Zuivelmarkt blijft stroef door veel melk

De zuivelmarkt staat weer flink onder druk nadat in februari de markt een tijdelijke opleving kende. Op het moment staan alle prijzen onder druk. Alleen kaasprijzen blijven nog op peil, maar een verwachte grotere productie geeft snel ook hier een slinger naar beneden aan. Een van de oorzaken is de flink grotere melkaanvoer in de laatste maanden.

In de eerste drie maanden van 2023 is de Nederlandse melkaanvoer ruim 4% groter dan in dezelfde periode van 2022. In het najaar van 2022 viel de melkproductie al zo’n 3,5% hoger uit dan het najaar van 2021. De ruwvoerkwaliteit is goed en kosten daalden op melkveebedrijven, waardoor flink door is gemolken in de afgelopen tijd. Zelfs in vergelijking met eerdere jaren valt de melkaanvoer groter uit. In 2021 was het productieniveau 2% lager dan nu en in schrikkeljaar 2020 kwamen de koeien ook niet op het niveau van dit jaar; gecorrigeerd nog steeds 0,5% onder het niveau van het eerste kwartaal van dit jaar.
In de ons omringende landen zijn de aanvoercijfers in aanloop naar de seizoensmatige melkpiek wisselend. In Duitsland komt in de eerste twee maanden bijna 3% meer melk dan vorig jaar. Frankrijk blijft volgens het Franse ministerie van Landbouw in diezelfde periode achter met 1,2%. Ook Italië kan het niveau van 2022 niet overtreffen. Door droogte blijft het land 3% achter. De Europese Commissie verwacht in haar short-term outlook dat dit jaar uiteindelijk 0,2% meer melk wordt geproduceerd in de EU.

Wereldwijd meer melk

De Verenigde Staten hebben meer melk dan in 2022. De gemiddelde aanvoer ligt de eerste drie maanden 1% boven die van 2022. Dat is echter minder dan de bijna 2% die vorig jaar werd ingeschat. Maandelijks is de voorsprong op vorig jaar telkens kleiner; van 1,4% in januari tot 0,5% in maart.
Op het Zuidelijk halfrond is Nieuw-Zeeland met een inhaalrace bezig. In juli van vorig jaar lag de productie nog bijna 6% achter, maar inmiddels is de melkproductie in februari van dit jaar 2,3% hoger dan een jaar eerder. In zijn kwartaalrapport verwacht Rabobank een plus van 3,1% over de eerste drie maanden.

Vraag naar zuivel

De opheffing van veel coronaregels in China rond de jaarwisseling zou volgens veel kenners een boost kunnen geven aan de wereldwijde vraag naar zuivel. Toch blijft de inmenging van China erg beperkt. Dat merkt ook Nieuw-Zeeland, de grootste producent van vollemelkpoeder. De Chinese koopinteresse blijft laag, waardoor de prijzen op de internetveiling van GDT sterk onder druk staan. Marktkenners verwachten dat China langzaam weer terugkeert op de internationale zuivelmarkt als voorraden opraken. Maar ook in China zijn de productiekosten hoog en is er een kleinere consumptie. Dat werkt niet mee aan een vlotte terugkeer van de Chinezen op de wereldmarkt. Doordat zuivelprijzen zoveel gezakt zijn, nemen landen in het Midden-Oosten en Afrika een deel van de zuivel over. Maar dat is niet voldoende om de sterke stijging van de zuivelproductie op te vangen.

Herstel nog ver weg

Europese zuivelproducenten hebben moeite om mee te komen op de wereldzuivelmarkt. Naast de relatief hoge prijzen, is de euro sterk ten opzichte van de dollar waarmee handel wordt gedreven. Binnen Europa is de vraag ook matig en blijft het spannend rondom het conflict in Oekraïne. Welke richting het op middellange termijn opgaat hang van veel factoren af. Het voorjaar is laat en de ruwvoerpositie op veel bedrijven is niet ruim. Als de melkprijs nog verder zakt, zou de melkaanvoer nog weleens harder kunnen doordreunen. In de zuivelhandel is men bezorgd dat de reactie op een kleinere melkaanvoer weer zo scherp is als de vorige keer. En dat prijsschommelingen ook weer scherp zijn. Op korte termijn is een verdere prijsdaling van gecontracteerde melk te verwachten, waarna een prijsherstel in de tweede helft van het jaar volgt.