Zuivelmarkt negatief met kleine lichtpuntjes

De vetkant van de zuivelmarkt is al lange tijd stevig geprijsd. Welke richting de markt in zijn geheel op gaat, is lastiger te zeggen met een negatievere eiwitmarkt. Meer concurrentie kan het de EU moeilijker maken.

De melkaanvoer leek in Europa stevig uit te pakken in 2024. In ons land begon het goed, mede gestuwd door een extra schrikkeldag in februari. In de maanden erna kwam de aanvoer toch niet op het peil van 2023. In de eerste zes maanden van dit jaar blijft de aanvoer 1,5% achter op vorig jaar. Mede door blauwtong zijn er veel melkveehouders die de liters niet kunnen leveren. In Duitsland is de productie iets groter dan een jaar eerder en komt in het eerste halfjaar bijna 1% hoger uit. Ook in het grote productieland Frankrijk wordt 1% meer geproduceerd dan in het voorgaande jaar. Maar ten opzichte van het vijfjaarsgemiddelde loopt de productie daar nog steeds achter.

Verschillen binnen EU

In andere landen van de Europese Unie zijn verschillen groter. In Polen wordt flink meer melk aangevoerd dit jaar, terwijl juist in Ierland de productie fors achterblijft door slechte weersomstandigheden. Overall gezien groeit volgens de Europese Commissie de melkaanvoer met 1% in Europa.
In andere werelddelen zijn verschillen met vorig jaar niet heel groot. De Verenigde Staten zit ongeveer op hetzelfde niveau en Nieuw-Zeeland laat in de afsluiting van het melkseizoen een sterke teruggang optekenen. Uiteindelijk blijft de productie net een kleine 1% onder die van seizoen 2022/’23.

Vetkant blijft positief

De zuivelhandel loopt vooral bij vetproducten goed. De productie van boter is, eigenlijk al sinds de winter startte, terughoudend en voorraden zijn het hele jaar klein. Dat stuwt de prijs naar boven in de € 6.000 per ton.

De kaasmarkt is het hele jaar stabiel en positief en kende het eerste halfjaar eigenlijk geen zwakke momenten. Ondanks dat producenten volop produceerden, is de markt geen moment overspoeld met kaas en blijft de leeftijd van jonge kaas makkelijk binnen vastgestelde normen voor deze categorie.

Voor de eiwitkant is het verhaal een stuk negatiever. De prijs van mageremelkpoeder komt niet van het niveau waar het al ruim een jaar op schommelt. De vraag vanuit China is weggevallen. Die vraag is dan wel voor een deel overgenomen door landen als Algerije, maar dit is niet voldoende om een stuwende werking op de prijs te krijgen. Meer productielanden melden zich aan dezelfde vijver, waardoor concurrentie stevig blijft, ook de komende tijd.

Handel na de zomer weer op gang

De zomermaanden staan niet bekend om wilde handel. Dat komt pas eind augustus weer. Dan neemt de vraag ook weer toe. Veel kopers zijn nu gedekt, maar moeten nog product hebben voor de laatste maanden van dit jaar. Voor het komende halfjaar is het sentiment niet uitgesproken positief.

De Chinese vraag lijkt niet terug te komen door eigen productie en inflatie in het land. Dat betekent dat Nieuw-Zeeland, als grootste producent, andere markten moet aanboren om de wegvallende afzet van vollemelkpoeder product weg te zetten. Dat zijn ook de markten waar Europa zich op richt. Bij de aanbesteding van Algerije bleek in juli dat Wit Rusland concurrerend product kan aanbieden.

Ook Rusland, waar de productie stijgt, richt zijn pijlen op afzetmarkten die de EU al lang bedient. Momenteel zijn de melkprijzen goed en dat zou een groeiende melkproductie moeten stimuleren. Of Nederlandse melkveehouders dat kunnen, is maar de vraag. Net als in de rest van de Europese Unie kampen zij met strenge regels en in ons land drukt het wegvallen van derogatie extra zwaar.

Een lichtpunt is dat de vraag naar zuivelproducten wereldwijd naar verwachting toeneemt. Daarnaast neemt de concurrentie onder de zuivelverwerkers verder toe, doordat in de komende jaren melkstromen kleiner worden. De zuigende werking naar zuivelproducten zorgt ervoor dat Europees zuivel zijn weg vindt op de wereldmarkt. Uiteindelijk lijkt het huidige uitbetalingsniveau voor melk meer de norm te worden.