De voorhoede

U hebt er vast over gelezen, onlangs is het SER-rapport Versnelling duurzame veehouderij naar buiten gekomen. Het was een voorrecht om hierbij betrokken te zijn. De opdracht aan de commissie Nijpels was met voorstellen te komen voor het verbeteren van de economische perspectieven, de verdere verduurzaming en versterking van het maatschappelijke draagvlak voor de gehele veehouderij. Het gaat dus om de 3 P’s van duurzaamheid, in de volle breedte. People, Planet én Profit, dus inclusief de economische aspecten. Je moet immers eerst geld verdienen voordat je kunt verduurzamen. Dit laatste wordt vaak over het hoofd gezien.

De zuivel is een grote mondiaal opererende business. Onze internationale perspectieven zijn erg goed, juist doordat er de laatste jaren een grote moderniseringsslag heeft plaatsgevonden in alle schakels van de zuivelketen. Het behoud van onze concurrentiepositie is essentieel. Waar mogelijk kunnen we die nog versterken. Dit zal dan moeten binnen de nationale en steeds vaker Europese voorwaarden die het milieu en maatschappij aan de sector stellen. Een geruststellende gedachte is dat dit niet alleen in Nederland en de EU speelt, maar ook in andere exporterende en importerende zuivellanden, zoals China.

Voorlopers laten nu al zien dat je mét verduurzaming ook geld kunt verdienen. Vaak weten ze extra opbrengsten te genereren, zonder dat de kostprijs van de melk te veel oploopt. Het draagt zo bij aan onze mondiale koppositie. Het ‘versterken van de voorhoede’ is daarom in het SER-rapport als eerste aanbeveling opgenomen. Ondernemers die zich willen en kunnen ontwikkelen in de richting van zo’n duurzame toekomst, verdienen meer fysieke ruimte én ondersteuning. Bij de voorhoede wordt gedacht aan zo’n 30% van de bedrijven. Zij passen de best beschikbare methoden en technieken toe voor het duurzaam, eerlijk en transparant produceren van gezonde zuivelproducten van hoge kwaliteit. Omdat duurzaamheid in de praktijk vele vormen kent, en er niet één duurzame manier van produceren is, biedt dit veel melkveebedrijven een mooie kans mee te doen. De selectie van de beste technieken die de voorlopers toepassen wordt regelmatig herzien, zodat de ‘best practice’ voortdurend onder de aandacht wordt gebracht bij alle bedrijven.

Melkveebedrijven die tot de voorhoede behoren of daarbij willen aansluiten, zouden meer experimenteerruimte moeten krijgen in regelgeving bij de introductie van de nieuwe methoden en technieken. Denk dan aan tijdelijke vrijstelling van regels, vergunningen en ruimte voor groei. Ook moeten overheden en banken zorgen voor betere toegang tot financiering, zoals verbreding van de Groenfinanciering, fiscale voordelen, garantiefaciliteiten en subsidies. Ten slotte moet er gerichte ondersteuning komen vanuit de kennisinstellingen voor kennisoverdracht naar ondernemers en onderzoek op het terrein van duurzame innovatie in de praktijk.

Persoonlijk denk ik dat veel van de huidige melkveebedrijven die nu nog niet tot de zogenaamde voorhoede behoren, goed aan de ‘best practice’ kunnen voldoen. Ze komen daarmee ook in aanmerking voor bovenstaande ondersteuning. Een wenkend perspectief dus voor een hele grote groep van melkveehouders. Staatssecretaris Martijn van Dam heeft toegezegd dit advies van de SER zo snel mogelijk om te zetten in daadwerkelijk beleid. Dan kunnen we aan de slag.