Het verleden en de toekomst

Ik ben begonnen als boer in 1968. Bijna elk dorp in Nederland had toen zijn eigen melkfabriek. Producten werden lokaal verkocht en slechts een klein deel van de totale productie werd geëxporteerd. Destijds waren er tien zuivelfabrieken op korte afstand van mijn bedrijf, nu nog maar een. Deze moderne zuivelfabriek produceert alleen kaas en melkpoeder voor de export.

In alle sectoren buiten de landbouw is schaalvergroting algemeen aanvaard. Kijk naar de auto-industrie en de ontwikkelingen in de retail. De inkopers handelen op wereldschaal en producten zijn afkomstig uit alle delen van de wereld. De kiwi’s komen uit Nieuw-Zeeland en kippenvlees uit Brazilië. De Nederlandse pluimveeverwerkers zijn vooral in handen van de Brazilianen.

Het vervoer van vers voedsel is geen probleem meer. Meestal is het goedkoper om producten tussen continenten te verschuiven (per container of vliegtuig) dan het binnenlandse vervoer vanaf de (lucht)haven. Ook de mensen reizen met het grootste gemak en met lage kosten over de hele wereld.

Voor de veehouders betekent dit dat ze zowel lokaal als mondiaal moeten handelen, en moeten inspelen op de verschillen in (eet)culturen. Ze moeten meer weten over de markten en mogelijkheden zodat ze invloed hebben op de voedselketen in plaats van de laatste schakel zonder rendement te zijn.

Daarom organiseert Global Dairy Farmers haar volgende congres volgend jaar in Turkije of een buurland daarvan. Op dit congres zal verticale integratie het onderwerp zijn. Met topsprekers zullen we ingaan op het beïnvloeden van de marges in de voedselketen en de mogelijkheden om invloed op de verdeling daarvan uit te oefenen. Hoe krijg en houd je als ondernemer een eerlijke marge?

Automatisering vraagt actie

Een heel ander onderwerp is automatisering. In 1976 was onze boerderij het eerste praktijkbedrijf in de wereld met automatische klauwafname in een dubbele acht visgraat melkstal. Ik herinner met dit nog als de dag van gisteren. Het systeem was eenvoudig en werkte uitstekend! Maar er was nog geen registratie van de melkopbrengst en ga zo maar door.

Vorige maand had ik een discussie over de toekomst van de automatisering op de boerderij. Bedenk wel dat tegenwoordig voetbalrobots beter voetbal spelen dan de mens. In de voedingsmiddelenindustrie worden tijdelijk robots gebruikt in een 3-D configuratie om bijvoorbeeld een grote exportorder af te werken. Nadat de klus geklaard is, worden die robots weer opgepakt en ergens anders gebruikt. Verder kijken naar de mogelijkheden van drones en GPS.

Boeren groeien van vakman van manager naar ondernemer. Dit vraagt om nieuwe opleiding van boeren en managers. Ze moeten wereldwijd denken en werken en moeten automatisering op de juiste manier gebruiken. Op een kleinschalig melkveebedrijf kan de eigenaar-boer die rollen zelf vervullen, maar op de grootschalige en mega-bedrijven moet het hele team van managers en werknemers goed bekend zijn met deze nieuwe manier van denken en handelen. Dus HRM (Human Resource Management, personeelsbeleid) wordt een echt uitdagend onderwerp!

Om die reden werken Global Dairy Farmers, Aeres in Dronten en Cownexxion nauw samen in de nieuwe Dairy Business Academy. Dit najaar zullen we een nieuwe Elite Training Manager grootschalige melkveehouderij te starten. De nadruk ligt in deze eenjarige cursus op het verwerven en het verbeteren van vaardigheden door middel van praktijklessen en uitwisseling van kennis met internationale experts. Dat moet leiden tot financieel bloeiende bedrijven met gemotiveerde medewerkers.