Extreme prijzen zichtbaar in resultaten

Op melkveebedrijven neemt het belang van inzicht in de liquiditeit toe. De bedragen waar het om gaat, zijn bij de huidige aantallen groot terwijl banken en leveranciers kritisch zijn op krediet verstrekken. Volgens adviseurs zijn veel melkveehouders met een liquiditeitsprognose begonnen omdat de bank het vraagt. Maar als ondernemers er eenmaal mee werken, ondervinden ze ook voordelen van meer inzicht in de financiële situatie. Daarnaast is er een groep die het zelf belangrijk vindt om de vinger aan de pols te houden, zoals melkveehouder Michiel Scherders (zie kader).

De meeste liquiditeitsprognoses werken op basis van een rekenmodel met het verloop per maand. Prognosticeren gebeurt op basis van het historisch prijsverloop. Door te monitoren en bij te stellen, is de verwachting telkens zo actueel mogelijk. Om de liquiditeit beter in beeld te brengen, is een aantal tools beschikbaar. Zo heeft Agrovision in het boekhoudprogramma Mifas Online een compleet prognoseprogramma dat koppelbaar is met andere systemen en data-bronnen. Ook hebben accountants- en advieskantoren eigen systemen. Het kan ook eenvoudiger door alleen een globale schatting en/of gebruik te maken van een eigen systeem in Excel.

“Een liquiditeitsprognose maak je voor jezelf, om grip te houden op de rekening courant”, zegt Lubbert van Dellen, senior adviseur Food & Agri bij Flynth. “Om te kijken wanneer het beste past om facturen te betalen.” Van Dellen noemt het concretiseren van de onzekerheden die er zijn.

Inzicht is nu belangrijk

Deze tijd met hoge melkprijzen en moeilijk te voorspellen vooruitzichten zouden het animo voor het maken van een liquiditeitsprognose kunnen doen afnemen. Echt nodig is het nu immers niet, kan de gedachte zijn. Van Dellen somt vier tegenargumenten op waarom het juist nu wel een nuttige tool is.

Als er meer melkgeld binnenkomt, zijn er weliswaar in de basis minder zorgen over de betaalbaarheid van alles. Maar ook uitgaven zijn sterk gestegen. “Ook kunnen er nog naheffingen komen, moet btw worden betaald en komt de inkomstenbelasting nog om de hoek kijken.”

Een tweede argument is dat de afgelopen jaren min of meer genoodzaakt best veel met lease is gedaan. “Nu ontstaat er ruimte en moeten veehouders wel het gevoel hebben wanneer ze het beste kunnen investeren.” Verder zijn banken nu terughoudend met het financieren van uitbreiding en aankoop van fosfaatrechten. Het is dan heel handig om zicht te hebben op de ruimte op de lopende rekening en hoe die de komende tijd ontwikkelt. “Vroeger vulde de bank alle gaten op en we zien dat dat steeds moelijker gaat. Daarom moet de veehouder de lopende rekening zelf gaan managen.” Tot slot is de verwachting dat mais dit jaar aan de prijs gaat zijn waarbij verkopers concreet moeten kunnen maken wanneer de betaling plaatsvindt.

Aan veilige kant zitten

In de prognoses die het laatste jaar zijn gemaakt, zijn zowel de inkomsten als de uitgaven vanzelfsprekend hoger dan destijds geprognotiseerd. Zoals bekend gaat het vooral om het melkgeld, voerkosten en kosten voor kunstmest en energie. Maar veel andere posten zijn met de inflatie mee gestegen, zoals rekeningen van loonwerkers of aanschaf van machines. In algemene zin ontwikkelt de liquiditeit dit jaar positief.

Van Dellen adviseert altijd aan de veilige kant te zitten met de prognose van met name het melkgeld. “Je maakt de liquiditeitsprognose niet voor de meevallers, maar wilt weten hoe in te spelen op een minder goed scenario.” Hij ziet daarom dat in veel prognoses nu met 50 cent per kilo melk wordt gerekend, ook voor de rest van het jaar. “Alles waardoor de melkprijs hoger uitpakt is een meevaller.” De werkelijke verandering van de liquiditeit kan anders uitpakken maar nog steeds is goed te zien op welke momenten in de tijd met uitgaven kan worden geschoven.

Voorbeeld liquiditeitsprognose

Een voorbeeld van het inzicht dat de liquiditeitsprognose geeft is via een webinar van Agrovision in samenwerking met Accon AVM (Flynth)via een link op de website van Melkvee100Plus terug te kijken. De drie grafieken op deze pagina’s geven aan hoe een paar posten zijn geprognotiseerd en wat uiteindelijk de werkelijke bedragen zijn. Het betreft een melkveebedrijf met 220 koeien dat in januari meer koeien is gaan melken vanuit het bedrijf van de buren dat via een samenwerking is toegevoegd.

De melkprijs in de eerste grafiek is eerst geprognotiseerd op 38 cent per kilo en in mei aangepast naar 50 cent. De rest ziet de ondernemer als een meevaller, wat ook een algemeen advies is van adviseurs. Niet onverwacht lopen de werkelijke melkontvangsten snel boven het niveau van de prognose.

Ook de voerkosten liggen vanaf het tweede kwartaal boven het niveau van de prognose. Deze ondernemer verwacht in oktober veel te moeten betalen voor perspulp en snijmais, mogelijk deels in november (zie grafiek 2). Pieken in de uitgaven verwacht hij ook machine/werktuigen in het voorjaar en loonwerkkosten in de zomer.

Alle inkomsten en uitgaven komen uiteindelijk samen de ontwikkeling van de liquiditeit, zoals in derde grafiek is weergegeven.

In mei heeft de ondernemer een stal verbouwd en vee aangekocht, vandaar dat de liquiditeit zover daalt in derde grafiek. Op basis van de liquiditeitsprognose kon hij bij de bank laten zien dat de lopende rekening richting het einde van het jaar weer richting nul gaat. “Deze stap had hij zonder liquiditeitsbegroting niet durven maken.”

Van Dellen ziet dat deze aanpak helpt om zicht te krijgen op hoe de lopende rekening de komende zes tot twaalf maanden gaat verlopen. Nu de eerste halfjaarcijfers bekend zijn, biedt de prognose ook houvast voor een gesprek hoe in te spelen op fiscale gevolgen voor dit jaar.