EEX-termijncontract melk: volatiliteitsremmer voor boer én koper van melk

Termijnbeurs EEX wil het melkprijsrisico afdekken voor Noordwest-Europese boeren. Is het de ultieme inkomensverzekering, of werkt het termijncontract rauwe melk vooral in tijden dat je het niet nodig hebt?

Het ultieme antwoord op de volatiele melkmarkt komt deze zomer van termijnbeurs EEX in Leipzig. Dat beweert in ieder geval de termijnbeurs zelf. Eindelijk komt er een termijncontract voor rauwe melk. Melkveehouders, zuivelbedrijven, maar ook handelaren, supermarktketens en speculanten kunnen dan de melkprijs ‘vastklikken’, voor maximaal anderhalf jaar. Verkopers weten wat ze ontvangen en kunnen daarop ondernemen, kopers weten wat ze betalen en hebben evenmin meer te maken met nare verrassingen van de markt.

Het oogt als een nieuw soort verzekering met alleen maar winnaars. De vraag is of dit klopt, en of er geen schaduwkanten zitten aan de termijnhandel in rauwe melk.

Enige ervaring met ‘melkprijs-garantiecertificaat’ van DTO

Voor verreweg de meeste Noordwest-Europese boeren is deze termijnhandel nog iets volstrekt nieuws. Voor een beperkte groep Nederlandse melkveehouders niet meer. Die hebben al enige ervaring kunnen opdoen met het ‘melkprijs-garantiecertificaat’ van DTO in Emmeloord. Op momenten dat weer een uitgifte wordt gedaan, kunnen melkveehouders inschrijven en de prijs van een bepaald volume melk vastzetten. Referentie is de garantieprijs van FrieslandCampina. Daalt de melkprijs gedurende de looptijd van het contract, dan hebben kopers van een garantiecertificaat geluk. Stijgt de melkprijs, dan moeten kopers het verschil tussen de vastgelegde prijs en de actuele melkprijs aftikken bij DTO.

EEX handelt dagelijks in contracten rauwe melk

Zo zal het in grote lijnen ook gaan met het termijncontract van de EEX. Verschil zal zijn dat er bij de EEX meer liquiditeit is. Er kan dagelijks worden gehandeld in contracten rauwe melk, hoopt directeur Sacha Siegel. Niet alleen af en toe. En dat onder volledig beurstoezicht. Er zijn ook een paar verschillen: de contracten zullen een omvang van 25 ton hebben. Referentie wordt de gewogen melkprijs in Duitsland, Denemarken, Nederland en Ierland, zoals geregistreerd door het Europese Milk Marketing Observatory (MMO) in Brussel. Volgens Siegel staan tal van partijen te trappelen om te beginnen met de handel, er zijn alleen nog een paar praktische hobbels te nemen.

Risico’s en kansen

Een van die hobbels is de zorg om voldoende liquiditeit onder de handel te krijgen. Het betekent dat genoeg boeren en leveranciersverenigingen mee moeten doen om de handel ‘te aarden’. Aan de koperskant zal er genoeg belangstelling zijn. Boeren moeten daarom genoeg vertrouwen hebben dat het risico niet te veel aan hun kant ligt. Ook een vraag is of de referentie goed genoeg is.

Feit is dat boeren behoefte hebben aan meer zekerheid. Daarvoor moeten er ook in een zwakke markt voldoende kansen zijn om af te dekken. Dat is niet altijd gegarandeerd, geeft ook Siegel zelf toe. Zo is de termijnmarkt voor mageremelkpoeder somber sinds de notering onder het EU-interventieniveau dook. Gaat het niet evenzo als de rauwe melkmarkt lang slecht is? En hoe gaat het in een sterk opgaande markt? Is dan vast te leggen op hoge prijzen, of gaan die ook aan de boer voorbij? Wie vastigheid zoekt, bijvoorbeeld vanwege risico’s op ander terrein, kan in een enigszins ‘normale’ markt baat hebben bij het deels vastleggen van de productie op de termijnmarkt. Wie echt wil ondernemen en ook de pieken in de markt eens wil meepakken, moet goed nadenken wat hij wel en niet wil missen.