‘Schaalvergroting niet per se een zegen’

Flynth ontving een interessante e-mail van agrarisch adviseur en oud-melkveehouder Klaas Meijaard. ?De heer Meijaard was het niet eens met een artikel in het Flynth Magazine van najaar 2014. In het artikel schetst Frank Zeinstra – sectorleider Agro – de internationale kansen voor de Nederlandse melkveehouderij en hoe dit leidt tot schaalvergroting. Graag laten we de heer Meijaard ook zijn verhaal vertellen. Zo leren we van elkaars visie en gedachten.

Na het lezen van ons artikel Van Hollandse polder naar internationale markt: melkveehouderij in de hoogste versnelling! klom Klaas Meijaard meteen in de pen. Hij vertelt: “Vanuit mijn eigen ervaring en kennis ben ik namelijk tegen de huidige schaalvergroting in onze sector. Het ‘ecologische proces in de koe’ moet boven het financiële aspect staan. Zo zorg je voor goede melkproductie en houd je de kostprijs laag.”

Het gaat de verkeerde kant op

“Wat je nu in de melkveehouderij ziet gebeuren, is in mijn ogen een slechte ontwikkeling. De schaalvergroting komt uit de belofte, ik durf het zelfs een sprookje te noemen, dat na het wegvallen van het quotum gouden tijden aanbreken voor de Nederlandse melkindustrie. Door deze schaalvergroting wordt er alleen nog maar naar de financiële kant van het boeren gekeken. De kostprijs wordt laag gehouden door meer te produceren. Iedere koe moet dus steeds meer opleveren. Dit terwijl ik vind dat er vooral naar de ecologische kant gekeken moet worden: het vakmanschap van de boer. Een koe is een dier en een boer is een mens. Beiden zijn geen machines!”

“De boer kent zijn koe niet meer goed genoeg. Het ecologische proces, iets wat boeren in de breedste zin van het woord is, wordt nu aangezien als een economische wetmatigheid. De melkveehouder wordt in de tang genomen, door de politiek aan de ene kant en de melkfabrieken en veevoederleveranciers aan de andere kant. De druk is enorm om goedkoop zoveel mogelijk te produceren. Zonder dat de boer daar zelf echt keuzes in kan maken.”

De winst is bij de koe zelf te halen

“De winst is niet te halen in nog meer melkproductie door één koe, maar juist bij de koe zelf. Een koe is een herkauwer van grof spul, daar krijgt ze energie van en blijft ze gezond bij. Hierdoor geeft ze een goede kwaliteit melk. Verder is de kans op ziektes kleiner, waardoor er minder antibiotica nodig is. Ook is de mest bij goede voeding minder schadelijk voor het milieu.”

“Een voorbeeld: tegenwoordig hoeft een koe nog maar vijfenvijftig kauwslagen te maken om haar voedsel te verwerken. Dit moeten eigenlijk vijfenzestig kauwslagen zijn. Dan maakt de koe twee keer zoveel speeksel aan en moet ze harder werken, maar is er ook een goede en gezonde vertering. Helaas kost dit iets meer tijd en ligt de productie per koe iets lager. Doordat er vooral op cijfers wordt gestuurd, krijgt de koe niet genoeg tijd om te herkauwen. Hierdoor is ze minder fit en krijgt ze extra medicatie. Daardoor bevat de mest onnodig veel gevaarlijke stoffen. Nu de boerenbedrijven nog groter worden, neemt dit gevaar alleen maar toe. Daar komt nog bij dat wij al die schadelijke mest niet kwijt kunnen in Nederland. De akkerbouwer weigert – in mijn ogen terecht – de overtollige mest, ondanks plaatsingsruimte. De oplossing van het mestprobleem zit hem ook in het ecologische aspect: ga evenwichtiger voeren!”

De markt gaat veranderen

“Ik voorzie op korte termijn weer een melkplas en boterberg. Door het wegvallen van het quotum verandert de markt. We krijgen niet alles afgezet voor een goede prijs op de wereldmarkt. De wereldbevolking groeit en moet worden gevoed. Maar is het logisch om daarvoor aan koeien goede voedingsgrondstoffen als granen en soja te voeren, zodat de koe er weer melk van kan maken? Ik denk het niet. Verder is het helemaal niet zeker dat de vraag naar Nederlandse zuivelproducten stijgt. Hiermee wordt een gigantische gok genomen.”

“Mijn visie is daarom: als het ecologische model goed is en de koe mag koe zijn, dan is de kostprijs per liter melk ook laag. Je moet de kostprijs laag houden door goed naar het ecologische proces te kijken. Want een ecologisch optimum is ook het economische optimum. Zo heeft de melkveehouderij in Nederland een goede toekomst!”