe week, schuif het gronddek dan net zo ver als de voersnelheid op. “Je wilt het er zo lang mogelijk op laten liggen,” zegt De Beer. “Het gronddek is vrij zwaar dus het drukt continue lucht uit de kuil. En de vorm past zich aan naar de kuil.”

‘Het kuilkleed ademt en houdt de kuil droog en fris’

Een kuilkleed is niet alleen zwaar, het laat ook lucht door. “Trek het kleed er bij slechte weersomstandigheden, zoals veel wind of regen, weer terug over de open kuil. Dit kan ook met een plastic zeil, maar daar blijft de warmte onder hangen. Het kuilkleed ademt en houdt de kuil droog en fris”, zegt De Beer. Het blijven afdekken van maiskuilen is over het algemeen belangrijker omdat de vogels hier graag van mee eten. “Vogels pikken de maiskorrels eruit. Dat is de energie voor de koeien.”

Warm weer

Als de temperatuur buiten oploopt, trek de kuil dan wat minder ver open. “Als je hem onder normale omstandigheden voor een week opent, doe het dan nu voor een dag of drie. Dan ligt het voer langer bedekt, en is het dus beschermt tegen de hitte”, vertelt de Beer.