‘Fosfaatrecht is betere keuze uit twee kwaden’

Helma Lodders (VVD) was lange tijd fel tegen fosfaatrechten. Ze wilde de melkveehouderij niet begrenzen. Nu stemt ze er toch mee in. “Het was een ontzettend moeilijke keuze. Je kan nee blijven zeggen, maar daarmee zou de derogatie in gevaar komen. Zonder derogatie zou de sector nog veel meer moeten inkrimpen dan nu met de fosfaatrechten moet gebeuren. Het is dus een keuze uit twee kwaden. Dan is de keuze voor fosfaatrechten een betere.”

Is begrenzing van de sector de beste optie?
“Ik zie de fosfaatrechten als een sluitstuk van het beleid. We gaan inzetten op het schrappen van het fosfaatplafond in Brussel. Hiervoor is een goede onderbouwing nodig in Brussel. Hier zijn de fosfaatrechten nu voor nodig.”

Denkt u dat het in Brussel gaat lukken om het fosfaatplafond te schrappen?
“De staatssecretaris heeft een goed verhaal. Ik ga er vanuit dat hij de situatie in de melkveehouderij serieus neemt en zijn uiterste best zal doen om het fosfaatplafond te schrappen. Het fosfaatplafond heeft als doel dat er niet teveel mest wordt geplaatst op de Nederlandse bodem. Dit doen we al, omdat Nederland al een hele strenge mestwet heeft. Bovendien wordt er veel mest verwerkt en buiten de Nederlandse landbouw afgezet. We hebben met mestverwerking, het mineralenconcentraat en het onttrekken van fosfaat uit mest innovatieve oplossingen in de hand.”

Verwacht u dat andere lidstaten een dergelijk verzoek zullen steunen?
“Er zijn al acht lidstaten die een ingebrekestelling tegen zich hebben in verband met de nitraatrichtlijn. Dat zijn onze bondgenoten in dezen. De nitraatrichtlijn is erg verouderd en stuurt op middelen en niet op doelen. Dat moet veranderen. Ik kom in Nederland ook met een initiatief om de nitraatrichtlijn meer op doelen in te gaan vullen in plaats van op middelen.”

Wat moet er gebeuren als het fosfaatplafond blijft?
“Dan vinden we dat verwerkte dierlijke mest buiten het fosfaatplafond moet blijven. Daarmee creëren we 47 miljoen kilo fosfaat aan ruimte. De Nederlandse melkveehouderij is zeer efficiënt. Zij vormen het antwoord op de klimaatdoelen die in Parijs zijn gesteld.”

Moet de fosfaatruimte dan volledig benut worden?
“We moeten het wel in perspectief zetten. We gaan Nederland niet volzetten met koeien. We hebben natuurlijk al wetgeving voor grondgebondenheid en regels voor de ruimtelijke ordening. Wanneer melkveebedrijven willen uitbreiden moeten ze aan al deze eisen voldoen.”

Hoewel u het als sluitpost ziet, moet de melkveehouderij nu wel inkrimpen.
“De afroming gebeurt bij transacties van fosfaatrechten. De generieke korting blijft een pijnlijk punt. Het is niet uit te leggen dat een sector die zo efficiënt produceert wordt beperkt, terwijl er wereldwijd een grote vraag naar voedsel is. De vraag naar Nederlandse babymelkpoeder in Azië is gigantisch.”

Wat vindt u van de reactie van melkveehouders op de plannen?
“Boeren reageren rustig, misschien lamgeslagen door de regeldruk. De sector zoals de zuivelorganisaties, LTO en NAJK hebben zich ook al in een vroeg stadium uitgesproken voor fosfaatrechten. Maar tegelijkertijd ontvang ik nog steeds veel mails van ondernemers die met de voorliggende maatregelen in de knel dreigen te komen. Daar moeten we rekening mee houden.”

Staatssecretaris Martijn van Dam biedt de mogelijkheid om de schotten tussen de sectoren, als het gaat om fosfaatruimte, weg te halen. Wat vindt u daarvan?
“We zijn op dit moment tegen het weghalen van de schotten. Ik begrijp uit de Kamerbrief dat de staatssecretaris in de wet een haakje wil maken om het op een later moment mogelijk te maken om de schotten weg te halen. Dat vind ik wel een goed idee, mits het verzoek heel nadrukkelijk komt vanuit de sectoren.”

Wanneer is dan het moment om de schotten weg te halen?
“Als de sectoren allemaal zelf voorstander zijn van het weghalen van de schotten, dan moeten we dat doen. Er kunnen bijvoorbeeld in de varkenshouderij wel ontwikkelingen zijn, waardoor zij voorstander worden van het weghalen van de schotten.”