‘Ontwikkeling natuur kans voor nieuw bedrijf’

Het splinternieuwe bedrijf van maatschap Dirkes aan de Europaweg in Nieuw-Schoonebeek is niet te missen. Vanaf 25 maart 2019 draait de familie op de nieuwe locatie, enkele kilometers westelijk van het vroegere melkvee­bedrijf. “Het is even wennen, maar het bevalt goed. Op ons oude melkveebedrijf aan de Duitse grens was groei niet mogelijk vanwege aanleg van de hydrologische bufferzone bij het Natura 2000-gebied Bargerveen”, vertelt Hans Dirkes. Hij runt het nieuwe melkveebedrijf grotendeels alleen samen met zijn broer Arno.

Voorheen molken de broers op de oude ­locatie 60 koeien. Op een andere locatie verzorgde Arno de jongveeopfok. “Het oude ­bedrijf was te klein en we waren aan modernisering toe. De inperking van groei van het oude melkveebedrijf heeft ons gemotiveerd opnieuw te beginnen.” Dirkes geeft toe dat ze alleen de uitdaging aangaan, omdat hun zoon Roy het bedrijf wil opvolgen. “Zonder opvolging waren we er niet meer aan begonnen, want het landbouwbeleid is nogal grillig. Maar Roy wil graag verder en dat kan alleen als het bedrijf voldoende omvang heeft.”

Lang voortraject

In 2003 had familie Dirkes al de eerste gesprekken met de gemeente over nieuwbouw op een andere locatie. “In 2013 werd het serieuzer en is het traject van voorbereiding en daadwerkelijke uitvoering gestart”, vertelt Dirkes. “We hebben al snel Johan de Lange, adviseur bedrijfsontwikkeling van Agrifirm Exlan Advies erbij gehaald. Hij hielp ons met het stalontwerp, aanvragen van vergunningen en aanbesteding met bouwbegeleiding. Ondernemerscoach Roelof Jacobi van Exlan heeft ondersteuning gegeven bij het ondernemersplan en financiering. “Zonder Exlan was het allemaal niet gelukt, want de materie is voor ons veel te ingewikkeld.”

Er is niet alleen geïnvesteerd in een nieuwe stal, woonhuis en werktuigenberging, maar ook in fosfaatrechten voor 70 extra koeien. “Dat vraagt een forse financiering en dat lukt alleen met een goed ondernemersplan”, zegt Dirkes, die niet kwijt wil wat de maatschap heeft geïnvesteerd. De financiering kwam uiteindelijk rond bij ABN Amro. Het voortraject duurde lang, de bouw van de stal begon pas in mei 2018. Er is niet geïnvesteerd in extra grond, wel in aankoop van
37 vaarzen, afkomstig uit Denemarken en Duitsland.

Arbeidsefficiency

De nieuwe 1+4-stal biedt ruimte voor 140 koeien en voldoet aan de eisen van de Maatlat Duurzame Veehouderij. “Een Maatlatstal is fiscaal aantrekkelijk, maar we streven ook naar koecomfort en ­gezonde koeien. Daarom hebben we gekozen voor ruime ligboxen, voldoende loopruimte in de stal en grote afkalfhokken met stro.” Omdat opvolger Roy een voorkeur heeft voor melkrobots, kwamen er twee Gea Monoboxen in de nieuwe stal. “De routing in de stal is efficiënt qua looplijnen en de melkrobots hebben selectiepoorten voor weidegang.”

Twee Lely mestrobots houden de dichte vloer schoon. Dat gebeurt in combinatie met een vloerbevochtigingssysteem van Engeldot voor een goede reiniging en om aankoeken van mest te voorkomen.

Omdat het nieuwe bedrijf nog steeds dicht in de buurt van het Natura 2000-gebied Bargerveen ligt, heeft de maatschap met een dichte emissiearme Berkelvloer D1 gekozen voor een emissiearme stal. Wat boxbedekking betreft, kwamen er Durasoft-koematrassen van Gea. “Vooral vanwege arbeidsgemak in vergelijking met diepstrooiselboxen met biobedding. Dagelijks strooi ik handmatig zaagsel en kalk in de boxen”, zegt Hans, die zich kan concentreren op het melkvee, omdat de jongveeopfok vanaf twee weken oud tot een maand voor afkalven, is uitbesteed aan zijn broer Arno. Door een goede verzorging van het jongvee is de kalversterfte 1% (exclusief twee doodgeboren kalveren in 2019).

Levensduur verhogen

Vanwege fosfaatwetgeving wil de maatschap zo efficiënt mogelijk melk produceren en jongvee opfokken. In de oude stal was de melkproductie 9.250 liter per koe per jaar. In de nieuwe situatie met robots steeg de productie met 600 liter naar jaarlijks 9.850 liter per koe. “Er zit nog meer in, want onze vee­stapel is nu met veel vaarzen nog relatief jong”, zegt Dirkes. Hij streeft naar 10.000 liter per koe en een vervangingspercentage van 20%. “We melken graag oudere koeien. Dat zorgt voor een efficiënte melkproductie en je hebt minder jongvee nodig.”

De gemiddelde leeftijd van de koeien op de oude locatie was 8,5 jaar. Op de nieuwe ­locatie is door insteek van veel vaarzen de gemiddelde leeftijd gedaald naar vier jaar en tien maanden. “We streven naar een lange levensduur door koecomfort en goede voeding.” De maten fokken nu meer op gehaltes, omdat de melkproductie altijd al hoog was.

Verbeteren ruwvoerkwaliteit

Hans voert het basisrantsoen, dat bestaat uit 60% graskuil en 40% mais, met een blokkendoseerwagen. Hij verstrekt handmatig een mineralenmeel (120 gram per koe per dag) aan het voerhek voor meer weerstand. De koeien kunnen drie soorten krachtvoer (een energie- en eiwitbrok en Topstart voor verse koeien) opnemen in de melkrobots en in een aparte krachtvoerbox. “De droge koeien krijgen extra droogstandsmineralen en de droge koeien tot 80 dagen in lactatie Topstart, een brok met extra energie. Dat voorkomt gezondheidsproblemen rondom afkalven en zorgt voor een goede start van de lactatie.”

Het bedrijf van Dirkes is door verdubbeling van de veestapel zonder aankoop van extra grond veel intensiever geworden. Daarom besteedt de maatschap ook veel aandacht aan een goede ruwvoerbenutting. “We produceren veel melk uit ruwvoer en zijn hierin zelfvoorzienend. Op tijd maaien en spuiten tegen onkruid, goed bemesten en de inkuilmiddelen Ecosyl en Ecocool gebruiken in gras- en maiskuil komen de opbrengst en voederwaarde ten goede.” In de toekomst wil de maatschap nog vier extra kuilplaten realiseren voor een goede opslag van gras- en maiskuil.

De loonwerker maait het gras, kuilt gras en mais in en voert de bespuitingen van gras- en maisland uit. Ondanks de droogte en warmte afgelopen seizoen heeft maatschap Dirkes voldoende gras en mais kunnen oogsten. “We zitten op dalgrond en hebben gelukkig elke keer op tijd regen gehad, de mais bracht 50 ton per hectare op.”

Om de melkrobots optimaal te benutten, moet de bezetting van 80% naar 100%. “Dat betekent geleidelijk doorgroeien naar 130 tot 140 melkkoeien. We denken ook nog na over een tochtdetectiesysteem om op tijd te kunnen insemineren en de tussenkalftijd te verlagen.”