Corona drukt stevig stempel op zuivelmarkt

De door de Europese Commissie ingestelde private opslag heeft voorlopig een einde gemaakt aan de vrije val van de zuivelprijzen in maart en april. De hogere melkaanvoer maakt zuivelverwaarding in corona-tijden lastig.

De zuivelprijzen staan sinds het begin van de coronacrisis stevig onder druk. In januari en februari gingen de prijzen al voorzichtig naar beneden, maar daarna ging het door de sterk teruggevallen zuivelvraag hard. Van alle producten lijkt te veel te zijn. Boter en mageremelkpoeder verloren tussen 3 maart en 15 april een kwart van hun waarde. Voor volle melkpoeder en wei was de daling minder fors. Daar ging 10 tot 15% van de notering af. De laatste weken is er echter stabilisatie; er is een einde aan de prijsval gekomen. Dat heeft vooral met de private opslag voor mageremelkpoeder, boter en kaas te maken die de Europese Commissie onlangs heeft ingesteld. Deze zuivelproducten worden in ieder geval twee tot drie maanden van de markt gehaald. Op die manier wordt het aanbod niet te groot.

De druk is zo van de markt, maar in deze corona-tijd blijven voorraden groot. Dat geldt vooral voor de boter- en kaasvoorraden, geven handelaren aan. De vraag naar mager melkpoeder blijft nog wel redelijk op niveau. In april waren vooral kopers uit Algerije – gesteund door de overheid – flink aan de markt. Dat zorgde ervoor dat de prijzen voor mager melkpoeder in week 17 en 18 zelfs licht konden stijgen (bron: ZuivelNL). Niettemin is de algehele teneur negatief. Dat is ook te merken aan de melkprijzen. FrieslandCampina schroefde het voorschot omlaag van € 35,71 in maart naar € 32,46 per 100 kilo in mei; het laagste prijsniveau in jaren.

Grote volumes melk

De timing van het coronavirus is extra vervelend vanwege de hogere melkaanvoer in het voorjaar. In maart produceerden de Nederlandse boeren samen 39.450 ton melk per dag (bron: RVO.nl). Dat was meer dan in dezelfde maand in 2018 (39.200 ton) en 2019 (38.300 ton). Grote volumes melk komen op de markt en veel van die melk gaat tegen lage prijzen weg. En dan moet piekmaand mei nog komen. Juist in deze lentemaanden moeten zuivelhandelaren vanwege het grotere aanbod op een dun koord balanceren. Vanwege de moeizame vraag zijn er flinke verschuivingen in de verwaarding van melk tot kaas, boter of melkpoeder. Finetunen is op die manier lastig. Binnen vet en eiwit zijn grote schommelingen. Als de melkaanvoer na mei afneemt, raken de schakels in de zuivelketen beter op elkaar afgestemd. Tot die tijd zal de afzet lastig blijven. Ook al omdat de concurrentie op de wereldmarkt veel melk produceert. De Verenigde Staten zijn er een voorbeeld van.

Zeker is dat de vraag nu al langere tijd tegenvalt. Er is vraaguitval in de horeca en de retail kan dit niet compenseren. Al was er begin maart even een piek in de supermarkten toen consumenten nog hamsterden. Buiten Nederland loopt de export wel gewoon door, maar de volumes zijn kleiner en qua afzet is er vaak veel vertraging.

Sentiment iets positiever

De zuivelmarkt blijft erg zenuwachtig, maar handelaren zien wel wat lichtpuntjes. Verschillende Europese landen overwegen een versoepeling van hun lockdowns of passen die zelfs al toe. Dat kan de zuivelmarkt misschien een duwtje in de goede richting geven. Wat ook opvalt, is dat de Europese zuivelexport naar China minder slecht is dan gevreesd werd. In januari en februari – voordat het coronavirus Europa bereikte – importeerden de Chinezen 15% minder EU-magere- en vollemelkpoeder dan in dezelfde periode in 2019. In totaal was dit 18.400 ton (bron: Europese Commissie). In maart was er een dipje, maar de export naar China is volgens handelaren zeker niet ingestort. Het zijn geen ontwikkelingen die plotseling voor hogere prijzen zorgen, maar in deze nerveuze markt kan een iets ander sentiment al een grote rol spelen. De realiteit niettemin: zonder kunstmatige ingrepen als private opslag gaan de zuivelprijzen omlaag.