Intensieve opfok voor het beste rendement

Melkveehouders voeren hun jonge kalveren harder. Dat levert de meeste euro’s op. Inkuilduur van mais is belangrijk bij voeding van stieren.

Met invoering van fosfaatrechten is het aantal stuks jongvee op melkveebedrijven gedaald en nam de efficiëntie van kalveropfok toe. De laatste jaren zijn melkveehouders hun kalveren gemiddeld harder gaan voeren om de jeugdgroei beter te benutten. “Tien jaar geleden werden vaak melkpoeders zonder mageremelkpoeder gebruikt met een gemiddeld vetgehalte en wat plantaardig eiwit”, vertelt Harmen Endendijk, hoofd R&D van Alpuro Breeding. “Er werd met 600 tot 800 gram per dag ook minder van gevoerd. Hiermee kun je op een relatief goedkope wijze een kalf opfokken, maar je haalt er qua groei niet het maximale uit. Destijds was de gedachte ‘dat halen ze later wel weer in’. Nu weten we wel beter. Je hebt een intensieve opfok nodig. Niet alleen voor een hoge jeugdgroei, maar ook voor groei van oudere kalveren.”

Volgens Endendijk ligt de focus van nieuwe nutritionele inzichten van de afgelopen jaren niet zozeer op nieuwe grondstoffen of bijzondere additieven, maar vooral op de kwaliteit van melkpoeders (hoogwaardige zuivel) en de intensiteit van voerschema’s (1.000 tot 1.200 gram poeder per dag). “Hoogkwalitatieve melkpoeders maken nu het grootste aandeel uit in onze omzet van melkpoeders. Want veehouders willen de opfok goed doen.”

In de natuur 14 liter melk per dag

Aukje Geurtsen, dierenarts en productmanager van De Heus, ziet ook dat er meer aandacht is voor een gezonde en succesvolle jongveeopfok. “Veehouders kunnen zich eigenlijk geen missers in de opfok permitteren. Ze kiezen daarom vaker voor hogere melkschema’s met meer liters per dag en hogere concentraties melkpoeder”, zegt Geurtsen. “Kalveren kunnen dat goed aan, want in de natuur zie je ook dat een kalf bij een koe tot wel 14 liter per dag drinkt. In de eerste weken groeit een kalf het meest efficiënt, het is jammer om deze groeipotentie niet te benutten.”

Het verstrekken van meer melk van een goede kwaliteit verbetert ook de gezondheid van kalveren. Hiervoor geeft De Heus wel randvoorwaarden (zie kader Succesvolle intensieve melkschema’s), die ForFarmers ook onderschrijft. “We leggen meer nadruk op droogstand, biestkwaliteit, biestverstrekking en hygiëne”, zegt Albert Hilbrands, specialist jongvee van ForFarmers. Hij ziet ook een toename in gebruik van melkpoeders met een hoger aandeel mageremelkpoeder. “Door een lagere concentratie van osmotisch actieve stoffen in de melk blijft de vochtbalans van kalveren beter in balans en dan zie je minder zieke kalveren, die ook sneller herstellen.”

Bij krachtvoer ligt de focus op darm­gezondheid, veiligheid en gemak met een toename van concepten met onbeperkt brok en stro. Alpuro Breeding is overtuigd van onbeperkt brok verstrekken voor goede resultaten en is meer gaan letten op de fermentatiesnelheid van zetmelen in brok. ForFarmers heeft de smaak van melkpoeder en starvoer verbeterd om de opname te stimuleren. “En er is een speciale app ontwikkeld voor het monitoren van groei en gewicht van kalveren. In combinatie met nieuwe voedingsinzichten leidde dat tot een hogere groei van kalveren”, zegt Hilbrands.

Voordelen intensieve opfok

De voordelen van een intensieve opfok zijn een hoge groei, eerder insemineren, lagere afkalfleeftijd van vaarzen, verbetering in gezondheid en meer melk in de eerste lactatie. Uit eerder onderzoek blijkt dat een vaars bij elke 100 gram extra jeugdgroei per dag 300 tot 400 kilo extra melk geeft. “Een intensieve opfok in de eerste zes tot acht weken werkt positief op de ontwikkeling van organen, zoals uierweefsel. Maar bijvoorbeeld ook op insuline producerende cellen en dat verbetert de melkproductie van vaarzen”, zegt Endendijk. Hij becijferde dat een intensieve opfok in totaal € 70 extra kost per kalf, € 50 voor melkpoeder en € 20 voor extra brok. “Maar een superstart aan een kalf meegeven, levert alleen al ongeveer € 120 extra melkgeld op. Minder jongvee en besparen op voerkosten leidt tot nog meer extra rendement.”

Veehouders die intensiever voeren merken dat hun zwaardere kalveren minder gevoelig zijn voor luchtwegaandoeningen en diarree. “Dat bespaart ook arbeid en de frustratie van het behandelen van zieke dieren. Dat is niet in geld uit te drukken”, zegt Geurtsen.

Begin bij voeding droge koeien

Voor een gezond kalf met een hoge groei moeten veehouders al beginnen met de voeding van hun droge koeien. “Want droge koeien die te weinig eiwit krijgen in de droogstand, geven kalveren met minder goed ontwikkelde darmvlokken. Deze kalveren kun je niet hard voeren, omdat ze simpelweg minder voedingsstoffen opnemen”, zegt Geurtsen.

Geurtsen pleit ook voor meer onderzoek naar epigenetica. Epigenetica is de studie naar de uitwerking van genen op de ontwikkeling van een organisme. “Met voeding en huisvesting van droge koeien heb je invloed op het aan- en uitzetten van bepaalde genen van het kalf, ook al in de baarmoeder.”

Hilbrands noemt dit metabolische programmering met als resultaat beter ontwikkelde vaarzen met een hoge weerstand en een hogere melkopbrengst.