Lichtpuntjes op de zuivelmarkt

De zuivelmarkt staat in Nederland momenteel onder druk, maar dat is niet gek aan het begin van het jaar. De vraag is in januari niet overweldigend; na een drukke decembermaand moet de handel nog weer op gang komen. Dit jaar is het niet anders, maar het is ook voor marktkenners nu lastig de richting te bepalen waarheen de markt zich gaat bewegen. De prijzen van boter en poeders verliezen terrein, maar er is ook geen sprake van grote prijsdalingen. Er zijn veel argumenten aan te voeren voor een verdere prijsdaling, maar ook voor prijsstijgingen zijn aanknopingspunten te vinden.

Melkaanvoer in stijgende lijn

Seizoensmatig zit de melkaanvoer in Europa in een stijgende lijn. Ook dit seizoen is dat af te lezen aan de cijfers. Nederlandse melkkoeien leverden volgens RVO.nl in december dagelijks gemiddeld bijna 37.000 ton melk. Dat is in vergelijking met een maand eerder maar liefst 6,5% meer, maar de hoeveelheid komt niet boven het niveau van 2022 uit. Daar blijft het 2,4% onder. Een oorzaak is de blauwtonguitbraak, waardoor de melkproductie significant lager uitvalt. Ook het grote aantal afgevoerde koeien drukte het aanvoerpeil in de afgelopen tijd. Volgens marktkenners speelt het afbouwen van derogatie op melkveebedrijven mee in de beslissing om minder koeien te melken.

In de ons omringende landen blijft de melkaanvoer eveneens achter in vergelijking met voorgaande jaren. In Duitsland is in heel 2023 weliswaar licht meer gemolken, maar zakt de aanvoer inmiddels. In Frankrijk is bijna in heel 2023 minder gemolken, maar daar is juist een stijgende lijn merkbaar in de laatste weken van het jaar. In Europa lijkt de melkinname in 2023 op nagenoeg hetzelfde niveau uit te vallen als in 2022.

In andere regio’s in de wereld ziet het er ook niet uit dat er plots veel meer melk geproduceerd wordt. In de Verenigde Staten worden melkveehouders geconfronteerd met hoge productiekosten en valt het productieniveau niet hoger uit dan in 2022. In Nieuw-Zeeland blijkt het productieniveau ook niet veel hoger uit te vallen.

Vraag blijft terughoudend

Door inflatie en hoge prijzen valt de vraag naar zuivelproducten tegen. Op dit moment is nog veel behoefte afgedekt. De verwachting is dat de markt op termijn wel meer in beweging komt. Ook is Pasen relatief vroeg, waardoor meer vraag naar bijvoorbeeld boter ontstaat. Toch blijft het lastig inschatten welke kant het op de Europese markt naartoe gaat. Op de wereldmarkt ziet het er niet bijster positief uit. Vooral China, een grote koper op de wereldmarkt, blijft door interne problemen langer van de markt dan wordt ingeschat. Het land kampt met economische tegenslag na de coronapandemie. Daarnaast heeft het veel inspanning geleverd om de eigen melkproductie flink op te schroeven. De euro staat sterk, waardoor concurrerende regio’s zoals de Verenigde Staten en Oceanië voor kopers interessanter zijn. Als laatste dragen de schermutselingen in de Rode Zee flink bij aan de kosten van transport.

Het wordt een spannend jaar voor de zuivelmarkt en uiteindelijk voor de boerenprijs van melk. De vooruitzichten op een seizoensmatige grotere melkinname en een terughoudende vraag duwen de melkprijs voor het moment terug. Het beperken van derogatie in Nederland en de kans dat blauwtong dit voorjaar weer toeslaat, zorgen ervoor dat de melkaanvoer in ieder geval in Nederland wellicht zal worden getemperd. De Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv) zal op termijn zeker bijdragen aan een teruggang in de melkinname. Andere Europese landen hebben zo ook hun regelgeving om de melkveestapel niet te laten groeien. Dit, in combinatie met een mogelijke toename in de vraag, kan straks zorgen voor oplopende prijzen.