Melkvee houden wordt opnieuw uitdagender

Het is een illusie te denken dat welke bedrijfstak dan ook onbelemmerd kan groeien. Na de sterke groei van de melkveehouderij als gevolg van het afschaffen van de melkquotering, was een volgende grens onvermijdelijk.

Melkveehouders en zuivelbedrijven maakten plannen en investeerden, gericht op de bijna magische datum van 1 april 2015. De melkproductie groeide sneller dan verwacht. De prima melkprijs van 2013 en 2014, gevolg van wereldwijd meer markt dan melk, maakte de stemming nog beter. En niet onbelangrijk: er waren de afgelopen jaren volop initiatieven en investeringen in kwaliteit en duurzaamheid.

Wat gebeurde er allemaal in 2015? Op 1 april ging het quotum er inderdaad af, wat in de samenleving niet onopgemerkt bleef. De melkprijs maakte een stap terug tot iets onder het langjarig gemiddelde, omdat er nu wereldwijd meer melk en minder markt is. In het voorjaar en de zomer legde de overheid de verantwoordelijkheid voor méér weidegang bij de sector en kwam met fosfaatrechten om de groei te begrenzen.

Is het glas voor de melkveehouderij nu halfvol of halfleeg? Ik twijfel niet: het glas is bijna driekwart vol!

Financieel is de melkveehouderij een ijzersterke sector, blijkt uit het Bedrijven Informatie Net van het LEI. Melkveehouders moeten een buffer hebben (en de meesten hebben die ook) om twee slechte jaren te kunnen overbruggen. De melkprijs is nu hooguit driekwart jaar onder het langjarig gemiddelde.

Maar er is toch de begrenzing van de groei, met de fosfaatrechten? Inderdaad en natuurlijk levert dat emotie op. Het is een illusie te denken dat welke bedrijfstak dan ook onbelemmerd kan groeien. Individueel maken ondernemers hun eigen keuzes. Dat leidt niet per definitie tot de beste keuze voor de sector.

In bijna alle sectoren beperken afzetmogelijkheden de groei: productie kan niet harder groeien dan de afzet. Of deze natuurlijke correctie in de melkveehouderij ook zo werkt, is overigens de vraag.

In ons dichtbevolkte land zijn ruimte en milieu in veel sectoren een belemmering voor groei. In de melkveehouderij geldt dat ook, alleen was de melkquotering een nog belangrijker beperking.

Na de sterke groei van de melkveehouderij als gevolg van het afschaffen van de melkquotering, was een volgende grens onvermijdelijk. Bleef over de vraag: wélke grens? Mestafzet, ruwvoeraanbod, ammoniak, weidegang of fosfaat? Het is goed dat de staatssecretaris daar nu duidelijkheid over geeft.

Natuurlijk gaan fosfaatrechten groei beperken en in Nederland de kostprijs verhogen. Hoeveel? Dat wijst de toekomst uit. Gaan de kosten voor fosfaatrechten bijvoorbeeld leiden tot minder druk op de markt voor landbouwgrond? Het is wél zaak dat alle melkveehouders samen laten zien dat ze verantwoord met fosfaat omgaan, met grondgebondenheid, mestverwerking en inzicht in evenwichtsbemesting.

Melkvee houden in Nederland wordt opnieuw uitdagender. De internationale uitgangspositie en het doel de beste melk te produceren, blijven onveranderd aantrekkelijk. Nederlandse melkveehouders kunnen als de besten inspelen op de wereldwijd toenemende vraag naar hoogwaardige zuivelproducten, ook al zijn er grenzen aan de groei.