Stikstofkunstmest kost 1,5 cent per liter melk extra

Meststoffen zijn twee tot drie keer duurder dan vorig jaar. Ondanks dat blijft optimaal bemesten nodig. Dat is goedkoper dan eiwit kopen.

In de loop van 2021 zijn de prijzen van alle meststoffen steeds verder gestegen. Voor melkveehouders betekent dat een forse extra kostenpost. De prijsstijging van KAS spant de kroon. In december 2021 kost KAS € 625 per ton, terwijl dat vorig jaar rond dezelfde tijd rond € 210 was. Ook fosfaat en kali zijn duurder. Fosfaat (tripelsuper) steeg in een jaar van € 370 naar € 585 per ton en kali 60 ging van € 285 naar € 540.

Theo Courtz, melkveespecialist Benelux van Yara, signaleert dat de inkoopprijs van meststoffen voor de handel twee tot drie keer hoger is dan vorig jaar. “De boer betaalt een hogere prijs voor meststoffen. Grofweg is een veehouder met de huidige prijzen 1,5 cent per liter melk extra kwijt aan stikstofkunstmest”, zegt Courtz.

Grotere vraag meststoffen

Naast stijgende energieprijzen, zijn er nog andere factoren die de prijs van meststoffen opdrijven (zie kader Oorzaken van hoge prijzen meststoffen). “Het is duidelijk dat krapte op de gasmarkt een niet eerder vertoonde prijsexplosie van meststoffen veroorzaakt”, zegt Terry van Loon, accountmanager Zuid-Nederland van Triferto. “Maar daarnaast leidde het wereldwijde economische herstel na de Covid-dip in 2020 tot een grote vraag naar mais, soja en granen. En daarmee tot meer armslag voor telers in veel landen buiten de EU om meer kunstmest te kopen.”

Van Loon geeft aan dat wij in Noordwest-Europa onze gewassen bemesten naar behoefte. In veel andere landen hangt de bemesting echter af van de prijs die telers voor meststoffen kunnen betalen. Door de hogere opbrengstprijzen van mais, soja en granen is er wereldwijd veel meer vraag naar meststoffen. Ook daardoor stijgen de prijzen sterk. Triferto verwacht nog een iets verder oplopende stikstofprijs, maar niet zo extreem meer. “Richting voorjaar zou het nog 20 tot 30 euro per ton kunnen stijgen. Hetzelfde geldt voor fosfaat en kali”, zegt Van Loon.

Logistieke problemen

Volgens Courtz en Van Loon is er geen schaarste aan meststoffen. Maar het is wel een uitdaging om de komende maanden meststoffen tijdig op boerenerven te krijgen. Zeker als het nog van ver weg moet komen. “Als iedereen tot het uiterste wacht met inkopen van meststoffen, loopt de distributie straks spaak”, zegt Courtz, die veehouders adviseert om de kunstmest voor de eerste snede gras in elk geval tijdig in te kopen (voor meer tips zie kader Hoe speel je in op hogere kunstmestprijzen?). “Minder bemesten, is geen optie, want elk kilo stikstof die je minder strooit, kost 15 tot 20 kilo droge stof per hectare”, weet Courtz. “En dan moet je niet alleen eiwitrijke producten aankopen, maar voer je ook mineralen aan en dat is niet gunstig voor de mestboekhouding.”

Van Loon merkt dat veel veehouders nog afwachten met inkoop van meststoffen en ook hij voorziet logistieke problemen. “Handel en eindgebruiker moeten nog relatief veel kunstmest ontvangen. Schepen en vrachtwagens voor aanvoer zijn moeilijk te vinden en veel duurder dan vorig jaar”, weet Van Loon. Luuk Hagting, inkoper meststoffen van Agrifirm, bevestigt dat transportmiddelen schaars zijn. “Het risico is groot dat klanten hun kunstmest niet op tijd geleverd krijgen.”

Van Loon vindt dat veehouders niet moeten wachten op een prijsdaling, voordat ze kunstmest bestellen. “Dat is geen goede reden, want de kans dat de prijs voor het bemesten van de eerste snede zakt, is vrijwel nihil. Bovendien zijn alternatieven voor KAS, zoals ureum en urean ook duur. Onder andere omdat China exportrestricties heeft voor ureum.” Volgens Hagting leidt onrust in Oekraïne tot hogere gasprijzen en dat maakt stikstofmeststoffen duurder. “De handelsboycot van de EU op Wit-Rusland vermindert de export vanuit dit land naar Europa met hogere kaliprijzen tot gevolg”, zegt Hagting.

Hoe dit voorjaar bemesten?

Komend voorjaar besparen op kunstmestbemesting is verkeerde zuinigheid. Daar zijn de deskundigen het wel over eens. “Kunstmest is ten slotte altijd nog goedkoper dan het kopen van extra eiwit, zoals sojaraap”, zegt Gert Anker, accountmanager van De Heus Voeders.

“Wij hebben voldoende meststoffen op voorraad en adviseren veehouders om van het vroegkoop-aanbod gebruik te maken. Dan heb je de gewenste soort meststof en hoeveelheid in februari in huis.” Verschillende andere aanbieders van meststoffen hebben ook acties lopen om tijdig kunstmest op het erf te hebben.

Wacht niet met bestellen van meststoffen, want dan is de kans groot dat je ze niet op tijd in huis hebt

Van Loon brengt de grasoogst voorjaar 2021 nog in herinnering. “Het meeste gras is laat gemaaid. Dat leverde forse kuilen aan droge stof op, maar met dramatisch lage eiwitgehaltes. Als je dat moet compenseren met soja-aankoop ben je duur uit. Elke kilo N uit soja is ruim tweeënhalf keer zo duur als een kilo N uit kunstmest, zelfs met de huidige hoge prijzen”, zegt Van Loon. Hij geeft aan dat stijgende kunstmestprijzen niet per se tot een lager rendement leiden. Want goede bemesting levert kwalitatief goed ruwvoer op. “Bovendien hangt rendement ook af van inkomsten en gelukkig stijgt de opbrengstprijs van melk.”