Zuivelmarkt veert op na moeizame periode

De zuivelmarkt heeft sinds september de weg naar boven gevonden. Als eerste stegen prijzen van vloeibare producten room en magere-melkconcentraat. In het kielzog volgden boter en mageremelkpoeders ook. Kaas is het hele jaar al stabiel in prijs. Het lijkt lastig te achterhalen waar deze ommekeer vandaan komt en hoe lang deze stijging aanhoudt.

Aanvoer wisselvallig

De melkaanvoer in Europa is wisselvallig. Frankrijk blijft achter de feiten aanlopen en komt niet op het niveau van een jaar eerder. In Nederland en Duitsland was de melkaanvoer geen probleem. Door een redelijke zomer met niet al te hoge temperaturen zou een scherpe daling in de aanvoer nog weleens mee kunnen vallen. Toch is de seizoensgebonden daling nu scherper in Nederland dan vorig jaar. Inmiddels is de aanvoer in september 1,2% lager dan in 2022. Het is aannemelijk dat de uitbraak van blauwtong een rol speelt in deze lagere aanvoer. Zuivelverwerkers zien in totaliteit wel een daling, maar die wijkt nog niet veel af van de traditionele seizoensmatige daling in de melkproductie. In Duitsland laat de aanvoer eenzelfde beweging zien als in ons land.

Productie niet indrukwekkend hoger

Europees gezien is de melkproductie niet indrukwekkend. Ingeschat wordt dat de melkproductie zo’n 0,7% hoger uitvalt dan een jaar eerder. Andere belangrijke melkproducerende regio’s komen net als Europa niet veel hoger uit dan in 2022. In de Verenigde Staten is in de eerste drie kwartalen slechts 0,2% meer gemolken en Nieuw-Zeeland heeft vanaf januari weliswaar 2% meer melk geleverd, maar in het nieuwe melkseizoen dat daar in juni begint, is tot augustus een achterstand van bijna 2% opgebouwd.
Om aan de wereldwijde vraag te kunnen voldoen wordt de stelregel van 1% groei in de melkaanvoer per jaar genoemd. Terwijl de wereldbevolking stijgt, vertoont de mondiale melkproductie juist een dalende trend.

Vraag moeizaam

De vraag naar zuivel wordt flink beïnvloed door de inflatie en stijgende prijzen voor levensonderhoud. Wereldwijd kijkt men veel naar China, maar van daaruit was weinig beweging zichtbaar. Het land had grote moeite de economie draaiende te houden, maar het stimuleert melkveehouders eveneens flink om de melkproductie op te schroeven.

Nieuw-Zeeland, de grootste mondiale leverancier van vollemelkpoeder, zag de stroom poeder richting China sterk afnemen en leverde flink in op de prijs van vollemelkpoeders. Nog steeds is het prijsniveau flink onder dat in de Europese Unie en de Verenigde Staten.

In Europa zat er ook in de zomer geen dynamiek in de markt. In september kwam daar verandering in. In navolging van de vloeistoffen werden ook boter en melkpoeder duurder. Mede gesteund door een aantrekkende vraag naar mageremelkpoeder vanuit olieproducerende landen verloopt de uitvoer beter. Dankzij een gunstige valutakoers was het ook aantrekkelijker van Europa te kopen dan van de VS of Nieuw-Zeeland.

Binnen Europa is de vraag nog maar gewoon. Voor de komende maanden zijn veel kopers al voorzien. Daar zit ook de onzekerheid bij producenten en handelaren: in hoeverre de vraag in het nieuwe jaar doortrekt.

Goede vooruitzichten

De maand december staat niet bekend als een wilde maand als het om zuivelhandel gaat. Verkopers proberen voorraden weg te werken om met opgeruimde opslagen te starten. Kopers trekken zich in de loop van december terug en blijven een deel van januari onder de radar. Op wereldniveau blijft de vraag toenemen door de groeiende bevolking.

Voor producenten blijft het in elke regio lastig te verdienen aan melkproductie. In Europa zijn naast gestegen kosten milieumaatregelen zwaarwegende factoren om door te melken. In andere regio’s drukken arbeidskosten flink door. De verwachting is dat de groei in de melkproductie hierdoor achter blijft lopen op de vraag.

Voorlopig zijn er op de termijnmarkten tekenen dat de zuivelmarkt in het eerste en tweede kwartaal van het komende jaar wat vriendelijker gaat verlopen dan dit jaar. Ook zijn er tekenen dat China zich weer roert op de wereldmarkt. Dat alles geeft voor de komende tijd een rooskleuriger vooruitzicht voor de melkveehouderij. Dat sentiment wordt door FrieslandCampina weerspiegeld door de melkprijs in november met € 1,25 te verhogen.