Grimmige tijden in Nieuw Zeeland

De Nieuw-Zeelandse melkveehouders zijn hun cashflow-prognoses aan het herzien nu Fonterra een flinke knip in haar voorspelde melkprijs heeft gezet. Fonterra verwacht een 2 procent lagere aanvoer voor dit seizoen, dat in augustus begint, en sneed haar geprognotiseerde melkprijs voor het seizoen 2015-’16 naar € 17,40 per 100 kilo (NZ $3,85 per kilo milksolids). Dat is  nog eens bijna een euro lager dan de vorige, ook al niet beste prognose. Er zijn dus stevige aanpassingen nodig in de bedrijfsvoering op het boerenerf.

Er is al een recordaantal koeien geruimd vóór dit seizoen begon. Voor het jaar dat eindigde in juni 2015 zijn in totaal 1.083.500 koeien naar de slacht gegaan. Naar schatting is de uitstoot uit de melkveehouderij ruim 20 procent hoger dan een jaar eerder.

Sommige boeren reduceren ook het aantal koeien dat ze melken, zodat ze zelfvoorzienend worden in ruwvoer. De koeien en het jongvee kunnen dan in de winterperiode zonder bijvoedering blijven weiden.

Het ligt ook in de lijn der verwachtingen dat het gebruik van aanvullend voer zal verminderen nu boeren proberen om kosten te besparen. Voer, kunstmest en de lonen zijn meestal de grote drie in de begrotingen melkveehouders.

De totale Nieuw-Zeelandse melkproductie zal volgens DairyNZ met 2 tot 3 procent dalen, maar daar wijst momenteel nog niet veel op. De aanvoer aan het begin van het seizoen lijkt momenteel juist 10 procent hoger te zijn.

Terug naar de melkinkomsten. Naast de lagere melkprijs kondigde Fonterra ook een winstverwachting aan van €0,24 tot €0,29 per aandeel. Dat brengt de verwachte dividenduitkering op €0,15 tot €0,22 per aandeel. Dat zal de maximale uitbetaling in 2015-’16 brengen op €19,10 per 100 kilo melk (NZ $4,22 per kilo milksolids).

Om de boeren te helpen bij het overbruggen van de laagste melkprijs in 10 jaar, kondigde  Fonterra-voorzitter John Wilkins aan een lening open te stellen van €2,25 per 100 kilo melk voor veehouders die al hun afzet afgedekt hebben met aandelen. De lening zal de eerste twee jaar renteloos zijn. Terugbetaling is pas vereist als de melkprijs weer boven €27 per 100 kilo komt.

Fonterra-topman Theo Spierings verwacht dat de veehouders op grote schaal zullen opteren voor deze lening. Fonterra kan de benodigde middelen vrij maken doordat ze door de ingezette transitie van de onderneming minder werkkapitaal nodig heeft.

Veehouders reageren positief op deze lening, de eerste in zijn soort bij Fonterra. Ze willen nog wel duidelijkheid over de rentepercentages als de melkprijs voor 2018 niet boven €27 komt.

Sharemilkers komen niet in aanmerking voor de lening omdat ze geen aandelen hebben. Ze roepen Fonterra op om een manier te zoeken om ook hen te ondersteunen. 50-50 sharemilkers ontvangen slechts de helft van de melkprijsbetaling. Ze staan nu onder extreme financiële druk.

Externe beleggers in de aandelen Fonterra zijn positief over de verhoogde winstverwachting en verbeterde dividenduitkering. De koers van het aandeel steeg met 14 cent naar €2,89 op de dag dat de nieuwe verwachtingen werden gepubliceerd. De beleggers zijn echter wel op hun hoede na de aankondiging van de renteloze lening, waaruit spreekt dat de coöperatie erg ver wil gaan om het boereninkomen te stutten.

Voor de boeren die de lening nemen, zal de eerste uitbetaling in oktober erg welkom zijn. In die maand hanteert Fonterra namelijk het mes bij de vaststelling van de voorschotten. Nieuw-Zeelandse boeren worden maandelijks betaald voor de melk die zij in de voorgaande maand leverden. Het maandelijkse voorschottarief begint meestal op 60-70 procent van de uiteindelijke totale verwachte melkprijs en gaat daarna in stappen omhoog in het seizoen.

Door de uitzonderlijk grote daling van de prognoseprijs van €24,75 naar €17,40 per 100 kilo kon Fonterra in augustus nog slechts  krap €10 per 100 kilo (NZ $ 2,20 per kilo milksolids) uitkeren. Dat creëerde een enorme druk op de cash-flow, zeker ook omdat tot februari de voorschotprijs zeker niet boven €13,50 per 100 kilo zal uitkomen. De meeste, zo niet alle Nieuw-Zeelandse boeren zullen komend seizoen dus in de min draaien en dat verlies uiteindelijk aan hun schuldenlast toevoegen.

Naar verluid helpen ook banken de bedrijven door deze moeilijke periode heen. De bedrijven die nu al in aanzienlijke problemen verkeren, krijgen echter wel het advies een tekoop-bord aan het hek te hangen.