‘Als je geen doelen stelt, komt er niets van terecht’

Het Betuwse melkveebedrijf van Joost en Marina van den Anker ligt op een steenworp afstand van de Nederrijn. In 1999 kwam Joost op 18-jarige leeftijd in de melkveemaatschap met zijn ouders. In 2017 ging hij als eenmanszaak verder. “Ik verricht de arbeid op het melkveebedrijf grotendeels alleen. Vanwege een ongeluk heb ik een flinke beperking aan één arm. Daarom huur ik een medewerker in, die onze koeien melkt”, vertelt Van den Anker. Hij wil graag dat zijn koeien drie keer per etmaal worden gemolken om een hoge productie te realiseren. “We melken in een 2×14 zij-aan-zijmelkstal. Voorlopig zijn we even gestopt met nachtmelkingen, maar op termijn willen we melkrobots om makkelijk drie keer daags te kunnen melken.” Met twee keer daags melken, produceren de koeien gemiddeld 9.650 liter melk per jaar. “Bij drie keer daags haalden we een productie van 11.500 liter, maar ik wil graag naar 12.000 liter per koe.”

Sturen op doelen

Van den Anker bespreekt graag zijn doelen met zijn voerleverancier en zijn loonwerker. “Als je geen doelen stelt, komt er niets van terecht. Met Agrifirm is afgesproken dat we in 2020 de kosten van krachtvoerachtigen met 2 cent per kilo melk zouden verlagen. Het is uiteindelijk 2,9 cent geworden.” Deze kosten zijn € 6,03 per 100 kilo melk (kosten melkpoeder, koeien- en kalverbrok, raap en palmpitschilfers) en daarmee zit Van den ­Anker bij de beste top 5% laagste voerkosten van Agrifirm. “Mijn vader heeft altijd gehamerd op lage voerkosten. Veel eigen ruwvoer benutten is daarin heel belangrijk. Onze voerkosten waren met minder dan € 10 per 100 kilo melk altijd al laag. De bieten vervangen een deel van de raap, waardoor de voerkosten verder dalen.”

Het winterrantsoen in droge stof per koe per dag bestaat uit 9,5 kilo graskuil, 6 kilo mais, 1,8 kilo gerstmeel, 2 kilo bestendige raap en 1 kilo bieten/palmpitsnippers. In de zomer is het kuilgras vervangen door vers gras via weidegang. “Ik heb bewust gekozen voor een te kleine voermengwagen, zodat ik wel twee keer daags moet voeren. Maar hoe vaker vers voer, hoe hoger de voeropname.”

Krachtvoerverstrekking is beperkt tot maximaal 6,5 kilo per koe en 5,5 kilo per vaars. Alleen de eerste 150 dagen in lactatie kunnen de koeien krachtvoer van twee soorten opnemen, uitsluitend in drie krachtvoerboxen. Vanaf 120 dagen bouwt hij de gift af. “Voor gezond vee verstrek ik mineralen, zowel aan het melkvee als aan droge koeien en het jongvee. En vanaf september 2020 gebruik ik pensbolussen om (subklinische) ketose te voorkomen. Dat werkt goed, het levert meer melk op.” De droge koeien krijgen geen apart rantsoen, maar wel extra hooi en strooi in de basis en droogstandmineralen.

Ook met zijn loonwerker bespreekt Van den Anker zijn doelen. “Ik geef aan hoeveel droge stof ik van mijn land wil halen. Samen kijken we hoe we dat het beste kunnen doen. Bijvoorbeeld door preciezer te bemesten op basis van bodemmetingen met een verisscan. Uiteindelijk streef ik daarmee ook naar lagere loonwerkkosten. Bijvoorbeeld een verlaging van 1 cent per kilo melk in 2021. Mijn loonwerker is enthousiast om hierover mee te denken.”

Voederbieten melkt goed

Sinds 2018 heeft Van den Anker voederbieten, waarbij de teelt en oogst is uitbesteed aan zijn loonwerker. “Met bieten wil ik meer rendement van mijn eigen grond halen en de voerkosten verlagen. Omdat we vrij extensief zijn hebben we al genoeg grasland, een andere teelt levert dan meer op.”

Van den Anker wil zo lang mogelijk voederbieten voeren, vanaf september tot en met maart. “Eind september oogsten we ­ongeveer 30 ton bieten, die ik met een snipperbak versnipper en aan het gemengde melkveerantsoen toevoeg. Eind november rooit de loonwerker nog eens 145 ton bieten. Deze partij versnipper ik, waarna de gesnipperde bieten met 65 ton palmpitschilfers in de voermengwagen wordt gemengd. Daar doe ik ongeveer een dag over.”

Sinds twee jaar perst de loonwerker het mengsel van bietensnippers en palmpitschilfers in een slurf. Dat gebeurt met een speciaal daarvoor ontwikkelde baggingmachine. “Deze machine verwerkt 50 ton per uur. Afgelopen najaar zat de hele partij binnen vier uur in twee ‘energierijke slurfen’, één van 28 meter lang en één van 22 meter lang. Het snipperen en mengen kost vooraf tijd, maar daarna heb ik minder werk. Ik hoef geen kuil af te dekken en grond van een kuil af te gooien. Ik snijd een stuk van de slurf open en kan het mengsel vanuit de slurf eenvoudig laden met de frees op de zelfrijdende voermengwagen.” De conservering in de slurf is goed en er zijn geen voerverliezen.

Voorkom gisten van bieten

De koeien krijgen ongeveer 1 kilo droge stof van het mengsel per dag. “Bieten leveren veel energie waardoor de gehaltes omhooggaan. Met een relatief groot aandeel ruwvoer is 4,80% vet en 3,65% eiwit een prima resultaat.” De totale kosten van het inslurven bedragen € 2.250, inclusief € 100 aan diesel voor het mengen van de bietensnippers en palmpitschilfers. De totale voerkosten van het mengsel komt uit op 11 cent per kilo droge stof
(6 cent voor de palmpitschilfers, 4 cent voor de gesnipperde bieten en 1 cent voor het inslurven). “Palmpitschilfers is met een prijs van € 21 per 100 kilo een relatief goedkope energiebron. Je moet wel zorgen voor een goede verhouding bietensnippers en palmpitschilfers in de slurf: minimaal 2 op 1. De palmpitschilfers nemen het vocht van de bieten op. Als er naar verhouding te veel bieten in de slurf zitten, gaan de bietensnippers gisten en barst de slurf van voor tot achter open. Dat is in 2019 gebeurd en dan heb je heel veel smurrie op het erf, daar word je echt niet vrolijk van”, zegt Van den Anker. Hij geeft aan dat het ook belangrijk is om de slurven op een harde ondergrond te leggen. “We willen eigenlijk nog meer van eigen grond halen met akkerbouwmatige teelten, maar derogatie staat dat in de weg. Nog meer blijvend grasland levert te weinig op. Naast voederbieten denken we ook aan bonen of gerst/erwten, maar door wetgeving hebben we helaas te weinig ruimte om te pionieren.”