Plan van aanpak mestplan: aandachtspunten voor melkveehouders

Het is duidelijk dat Brussel nu niet meewerkt aan het terugkrijgen van derogatie om meer mest aan te wenden. De minister gaat zijn plan van aanpak van de mestcrisis verder uitwerken met LTO, NZO en NAJK. Ontdek belangrijke gevolgen voor u als melkveehouder en krijg waardevolle tips voor uw bedrijfsvoering.

De mestplaatsingsruimte in Nederland wordt met ongeveer 79 miljoen kilogram stikstof uit dierlijke mest beperkt. Oorzaken zijn het verlies van derogatie (53 miljoen kilogram stikstof), de aangewezen Nutriënt-Verontreinigde gebieden (14 miljoen kilogram stikstof) en de ingevoerde bufferstroken (12 miljoen kilogram stikstof). De huidige benutting van de plaatsingsruimte in Nederland is al ruim 90 procent, waardoor extra plaatsingsruimte in bijvoorbeeld de akkerbouw zeer beperkt is. Samen met de natte weersomstandigheden heeft deze combinatie van factoren geleid tot een vastgelopen mestafzetmarkt, met aanzienlijke prijsstijgingen tot gevolg.

Krimp veestapel

Het verlies aan plaatsingsruimte in Nederland van 79 miljoen kilogram stikstof uit dierlijke mest staat gelijk aan 42 procent minder melkkoeien (650.000) en 92 procent minder varkens. Of 146 procent minder kippen. De daling van 650.000 melkkoeien komt overeen met een afname van 5,8 miljard kilogram melk. Ter vergelijking: in 2023 werd er bijna 14 miljard kilogram melk geleverd aan melkfabrieken in Nederland.

Kernpunten plan van aanpak

Minister Adema heeft begin april het plan van aanpak bekendgemaakt, waar de Kamer nu haar steun aan geeft. Hieronder volgen de kernpunten:

• voermaatregelen door verdere verlaging van eiwit (stikstof) in het rantsoen
• nieuwe brede beëindigingsregeling, inclusief gedeeltelijk afbouwen van uw bedrijf
• verhoging van de afroming bij de handel in dier- en fosfaatrechten
• invoering van graslandnorm: 0,35 hectare grasland per grootvee-eenheid (GVE) in 2032, met twee tussen-normen (0,20 hectare grasland per GVE per 1 januari 2028 en 0,25 hectare grasland per GVE per 1 januari 2030)

De Tweede Kamer steunt de plannen van Adema om de druk op de mestmarkt te verlagen, met inbegrip van de genoemde kernpunten. Sommige maatregelen kunnen snel worden geïmplementeerd. De nieuwe verbrede beëindigingsregeling kan bijvoorbeeld pas in 2025 in werking treden.

Verwachting is dat de onbalans op de mestmarkt niet zomaar verdwijnt. Kosten voor mestafvoer zullen niet snel dalen en kunnen zelfs verder stijgen. Reden om uw bedrijfssituatie met de volgende tips eens grondig te beoordelen.

1. Wat doet die extra koe?

Wat zijn de dagelijkse kosten voor het houden van een koe meer of minder in verhouding tot de opbrengst die de koe via melkproductie moet leveren? Het is belangrijk op te merken dat deze kosten vaak sterk variëren per bedrijf. Daarom is het relevant om de resultaten van uw eigen bedrijf te gebruiken, zoals bijvoorbeeld de voerkosten en het niveau van de mestafvoerkosten.

2. Wat doet extra land?

Extra grond levert extra mestplaatsingsruimte, gewasopbrengst en GLB-premie. Maar ook extra kosten. Wat is de waarde van extra grond voor uw bedrijf en wat kan voor een extra hectare (huur)grond worden gegeven? Houd ook hier rekening met eigen resultaten van het bedrijf, zoals de drogestof-opbrengsten (zie KringloopWijzer) en kosten voor de ruwvoerteelt en oogst.

3. Keuzes in huidige bedrijfsvoering

Beoordeel uw bedrijfssituatie ten aanzien van bijvoorbeeld intensiteit, melkproductieniveau per koe, jongveebezetting en ureum (stikstof) in de melk. Met oog voor de effecten op de stikstofproductie versus de beschikbare plaatsingsruimte en de kosten voor mestafvoer. Vergelijk verschillende mogelijkheden en bepaal hoeveel melk per hectare kan worden geproduceerd zonder mestafvoer. Rekening houdend met verschillende bedrijfssituaties.

4. Mestverwerking

Op grotere melkveebedrijven is monomestvergisting en de productie van groen gas of elektriciteit een optie om uw verdienmodel te versterken. Voor bedrijven vanaf 150 koeien ontstaan er mogelijkheden bij samenwerkingen met collega-veehouders. Bij bedrijven vanaf 300 melkkoeien biedt monomestvergisting individuele kansen.
Bedenk dat de hoeveelheid geproduceerde stikstof hiermee nog niet verandert. De vergunningsaanvraag, het opvragen van offertes, rendementsberekening, fi nancieringsaanvraag en aanvraag van SDE++-subsidie (aanvraagperiode tussen 10 september en 10 oktober 2024) vragen serieus tijd en aandacht. Het advies is om tijdig met de voorbereidingen te beginnen en hierbij deskundige ondersteuning in te schakelen.

5. Toekomstperspectief voor uw bedrijf

Verken de mogelijkheden voor stabiliteit en bedrijfsontwikkeling met deze belangrijke overwegingen:
• Zorg voor inzicht in de kritieke opbrengstprijs van melk op uw bedrijf en hoe deze zich ontwikkelt, vooral met het oog op aflopende rentecontracten en noodzakelijke investeringen. Bekijk ook het effect van mestafvoerkosten op uw kritieke opbrengstprijs.
• Houd rekening met het effect van bijvoorbeeld 10 procent minder melkkoeien in de komende drie jaar.
• Beoordeel het effect van de invoering van de graslandnorm, inclusief mogelijke samenwerkingskansen met collega-agrariërs voor extra grondgebruik.
• Analyseer de mogelijkheden van de Verplaatsingsregeling voor piekbelasters, inclusief overwegingen om deel te nemen aan de beëindigingsregeling Lbv-plus voor piekbelasters en mogelijke nieuwe brede beëindigingsregelingen voor gedeeltelijke afbouw vanaf 2025.
• Bedenk een strategie om in te spelen op extra korting bij de handel in fosfaatrechten.

Ontdek samen met Flynth de kansen voor uw bedrijf!